مؤلفه‌های کنش از منظر قرآن‌کریم

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 عضو گروه مطالعات اجتماعی موسسه علوم انسانی جامعه المصطفی

2 دانشجوی دکتری قرآن و علوم اجتماعی، مؤسسه علوم انسانی جامعة المصطفی

چکیده

هر کُنشی دارای مؤلفه‌های متفاوت است که شناخت آنها مهم‌تر از انجام کُنش است. در واقع ارزش کُنش، ارتباط مستقیمی با شناخت مؤلفه‌های آن دارد. مؤلفه‌ها؛ یعنی عناصری که کُنش از آن‌ها شکل می‌گیرد. بعضی از مؤلفه‌ها «پیشاکُنش»، بعضی «حینِ کُنش»، و برخی «پساکُنش» می‌باشند. این نوشتار در صدد آن است که مؤلفه‌های «حین کُنش» را با روش استقرائی- تفسیری و توصیفی - تحلیلی در قرآن کریم از منظر مطالعات اجتماعی مورد بررسی قرار داده و به این پرسش، پاسخ دهد که «از منظر قرآن کریم کُنش از چه مؤلفه‌هایی تشکیل می‌شود؟».
با مرور آیات شریفه می‌توان اذعان داشت که دامنه مفهومی کُنش در قرآن کریم عبارتند از: «کسب»، «صنع»، «فعل»، «عمل»، «حسن» و «سوء». بررسی آیات نشان می‌دهد که قرآن کریم تقریبا بیست مرحله «حین کُنش» را بیان کرده است؛ از قبیل: احساس نیاز، تصور، سنجش، مقایسه، مشورت، شوق، گزینش، خواستن، تصدیق، نیّت، دلیل و علت، اراده، تصمیم نهائی، عَزم، توکل، تدبیر، اقدام، سعی، انجام، صبر و استقامت. برای تعیین مؤلفه‌ها، مکانیسم، ترتیب، شدّت و ضعف مؤلفه‌های یک کنش، اول باید نوع کنش مشخص شود؛ چون لازم نیست هر کُنش همه این مؤلفه‌ها را دارا باشد. تقسیم مؤلفه به سه قسم و استخراج حداکثر مراحل برای کُنش از نوآوری‌های تحقیق می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Elements of Action from the View of the Holy Quran

نویسندگان [English]

  • Fazel Hesami 1
  • Mohammad Rafiq 2
1 Department of Social Studies, College of Islamic Humanities, Al-Mustafa International University
2 Doctoral Student of Quran and Social Sciences, Al-Mustafa International University
چکیده [English]

Each action has different components and their recognition is more important than doing it. Indeed, the value of the action is directly related to the recognition of its components. Components are the elements that action is composed of. Some of the components are "pre-action," some of them are "mid-action", and some of them are "post-adaptation". This article seeks to study the components of "mid-action" by an inductive-interpretive and descriptive-analytical method in the Qur'an from the perspective of social studies and to answer this question, "from the point of view of the Qur'an, which components the action is composed of?"
 By reviewing the verses, it can be said that the conceptual scope of action in the Quranic scriptures consists of these words: ‘acquisition’, ‘production’, ‘doing’, ‘act’, ‘good’ and ‘evil’. The study of the verses shows that the Qur'an has expressed about twenty stages of "mid-action”, such as: feeling of need, visualization, measuring, comparing, consulting, enthusiasm, choosing, wanting, belief, intention, reason, and cause, will, Final decision, determination, trust, consideration, action, try, accomplishment, patience, and endurance. In order to determine the components, the mechanism, the order, the intensity and weakness of the components of action, one must first determine the type of action, since it is not necessary for each action to have all of these components. Dividing the component into three parts and extracting the maximum steps for the action is one of the research innovations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • component
  • action
  • actor
  • Qur’an
  1. قرآن‌‌کریم با ترجمه: آیت‌الله مکارم شیرازی

