تأملاتی معرفت‌شناختی در باب عدالت فرهنگی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 block1-Atlas complex-Pardisan town-qom-ie=ran

2 استاد دانشگاه باقر العلوم علیه السلام

چکیده

دغدغه بسط عدالت در حوزه فرهنگ، در کنار عدالت اقتصادی، عدالت سیاسی و... ما را با ترکیب عدالت فرهنگی روبه‌رو می‌کند. مفهوم عدالت فرهنگی به‌معنای عادلانه یا ناعادلانه‌خواندن کنش‌ها، سیاست‌ها، توزیع کالاهای فرهنگی و به‌طور کل، نظام فرهنگی، مفهومی به‌غایت پیچیده است که کشف چیستی آن و تعیین معیارها و شاخص‌هایش متوقف بر پرسش‌های اساسی معرفت‌شناختی است. این تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی درصدد است پرسش‌های مهم معرفت‌شناختی عدالت فرهنگی را تبیین کند. نتایج حاصله، ما را به این سمت می‌برد که در تأمل درباره «درک مبدأ عدالت فرهنگی»، انطباق انتخاب‌های فرهنگی با ذات فرهنگ راه‌گشا است. در پرسش دوم، توجه به اصالت فرهنگْ ما را از درافتادن به نسبی‌انگاری در عدالت فرهنگی نجات می‌دهد. ذیل مقوله «روش دستیابی به معیارهای عدالت فرهنگی»، باید به‌دنبال پاسخ به چیستی ماهیت فرهنگ و امکان کنترل‌پذیری آن بود. تکثرگرایی در عدالت فرهنگی و لزوم غایت‌گرایی، دو اصل دیگر عدالت فرهنگی خواهد بود که مقاله بدان می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Epistemological Examination of Cultural Justice

نویسندگان [English]

  • ahmad olyaei 1
  • ahmad vaezi 2
1 block1-Atlas complex-Pardisan town-qom-ie=ran
2 Professor at Baqir al-Uloom University
چکیده [English]

