طراحی مدل مطالعه انسان‌شناختی اسلامی در مطالعات اجتماعی (با تاکید بر دانش رفتار سازمانی)

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه مدیریت مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی&، قم، ایران

چکیده

شناخت پدیده‌ی سازمان و حل مسائل آن، نیازمند شکل‌گیری بنیادهای فکری و مبانی اساسی دانش سازمان و مدیریت است. شناخت عنصر انسانی در سازمان و مدیریت، نیازمند شناخت مبانی متعددی است که در این مقاله تلاش شده است برخی از آنها تبیین گردد. جهت‌گیری این پژوهش بنیادی و از نظر هدف اکتشافی است. گردآوری اطلاعات نیز بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای صورت گرفته است. روش پژوهش به کار گرفته شده در این پژوهش تحلیل محتوای کیفی است. که با ایجاد داده‌های محاسبه‌پذیر آغاز و سپس به استنتاج پدیده‌ها، پرداخته و در نهایت به روایت‌گری پژوهش انجام شده است. در این پژوهش سه دسته از مبانی انسان‌شناختی با عنوان مبانی فلسفی، مبانی تجربی، و مبانی دینی مورد شناسایی قرار گرفت. بر اساس نتایج این پژوهش، مدلی برای شناخت انسان، که در رفتار سازمانی موثر است شناسایی گردید. در این پژوهش تنها به نُه مبنای انسان‌شناختی توجه شد و کاربرد آنها در رفتار سازمانی نشان داده شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Designing a Model of Islamic Anthropological Study in Social Studies (With emphasis on knowledge of organizational behavior)

نویسنده [English]

  • Mohsen Manteghi
Assistant professor of the department of management, Imam Khomeini educational-Research Institute, Qom, Iran
چکیده [English]

