تبیین جامعه‌شناختی رابطه الگوهای دینداری و متغیرهای جمعیتی با رواداری اجتماعی (مورد مطالعه: قومیت‌های ساکن در شهرستان کازرون)

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جامعه شناسی سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی جهرم

2 استادیار بخش جامعه شناسی ، دانشگاه آزاد اسلامی جهرم ، جهرم، ایران

چکیده

تحقیق حاضر به تبیین جامعه‌شناختی رابطه بین الگوهای دینداری و متغیرهای جمعیتی با میزان رواداری اجتماعی بین قومیت‌های ساکن در شهرستان کازرون پرداخته است. روش تحقیق از نوع پیمایشی، حجم نمونه آماری ۳۸۹ نفر و نمونه‌گیری بر اساس روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای بوده است. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسش‌نامه محقق‌ساخته، برگرفته از پرسش‌نامه دینداری کلارک واستاک و پرسش‌نامه رواداری اجتماعی برگرفته از دیدگاه کینگ بوده است؛ ابزار تجزیه و تحلیل داده‌ها نرم‌افزار SPSS در دو سطح توصیفی و استنباطی بوده است. بر اساس یافته‌ها، میزان رواداری اجتماعی بین قومیت‌ها یکسان است. همچنین میزان رواداری اجتماعی در بین افراد قومیت‌ها با توجه به سطح در آمد، وضعیت شغلی و تأهل، تفاوت معناداری ندارد، اما با توجه به سطوح سنی و سطح تحصیلات آزمودنی‌ها، با یکدیگر متفاوت است. با توجه به نتایج، رابطه معناداری بین دینداری با رواداری اجتماعی با ۰۰۱/۰=sig وجود دارد. در میان مؤلفه‌های دینداری، بیشترین میزان تأثیر بر رواداری اجتماعی مربوط به مؤلفه باور (اعتقادی) دینداری (۸/۱۷=Beta) است؛ همچنین مؤلفه‌های مناسکی با ۷/۱۵=Beta، تجربی (احساسات و عواطف) با ۸/۱۶=Beta، و پیامدی (رفتاری) با ۵/۱۵=Beta، نوسان موجود در رواداری اجتماعی بین قومیت‌ها را تبیین نموده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Sociological Explanation of the Relation between Religiosity Patterns and Demographic Variables with Social Tolerance (Case study: Ethnicities living in Kazerun city)

نویسندگان [English]

  • mohammad amiri 1
  • majidreza karimi 2
  • Alireza Khodami 2
1 PhD student in Political Sociology, Jahrom Islamic Azad University
چکیده [English]

The present study has sociologically explained the relationship between religiosity patterns and demographic variables with the degree of social tolerance between ethnic groups living in Kazerun city (in Iran). The research method was survey, the sample size was 389 people, and sampling was based on multi-stage cluster sampling method. Data collection was done through a researcher-made questionnaire based on the Clark and Stock Religiosity Questionnaire as well as social tolerance questionnaire based on King's view. Data analysis tool was SPSS software at both descriptive and inferential levels. According to the findings, the level of social tolerance is the same between ethnicities. In addition, the level of social tolerance does not differ significantly between ethnicities according to the level of income, employment status, and marriage, but it differs according to the age and education levels of the subjects. According to the results, there is a significant relationship between religiosity and social tolerance with (sig = 0.001). Among the components of religiosity, the greatest impact on social tolerance is related to the belief component of religiosity (Beta = 17.8). Also, ritual components with (Beta = 15.7), experimental (feelings and emotions) with (Beta = 16.8) and consequential (behavioral) components with (Beta = 15.5) explained the fluctuations in social tolerance between ethnicities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Tolerance
  • Ethnicity
  • Religiosity
  • Social Cohesion
  • Kazerun