The Concern for the development of justice in the field of culture, along with economic justice, political justice, etc., confronts us with the combination of cultural justice. The concept of cultural justice, in the sense of considering the fairness or unfairness of actions, policies, distribution of cultural goods, and cultural system in general, is an extremely complex concept whose discovery and determination of criteria and indicators depend on fundamental epistemological questions. This study seeks to explain the important epistemological questions of cultural justice through a descriptive-analytical method. The results lead us to think that the adaptation of cultural choices to the nature of culture is crucial in reflecting on "understanding the origin of cultural justice." In the second question, paying attention to the originality of our culture saves us from falling into relativism in cultural justice. For the discourse of "How to achieve the standards of cultural justice", one must look for the answer to what is the nature of culture and the possibility of its controllability. Pluralism in cultural justice and the necessity of purposefulness will be the other two principles of cultural justice that the paper deals with.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Culture
  • justice
  • cultural justice
  • epistemology
1. افروغ، عماد. (۱۳۷۹). فرهنگ‌شناسی و حقوق فرهنگی. تهران: مؤسسه فرهنگ و دانش.
2. بشیریه، حمید. (۱۳۸۵). فرهنگ از دیدگاه انسان‌شناسی و قوم‌شناسی. تهران: نشر نگاه معاصر.
3. پارسانیا، حمید. (۱۳۸۷). نسبت علم و فرهنگ. راهبرد فرهنگ، (۲)، صص ۵۱-۶۶.
4. پارسانیا، حمید. (۱۳۹۱). جهان‌های اجتماعی. تهران: کتاب فردا.
5. پارسانیا، حمید. (۱۳۹۲). نظریه و فرهنگ: روش‌شناسی بنیادین تکوین نظریه‌های علمی. راهبرد فرهنگ، ۶(۲۳)، صص ۷-۲۸.
6. توانا، محمدعلی؛ هاشمی‌اصل، سیدعبدالله. (۱۳۹۶). خوانش انتقادی نظریه عدالت مایکل والزر در پرتو تفسیر متن-زمینه‌محور. فصلنامه سیاست، ۴۷(۱۸۶)، صص ۳۳۳-۳۴۹.
7. جمعی از نویسندگان. (۱۳۸۵). فلسفه اخلاق با تکیه بر مباحث تربیتی. قم: نشر معارف.
8. جوادی، محسن. (۱۳۸۳). اخلاق. دایرة المعارف قرآن کریم (ج۲). قم: بوستان کتاب.
9. حافظ‌نیا، محمدرضا. (۱۳۷۸). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: انتشارات سمت.
10. سیدی‌فرد، سیدعلی؛ فرقانی، محمدکاظم. (۱۳۹۴). نقد نظریۀ «اصالت فرهنگ بر اساس آموزه‌های فلسفی حکمت متعالیه». نشریه دین و سیاست فرهنگی، )۵)، صص ۳۳-۴۸.
11. شیروانی، علی. (۱۳۷۸). ساختار کلی اخلاق اسلامی. قبسات،) ۱۳)، صص ۳۸-۴۴.
12. صافیان، محمدجواد. (۱۳۸۷). دکتر داوری؛ شاعری و تفکر. در: فیلسوف فرهنگ: جشن‌نامه استاد دکتر رضا داوری اردکانی (گردآورنده: حسین کلباسی اشتری). تهران: انتشارات مؤسسه حکمت و فلسفه ایران.
13. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (۱۳۷۴). المیزان فی تفسیر القرآن (مترجم: موسوی همدانی، ج۹ و ۲۳). قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
14. فارابی، ابونصر. (۱۳۷۸). رسائل فلسفی فارابی: ترجمه دوازده رساله از آثار معلم ثانی (مترجم: سعید رحیمیان). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
15. فرانکنا، ویلیام‌کی. (۱۳۸۳). فلسفه اخلاق (مترجم: هادی صادقی). قم: کتاب طه.
16. کاشفی، محمدرضا. (۱۳۷۸). نسبیت فرهنگی: مبانی و نقدها. نشریه قبسات، ۴(۱۴)،
صص ۷۶-۹۸.
17. کانت، ایمانوئل. (۱۳۶۹). بنیاد ما بعد الطبیعه اخلاق (مترجم: حمید عنایت و علی قیصری). تهران: انتشارات خوارزمی.
18. ماحوزی، رضا. (۱۳۹۰). بنیاد فلسفی فرهنگ. فصلنامه تخصصی فلسفه و کلام، (5)،
صص ۱-۱۹.
19. مالهال، استفان؛ سوئیفت، آدام. (۱۳۸۵). جامعه‌گرایان و نقد لیبرالیسم (مترجم: جمعی از مترجمان). تهران: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
20. مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۸۷). اخلاق در قرآن (محقق و نگارنده: محمدحسین اسکندری، ج۳). قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
21. مک‌ناوتن،‌ دیوید. (۱۳۸۰). بصیرت اخلاقی (مترجم: محمود فتحعلی).‌ قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
22. نصر، سیدحسین. (۱۳۸۲). خرد جاودان. مجموعه مقالات همایش نقد تجدد از دیدگاه سنت‌گرایان معاصر. تهران: نشر دانشگاه تهران.
23. واعظی، احمد. (۱۳۸۴). نظریه عدالت در اندیشه دیوید هیوم. پژوهش‌های فلسفی-کلامی، ۶(۲۴)، صص ۳۱-۵۳.
24. واعظی، احمد. (۱۳۹۳). نقد و بررسی نظریه‌های عدالت. قم: مؤسسه امام خمینی ره.
25. واعظی، احمد. (۱۳۹۸). درس‌گفتارهای عدالت (جلسه نهم، ۱۸/۴/۱۳۹۸). قم: دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم.
26. ویلیامز، برنارد. (۱۳۸۳). فلسفه اخلاق. قم: نشر معارف.
27. Barry, Brain. (1995). spherical justice and global injustice in pluralism justice and Equality. oxford :oxford university press.
28. Bidney, D. (1953). Theoretical Anthropology. New York: Columbia University Press.
29. Gensler, Harry. (2011). ethics: a contemporary introduction (second edition). New York and London: Routledge.
30. K. Perry, David. (2001). Theory and Research in Mass Communication. Routledge.
31. Kroeber, A.L. (1948). Anthropology (rev. edn). New York: Harcourt, Brace and Company.
32. Lyman, R. Lee. (2007). What is the `process' in cultural process and in processual archaeology? SAGE Journals, 7(2), pp. 217-250.
33. Rawls, John. (1971). a theory of justice. the Belknap press of Harvard University press, Cambridge, mass.
34. Rawls, John. (2001). Collected Papers (editor: Samuel Freeman). Harvard University Press.
35. Ruth, Macklin. (1999). Against Relativism: Cultural Diversity and the Search for Ethical Universals in Medicine. Oxford University Press.
36. Smith, M. (2000). Moral Realism. in The Blackwell Guide to Ethical Theory, Lafollette, H (ed.) Oxford: Blackwell, pp. 15-37.