Identifying the phenomenon of organization and solving its problems requires the formation of intellectual foundations and basic principles of knowledge of organization and management. Identifying the human element in the organization and management requires knowledge of several principles, some of which have been tried to be explained in this paper. The orientation of this study is fundamental and its goal is exploratory. Data collection has also been conducted based on library studies. The research method used in this study is qualitative content analysis, which begins with the creation of computable data and then infers phenomena, and finally the research is carried out based on narration. In this study, three categories of anthropological principles were identified as philosophical principles, empirical principles, and religious principles. According to the findings of this study, a model for human cognition was identified which is effective in organizational behavior. In this study, only nine anthropological principles have been considered and their application in organizational behavior has been shown.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anthropological principles
  • organizational behavior
  • philosophical principles
  • empirical principles
  • and religious principles
* قرآن کریم (مترجم: مکارم شیرازی).
1. اعرافی، علیرضا. (1391). فقه تربیتی (ج1). قم: مؤسسه فرهنگی اشراق و عرفان.
2. گیبسون، بوریل؛ و گارت، مورگان. (1383). نظریه‌های کلان جامعه‌شناختی و تجزیه و تحلیل سازمان (مترجم: محمدتقی نوروزی). تهران: سمت، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
3. پارسانیا، حمید؛ و طالعی اردکانی، محمد. (1392). روش‌شناسی بنیادین و روش‌شناسی کاربردی در علوم اجتماعی با تأکید بر رویکرد رئالیسم و نومینالیسم. معرفت فرهنگی اجتماعی، (14)، صص 73-96.
4. جوینت، پت، وارنر، ملکم. (1385). مدیریت در عرصه فرهنگ‌ها (مترجم: محمدتقی نوروزی). قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
5. درانی، کمال. (1374 و 1375). درآمدی بر تجزیه و تحلیل محتوا (فن تعبیر و تفسیر نظارتی). دانش مدیریت، (31 و 32)، صص 25-34.
6. دلاوری، علی. (1387). روش تحقیق در روا‌‌ن‌شناسی و علوم تربیتی. تهران: نشر ویرایش.
7. رضائیان، علی. (1383). مبانی مدیریت رفتار سازمانی. تهران: انتشارات سمت.
8. رضائیان، علی. (1395). فرهنگ سازمانی. تهران: سمت.
9. سلیمی، علی. (1397). کاربرد تحلیل محتوای کیفی در استخراج تحلیل‌های اجتماعی قرآن کریم. فصلنامه علمی - پژوهشی روش‌شناسی علوم انسانی، (97)، صص 75-99.
10. سوکاس، هریتنوس؛ و کریستین، توسن. (1395). نظریه سازمان نگاه‌های فرانظری.
تهران: سمت.
11. شریفی، احمدحسین. (1388). خوب چیست، بد کدام است. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
12. شریفی، احمدحسین. (1395). روش‌شناسی علوم انسانی. تهران: آفتاب توسعه.
13. طباطبایی، محمدحسین. (1374). تفسیر المیزان (مترجم: سیدمحمدباقر موسوی همدانی). قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم.
14. عرب بافرانی، محمدرضا؛ و عیوضی، محمدرحیم. (1396). درآمدی بر آینده‌پژوهی در نظام مدیریت اسلامی از طریق مطالعه روش‌شناسی آینده‌پژوهی و اجتهاد در فقه امامیه. مدیریت اسلامی، (3)، صص85- 113.
15. فرانسوا دورتیه، ژان. (1389). انسان‌شناسی (مترجم: جلال الدین رفیع‌فر). تهران: انتشارات خجسته.
16. فکوهی، ناصر. (1382). تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی. تهران: نشر نی.
17. کارگروه مبانی مدیریت اسلامی. (1395). نقشه جامع مدیریت اسلامی (نجما). قم: دانشگاه قم.
18. کلاکی، حسن. (1388). نظریه بنیادی به‌مثابه روش ‌نظریه‌پردازی. نامه پژوهش فرهنگی، 10(6)، صص 119-140.
19. گروه نویسندگان (زیر نظر استاد محمدتقی مصباح یزدی). (1391). فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی. تهران: مؤسسه فرهنگی مدرسه برهان.
20. گریزری، پال. (1389). نقدی بر دانش مدیریت (مترجم: محمد صائبی). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
21. مشایخی‌پور، محمدعلی. (1390). مبانی اخلاق کار از دیدگاه امام علی×. مدیریت اسلامی، (1)، صص 37-65.
22. مصباح یزدی، محمدتقی. (1380). پیش‌نیازهای مدیریت اسلامی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
23. Bratton. J. (2015). Introduction to work and Organizational Behaviour, palg rave.
24. Hsieh, Hisu fang Sarah & Shannon, E. (2005). Three Approaches to Qualitative content Analysis, Qualitative Health Research, 15(9) pp. 1277-1288.
25. Keippendorff، K. & Hsieh, l. (2004). Content Analysis: An introduction to its Methodology. Thousand Oaks, Calif, sage Publications, inc.
26. Larry, A. & Richard, E. & Edwin, R. Samovar Porter & McDan (2010). Communication Between Cultures Senior Publisher: Lyn Uhl, Boston.
27. Mayring, P. (2014). Qualitative Content Analysis. Theoretical Foundation, Basic Procedures and Software Solution, Klagenfurt, Austria.
28. Mays, N. & Pope, G. (2002). Assessing Quality in Qualitative Research. British Medical Jornal, Jan. I: 50-52. pp. 211-245.
29. Robbins, S. P. (2003). Essentials of organization behavior (7th ed). New Jersey: Printis Hall.
30. Sato, Elo & Kyngas, H. (2008). The Qualitativie Content Analysis Process. Journal of advanced nursing, 62(1). pp. 107-115.
31. Scott. R. (2003). Organization rational, natural، and open systems. New Jersey: Pearson education international.
32. Seeman, M. (1963). On the Meaning of Alienation. ASR. 24. pp. 783-791.
33. Simon, Herbert. A. (1976). Administrative Behavior, New York: The Free Press.
34. White, M. D., & Marsh, E. E. (2006). Content Analysis: A Flexible Methodology. Library Trends, 55(1). pp. 22-45.