مؤلفه‌های ارتباط میان‌فردی شیعیان با اهل‌سنت از دیدگاه معصومین(علیهم السلام)؛ مورد مطالعه کتاب جامع الأحادیث الشیعة

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مطالعات فرهنگی دانشکده رفاه تهران

2 کارشناسی‌ارشد تبلیغ و ارتباطات فرهنگی دانشگاه سوره

چکیده

هدف پژوهش، پاسخ به این پرسش است که مولفه‌های ارتباط میان‌فردی شیعیان با اهل‌سنت از دیدگاه معصومین(علیهم السلام) طبق کتاب جامع احادیث الشیعة چیست؟ بنابراین، با روش تحلیل محتوای کیفی عرفی و با رویکردی استقرایی، ابتدا داده‌های موجود، تحلیل شده و با استخراج مفاهیم کلیدی و مقولات اصلی و فرعی، نتیجه‌ نهایی حاصل گشت.
بر اساس یافته‌های پژوهش، در احادیث بر شیوه‌های ارتباطی در دو مقوله‌ اصلی تاکید شده؛ نخست، شیوه‌های ارتباطات کلامی شیعیان در تعامل با اهل‌سنت، مشتمل بر چهار مقوله‌ فرعی: جدال أحسن، تقیّه‌ زبانی، فاش‌نکردن أسرار و رعایت آداب کُنش گفتاری است که همگی بر سنجیده‌بودن کلام شیعیان در شرایط گوناگون تاکید دارند. دوم، شیوه‌های ارتباطات غیرکلامی شیعیان در تعامل با اهل‌سنت است که هفت مقوله‌ فرعی: أسوه‌سازی شیعیان، تقیّۀ رفتاری، برجسته‌سازی هویت شیعی، تبلیغ غیرمستقیم، همزیستی مسالمت‌آمیز، ایجاد فضای تکریم ائمه(علیهم السلام) و به کارگیری برخورد‌های سلبی را در بردارد.
علت تنوع این مقولات، اهمیّت توجه به زمینه و شرایط ارتباط و ویژگی‌های مخاطب است که شیعیان ارتباط‌گر را ملزم به انتخاب بهترین شیوه‌ ارتباط میان‌فردی با اهل‌سنت در هر موقعیتی می‌سازد. در پژوهش حاضر سعی شده به این بُعد‌ از سخنان معصومین(علیهم السلام) پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Components of the Interpersonal Relationship between Shiites and Sunnis from the Viewpoints of the Fourteen Infallibles (A.S) The case study of the book "Jami' Ahadith al-Shi'a"

نویسندگان [English]

  • Meysam Farrokhi 1
  • Zahra Jafari 2
1 Assistant professor, department of cultural studies, Refah University, Tehran.
2 M.A in cultural promotion and media, Soore University.
چکیده [English]