مراجع

 
1. آرون، ریمون. (۱۳۸۲). مراحل اساسی در جامعه‌شناسی (مترجم: باقر پرهام)، تهران: نشر نی.
2. آزاد ارمکی، تقی؛ مهری، بهار. (۱۳۷۷). بررسی مسائل اجتماعی ایران (چاپ اول). تهران: مؤسسه جهاد.
3. آلپورت، گوردن. (۱۳۷۹). دین و تعصب (مترجم: نازنین شارکنی). مجله کیان، ص ۵۲.
4. ادیبی سده، مهدی؛ رستگار، یاسر؛ بهشتی، سیدصمد. (۱۳۹۱). مدارای اجتماعی و ابعاد آن بین اقوام ایرانی. فصلنامه رفاه اجتماعی، ۱۳(۵۰)، صص 353-376.
5. آقابخشی، حبیب‌اله؛ فریدون، کامران؛ نصیرپور، مجید. (۱۳۹۰). شناخت عوامل اجتماعی مؤثر بر سطح تحمل اجتماعی در شهر سراب. فصلنامه پژوهش اجتماعی، ۴(۱۰).
6. افروغ، عماد. (۱۳۷۳). دین و قشربندی اجتماعی. مجله راهبرد، (۳)، صص 104-119.
7. اکبری، حسین؛ و فخاری، روح‌اله. (۱۳۹۶). نقش قومیت در رفتار انتخاباتی اجتماعات چندقومیتی (مورد مطالعه: شهرستان بجنورد). جامعه‌شناسی کاربردی، ۲۸(۶۶)، صص ۷۱-۹۰.
8. بشیریه، حسین. (۱۳۷۵). جامعه‌شناسی تجدد ۱. مجله نقد و نظر، ۳(9)، صص 74-85.
9. بهشتی، سیدصمد؛ رستگار، یاسر. (۱۳۹۲). تبیین جامعه‌شناختی مدارای اجتماعی و ابعاد آن در بین اقوام ایرانی. مسائل اجتماعی ایران، ۴(۲)، صص ۷-۳۷.
10. پنجه‌بند، سیدیوسف. (۱۳۸۵). بررسی تأثیر خانواده بر میزان اعتماد اجتماعی دانش‌آموزان سال سوم دبیرستان‌های شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی. دانشگاه تربیت معلم تهران، دانشکده علوم اجتماعی، گروه جامعه‌شناسی.
11. دیلینی، تیم. (۱۳۸۷). نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی (مترجم: بهرنگ صدیقی و وحید طلوعی، چاپ چهاردهم). تهران: نشر نی.
12. دورکیم، امیل. (۱۳۸۳). صور بنیانی حیات دین (مترجم: باقر پرهام، چاپ اول). تهران:
نشر مرکز.
13. ژاندرون، سادا. (۱۳۷۸). تساهل در تاریخ اندیشه غرب (مترجم: عباس باقری). تهران:
نشر نی.
14. سراج‌زاده، سیدحسین؛ توکلی، مهناز. (۱۳۸۰). بررسی تعریف عملیاتی دینداری در پژوهش‌های اجتماعی. نامه پژوهش، ۵(۲۰-۲۱).
15. جهانگیری، جهانگیر؛ افراسیابی، حسین. (۱۳۹۰). مطالعه خانواده‌های شهر شیراز در زمینه عوامل و پیامدهای مدارا. فصلنامه جامعه‌شناسی کاربردی، ۲۲(۴۳)، صص 153-175.
16. صابر، سیروس. (۱۳۸۳). بررسی رابطه میزان و انواع دینداری با رواداری اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی. دانشگاه تربیت معلم تهران، دانشکده علوم اجتماعی، گروه جامعه‌شناسی.
17. طباطبایی، سیدجواد. (۱۳۸۲). تاریخ سیاسی اندیشه جدید در اروپا. تهران: نشر نگاه معاصر.
18. عسگری، علی؛ شارع‌پور، محمود. (۱۳۸۸)، گونه‌شناسی مدارا و سنجش آن در میان دانشجویان دانشکده‌های علوم اجتماعی دانشگاه تهران و علامه طباطبایی. فصلنامه تحقیقات فرهنگی، (۸)، صص ۱-۳۴.
19. فکوهی، ناصر. (۱۳۸۵). فرهنگ ملی، فرهنگ قومی-جماعتی و بازار اقتصاد صنعتی. مجله جامعه‌شناسی ایران، ۷(۱)، صص 126-148.
20. فروم، اریک. (۱۳۸۲). روانکاوی دین (مترجم: آسن نظریان). تهران: مروارید.
21. کلانتری، عبدالحسین؛ حسینی‌زاده، سیدسعید. (۱۳۹۴). دین، سلامت روان و احساس تنهایی: بررسی نسبت میان میزان دینداری و سلامت روان با احساس تنهایی (مورد مطالعه: شهروندان تهرانی). جامعه‌شناسی کاربردی، ۲۶(۴)، صص ۲۵-۴۴.
22. کدیور، محسن. (۱۳۷۶). تساهل و تسامح دینی: پویایی و بالندگی یا التقاط و انحراف. کیهان فرهنگی، (۱۳۵)، صص 4-11.
23. کلینی، محمد بن یعقوب. (۱۳۵۹). اصول کافی (ج۵). قم: انتشارات علمیه اسلامیه.
24. مشیری، مهشید. (۱۳۷۱). فرهنگ زبان فارسی. تهران: انتشارات سروش.
25. مقصودی، مجتبی. (۱۳۸۰). تحولات قومی در ایران، علل و زمینه‌ها. تهران: صاحب کوثر.
26. مقتدایی، فاطمه. (۱۳۸۹). بررسی و سنجش میزان مدارای اجتماعی و عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر آن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، گروه جامعه‌شناسی.