    1. ابن‌ابراهیم شاذلی، سید بن‌‌‌قطب (1412ق)، فی ‌‌ظلال ‌‌القرآن، ج 1، بیروت: دارالشروق.
    2. حیدرى، کمال (بی‌تا)، شرح نهایة الحکمة الإلهیات بالمعنى الأخص، ج 2، قم: دارفراقد للطباعه والنشر.
    3. دورکیم، امیل (1393)، قواعد روش جامعه‌‌شناسی، ترجمه: علی‌‌محمد کاردان، تهران: نشر دانشگاه‌‌.
    4. راین، ‌‌آلن (1382)، فلسفه ‌‌علوم ‌‌اجتماعی، ترجمه: عبدالکریم سروش، تهران: موسسه‌‌ فرهنگی صراط.
    5. ریتزر، جورج (1374)، نظریه ‌‌جامعه‌‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: نشر علمی.
    6. ـــــــــــــــ (1389)، مبانی نظریه ‌‌جامعه‌‌شناختی معاصر و ریشه‌‌های‌‌کلاسیک ‌‌آن، ترجمه: شهناز مسمی‌‌پرست، تهران: نشر ‌‌ثالث.
    7. ریمون، بودن (1389)، مطالعاتی در آثار جامعه‌‌شناسان‌‌کلاسیک، ترجمه: باقر پرهام، ج2، تهران: نشرمرکز.
    8. ریموند، میلتن‌‌برگر (1387)، شیوه‌‌های ‌‌تغییر رفتار، ترجمه: علی ‌‌فتحی آشتیانی، تهران:
      نشر سمت.
    9. شارون، جوئل (1379)، ده‌‌ پرسش از دیدگاه جامعه‌‌شناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران:
      نشر نی.
    10. شعاری‌نژاد، علی‌اکبر (1364)، فرهنگ علوم ‌‌کُنشی، تهران: نشر سپهر.‏
    11. صدر، محمدباقر (1388)، سنت‌های ‌‌تاریخ در قرآن، ترجمه: جمال موسوی، قم: دفتر انتشارات ‌‌اسلامی.
    12. طباطبایی، سیدمحمد‌‌حسین (1390ق.)، المیزان فی تفسیرالقرآن، ج 1 و2، بیروت: نشر اعلمی.
    13. طبرسى، فضل‌‌ بن‌حسن (1372)، مجمع‌‌البیان فی تفسیرالقرآن، ج 3 و 7،‏ تهران: ناصر خسرو.
    14. طبری، محمد بن‌جریر (1412ق.)، جامع‌البیان فی تفسیرالقرآن، ج 5، بیروت: دارالمعرفه.
    15. طنطاوی، سیدمحمد (1997)، التفسیرالوسیط للقرآن‌‌الکریم، ج 1، 2، 4 و 8، قاهره: نهضة ‌‌مصر.
    16. طوسی، محمد بن‌حسن (1407ق.)، تهذیب الاحکام، ج 4، تهران: دار کتب اسلامیه.
    17. عضدانلو، حمید (1384)، مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی، تهران: نشر نی.
    18. کوئن، بروس (1387)، مبانی جامعه‌شناسی، ترجمه: غلام‌عباس‌‌توسلی و رضا‌ فاضل، تهران: نشر سمت.
    19. گیدنز، آنتونی (1393)، جامعه‌‌شناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
    20. مدرسی، محمدتقی (1419ق.)، من ‌‌هدی‌‌القرآن، ج 1، 2 و 14، تهران: دارمحبی‌‌الحسین.
    21. مصباح‌‌یزدی، محمدتقی (1393)، معارف ‌‌قرآن، ج 1، قم: مؤسسه ‌‌امام ‌‌خمینی.
    22. مکارم شیرازی، ناصر (1374)، تفسیر ‌‌نمونه، ج 4، 8 و 25، تهران: دارالکتب ‌‌الاسلامیه.
    23. نالز، ملکم و نالز هولدا (1350)، مقدمه‌ای ‌‌بر تکاپوشناسی ‌‌گروه‌ها، ترجمه: محسن ‌‌قندی، تهران: نشر عطایی.
    24. وبر، ماکس (1392)، مفاهیم ‌‌اساسی جامعه‌‌شناسی، ترجمه: احمد صدارتی، تهران: نشر ‌‌مرکز.
    25. Etzrodt Christian, (2005), Advanced Modern Versions of Max Weber’s Action Concepts, Ritsumeikan Social Sciences Review(Vol 40. No.4)Ritsumeikan University.
    26. Weber, Max (1985), Gesammelte Aufsätze zur Wissenschaftslehre, 6th ed., Tubingen.