The aim of the study is to answer this question "What are the components of the Interpersonal Relationship between Shiites and Sunnis from the Viewpoints of The Fourteen Infallibles based on the book Jami' Ahadith al-Shi'a?" Therefore, through using conventional qualitative content analysis and inductive approach, the existing data were first analyzed and the result was obtained by extracting the key concepts and major and minor categories.
Based on the findings, in Hadiths, it has been emphasized on the relationship methods in two main categories; first, the methods of the verbal relationship between Shiites and Sunnis include four minor categories: best debates, verbal Taqiyyah (Taqiyya is a precautionary dissimulation or denial of religious belief and practice in the face of persecution), not revealing the secrets, and considering the courtesy of verbal action, they all emphasize the thoughtfulness of the Shiites words in different contexts. The second category is the Shiites non-verbal methods of relationship with Sunnis, which include seven minor categories: Shiites model making, behavioral Tayiyyah, highlighting the Shiite identity, indirect propagation, Peaceful coexistence, creating an environment to honor the Imams (a.s) and using negative attitudes.
These categories are various due to the importance of considering the context and conditions of the audience relationship and features so that it requires the relationship maker Shiites  to choose the best methods of interpersonal relationship with Sunnis in any conditions. The current study has tried to deal with this aspect of the Fourteen Infallibles' words.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Relationship
  • interpersonal relationship
  • the Fourteen Infallibles
  • Jami Ahadith al-Shi'a
  • Shiites
  • Sunnis
  1. قرآن‌کریم
  2. آشتیانی، احمد و دیگران (1362)، طرائف الحکم یا اندرزهای ممتاز، ج2، تهران: نشر صدوق.
  3. ابن‌‌بابویه، محمد بن ‌‌علی (۱۳۶۷)، من لایحضره الفقیه، ترجمه: علی‌اکبر غفاری، ج2، تهران: نشر صدوق.
  4. باستانی، قادر (1386)، اصول و تکنیک‌های برقراری ارتباط موثر با دیگران، تهران: نشر ققنوس.
  5. باهنر، ناصر (1383)، «ارتباطات در جامعۀ اسلامی متکثر فرهنگی»، تهران: فصلنامه‌ پژوهشی دین و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع)، س2، ش21.
  6. جان‌فزا، علی و علی خیاط (1393)، «عوامل رفتاری برقراری ارتباط موثر در گفتار و رفتار امام رضا(ع)»، فصلنامه‌ فرهنگ رضوی، س2، ش8.
  7. حکیم‌آرا، محمدعلی (1393)، ارتباط متقاعدگرانه در تبلیغ، تهران: نشر سمت.
  8. خان‌محمدی، کریم (1388)، «تحلیلی بر سیرۀ ارتباطات میان‌فردی پیامبر اکرم(ص)»، فصلنامه‌ تاریخ اسلام، س10، ش37.
  9. روحی برندق، کاووس (1397)، «اخلاق گفتگو در قرآن و حدیث با تاکید بر مناظره‌های امام رضا(ع)»، فصلنامه‌ مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، س22، ش1.
  10. صادقی نیری، رقیه و مهین حاجی‌زاده (1390)، «روش‌های دعوت و تبلیغ قرآنی از دیدگاه علامه طباطبایی»، دوفصلنامه‌ پژوهش دینی، س1، ش22.
  11. طباطبایی بروجردی، سیدحسین (1357)، جامع احادیث الشیعة، قم: المطبعة العلمیة.
  12. فرهنگی، علی‌اکبر (1385)، ارتباطات انسانی، ج1، تهران: خدمات فرهنگی رسا.
  13. کرمی، مرتضی و صدرالدین شریعتی (1392)، «بررسی اصول روابط بین‌فردی بر اساس آموزه‌های اخلاقی - اجتماعی سورۀ حجرات و مدل‌یابی محتوایی از این آموزه‌ها»، فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، س9، ش29.
  14. کلینی، محمد بن‌‌ یعقوب (1341)، روضۀ کافی، ترجمه‌: محمدباقر کمره‌ای، تهران: اسلامیه.
  15. ـــــــــــــــــــ (1363)، گزیدۀ کافی، ترجمه: محمدباقر بهبودی، تهران: مرکز انتشارات علمى و فرهنگى‏.
  16. ـــــــــــــــــــ (1369)، اصول کافی، ترجمه‌: سیدجواد مصطفوی، تهران: اسلامیه.
  17. گلاب‌بخش، زینب (1390)، «بررسی عناصر پایداری ارتباط میان‌فردی در قرآن و روایات»، فصلنامه‌ فرهنگ پژوهش، س4، ش10.
  18. لیتل جان، استیفن (1394)، نظریه‌های ارتباطات، ترجمه‌: امیرحسام اسحاقی، تهران: اطلاع‌رسانان.
  19. مجلسی، محمدباقر (1364)، آداب معاشرت؛ ترجمۀ جلد شانزدهم بحارالانوار، ترجمه‌: محمدباقر کمره‌ای، تهران: اسلامیه.
  20. ـــــــــــــــــــ (1378)، مهدی موعود، ترجمۀ جلد سیزدهم بحارالانوار، ترجمه‌: علی دوانی، تهران: اسلامیه.
  21. محسنیان‌راد، مهدی (1360)، ارتباطات انسانی، تهران: دانشکدۀ علوم ارتباطات اجتماعی.
  22. ـــــــــــــــــــ (1390)، ارتباط‌شناسی: ارتباطات انسانی (میان‌فردی، گروهی، جمعی)، تهران: سروش.
  23. مسعودی، عبدالهادی (1389)، درسنامۀ فهم حدیث، قم: انتشارات زائر.
  24. معین، محمد (1382)، فرهنگ فارسی، تهران: ندا.
  25. مومنی‌راد، اکبر و دیگران (1392)، «تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج»، فصلنامه:‌ اندازه‌گیری تربیتی، س4، ش14.
  26. الهاشمی، هاشم (1372)، تعا‌رض‌ الادلة‌ و اختلاف‌ الحدیث‌: تقریرا لابحا‌ث‌ سما‌حة‌ آیة‌ الله‌ العظمی‌ السیدعلی‌ الحسینی‌ السیستا‌نی(دام‌ ظله‌ العا‌لی)‌، قم: بی‌نا.
  27. هوور، استوارت (1388)، دین در عصر رسانه، ترجمه‌: علی عامری مهابادی، فتاح محمدی و اسماعیل اسفندیاری، قم: دفتر عقل.

28. Hsieh, Hsiu-Fang and Shannon, Sara E (2005), “Three Approaches to Content Analysis”,Qualitative Health Research, vol. 15, No.9.