27. مؤمنی، مریم؛ ایمان، محمدتقی؛ رجبی، ماهرخ. (۱۳۹۵). بررسی جامعه‌شناختی رابطۀ الگوهای دینداری با انواع رواداری اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه شیراز. فرهنگ در دانشگاه اسلامی، ۶(۳)، صص ۳۲۲-۳۴۰.
28. ویلم، ژان پل. (۱۳۷۷). جامعه‌شناسی ادیان (مترجم: عبدالرحیم گواهی). تهران: نشر تبیان.
29. وارناک، مری. (۱۳۷۹). مرزهای مدارا. به نقل از: مقاله: چند کتاب درباره مدارا. مجله کیان، (45)، ص 196.
30. وبر، ماکس. (۱۳۸۲). دین، قدرت، جامعه (مترجم: احمد تدین). تهران: هرمس.
31. همیلتون، ملکم. (1377). جامعه‌شناسی دین (مترجم: محسن ثلاثی). تهران: ثالث.
32. همیلتون، ملکم. (۱۳۸۱). جامعه‌شناسی دین (مترجم: محسن ثلاثی، چاپ دوم). تهران: تبیان.
33. Stouffer, S. (1992). Communism, Conformity & Civil Liberties: A Cross-Section of The Nation Speaks Its Mind. New Brunswick New Jersey: Transactionp Ublishers.
34. Voget, paul. (2002). Social Tolerance and Education, Review of Education. Pedagogy and Cultural Studies, 9(1), pp. 41-52.
35. King,.P. (1976). toleration London. george allen & unwin.
36. Phelps, E. (2004). White Students Attitudes towards Asian American Students at the University of Washangton: a study of Social Tolerance and Cosmopolitanism. Dissertation, New York University.
37. Karpov,V. (2002). Religiosity & Tolerance in the United states & Poland, Journal for the scientific study of Religion, (41), pp. 267-288.
38. Glock & Stark. (1966). Dimention of religion commitment. The measured of religisity, chapter (8), pp. 279-292.
39. Genia, V., & Shaw, D. G. (1991). Religion, intrinsic-extinsic orientation, and depression. Review of Religious Research, (32), pp. 274-283.
40. Johnson R. Byron, and Jang, Sung Joon. (2004). Explaining Religious Effects on Distress Among African Americans. Journal for the Scientific Study of Religion, (43), pp. 239-260.
41. Katnik, A. (2002). Religion, Social Class, and Political Tolerance. International Journal of Sociology, 32, pp. 14-38.
42. Kobayashi, T. (2010). Social Bridging Social Capital In Online communities: Heterogeneity and Social Tolerance of Online Game Players in Japan. Journal of Human Communication Research, (36), pp. 546-56.
43. Côté, Rochelle R. Andersen, R. Erickson, Bonnie. H. (2013). Social Capital and Ethnic Tolerance: the Opposing Effects of Diversity and Competition. In The Handbook of Research Methods and Applications on Social Capital, P. 91.
44. Côté, Rochelle R. & Erickson, Bonnie H. (2009). Untangling the Roots of Tolerance How Forms of Social Capital Shape Attitudes Toward Ethnic Minorities and Immigrants. Journal of American Behavioral Scientist, (52), pp. 1664-1689.
45. Dennis Y. (2007). Tolerating on Faith: Locke, Williams, and the Origins of Political Toleration. Doctoral Dissertation, Department of Political Science. Duke University.
46. Dineen, J. (2001). The Impact of Political Participation on Political Tolerance in America.  Doctoral Dissertations:
http://digitalcommons.uconn.edu/dissertations/AAI3004841.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 تیر 1399
  • تاریخ بازنگری: 26 دی 1399
  • تاریخ پذیرش: 26 بهمن 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار