نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی
نویسنده
دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم (ع) و عضو انجمن مطالعات اجتماعی حوزه
چکیده
برای به کار بردن هر نظریه‌‌ای توجه به زمینه‌‌های اجتماعی و معرفتی و همچنین مبانی هستی‌‌شناختی، انسان شناختی، معرفت‌‌شناختی و روش‌‌شناختی آن ضروری است. از آنجا که در سال‌‌های اخیر نظریه فرهنگی فوکو در ایران مورد توجه قرار گرفته، در این مقاله بر آن شدیم تا با روش تحلیلی ـ توصیفی به بررسی مبانی و زمینه‌‌های این نظریه پرداخته و برخی از نقدهای وارد بر آن را مطرح کنیم تا در مراجعه و به کاربردن آن مورد توجه قرار گیرد. به نظر می‌‌رسد، نظریۀ فرهنگی فوکو مبانی و بنیادهایی دارد که بدون توجه به آن‌ها نمی‌‌توان به تحلیل مسائل اجتماعی در ایران پرداخت.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
CriticalMethodology of Foucault'sCulturalTheoryCriticalMethodology of Foucault'sCulturalTheory
نویسنده [English]
- Ruhollah Abbaszadeh
چکیده [English]
To applyeach theory, paying attention toits social and epistemological backgrounds as well asits ontological, anthropological, epistemological, and method ological fundamentals seemnecessary. SinceFoucault's cultural theory has been recently taken into considerationin Iran, inthispaper we are going to investigate the fundamentals and backgrounds of this theory using descriptive-analytical method and raise some of the criticisms againstitto be consideredin applying it later. It seems that Foucault’s cultural theory has some fund amentals without which we cannot analyze Iran’s social issues.
کلیدواژه‌ها [English]
- Foucault
- culturaltheory
- Methodology
- discourse
- fundamentals
- criticism
1. حمدی، بابک (1373)، مدرنیته و اندیشه انتقادی، تهران: نشرمرکز.
2. استراترن پل (1390)، آشنایی با فوکو، ترجمه: پویا ایمانی، تهران: نشر مرکز.
3. اسحاقیان، جواد، «مکتب لاکان و روانشناسی ساختارگرا در نقد ادبی»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، ش6، ص30 ـ 35.
4. اسمیت، فیلیپ (1387)، درآمدی بر نظریه فرهنگی، ترجمه: حسن پویان، تهران: دفتر پژوهش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فرهنگی، چاپ دوّم.
5. برنز، اریک (1373)، میشل فوکو، ترجمه: بابک احمدی، تهران: انتشارات کهکشان.
6. بشیریه، حسین (1378 الف)، «دولت و جامعه مدنی؛ گفتمآن‌های جامعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شناسی سیاسی»، نقدونظر، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیۀ قم.
7. بشیریه، حسین (1378ب)، سیری در نظریه‌های جدید در علوم سیاسی، تهران: علوم نوین.
8. بنتون تد و یان کرایب (1384)، فلسفه علوم اجتماعی، ترجمه: شهناز مسمی‌پرست و محمود متحد، تهران: نشر آگه.
9. پارسانیا حمید (1390)، روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شناسی انتقادی حکمت صدرایی، قم: کتاب فردا.
10. پایا، على (1375الف)، «جایگاه مفهوم صدق در آراء فوکو»، نامه فرهنگ، ش22، ص88 ـ 109.
11. پایا، على (1375الف)، (1375ب)، «جایگاه مفهوم صدق در آراء فوکو»، نامه فرهنگ، ش23، ص52 ـ 69.
12. پستر، مارک (1379)، «نوع جدیدی از تاریخ: فوکو و نظریه عدم استمرار در تاریخ، در فلسفه تاریخ»، مجموعه مقالات، گردآوری، حسنعلی نوذری، تهران: انتشارات طرح نو.
13. تاپشمن، جنی و گراهام وایت (1379)، فلسفه اروپایی در عصر نو، ترجمه: محمد سعید حنایی کاشانی، تهران: نشر مرکز.
14. توانا، محمدعلی و ملیحه مولوی‌نسب (1391)، «وضعیت پست مدرنیسم و ارزش‌ها»، اسلام و پژوهش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تربیتی، سال چهارم، ش2، ص59 ـ 84.
15. دریفوس، هیوبرت و پل رابینو (1376)، میشل فوکو فراسوى ساختگرایى و هرمنوتیک، با مؤخره‌اى به قلم میشل فوکو، ترجمه: حسین بشیریه، تهران: نشر نى.
16. دلوز، ژیل و نگری و هارت (1386)، بازگشت به آینده، ترجمه: رضا نجف‌زاده، تهران: گام نو.
17. دوستانی، داریوش و احمد محمدپور (1388)، «مقدمه‌‌‌‌‌‌ای بر ابعاد و گستره دستگاه نظری میشل فوکو»، مجله علوم اجتماعی، ص53 ـ 59.
18. ساراپ، مادن (1382)، راهنمایی مقدماتی بر پساساختارگرایی و پسامدرنیسم، ترجمه: محمدرضا تاجیک، تهران: نشر نی.
19. شکوهی، ابوالفضل (1381)، «نگاهی به اندیشه سیاسی میشل فوکو»، ماهنامه معرفت، سال یازدهم، ش4، ص87 ـ 95.
20. صالحی‌زاده، عبدالهادی (1390)، «درآمدی بر تحلیل گفتمان میشل فوکو؛ روش‌های تحقیق کیفی»، فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، سال دوم، ش3، تابستان1390، ص113 ـ 141.
21. ضمیران، محمد (1378)، دانش و قدرت، تهران: هرمس.
22. فاضلی، نعمت الله و مرتضی قلیچ (1392)، نگرشی نو به سیاست فرهنگی، تهران: تیسا.
23. فوکو، میشل (1378)، نظم گفتار، ترجمه: باقر پرهام، تهران: نشرآگه.
24. فوکو، میشل (1381)، نیچه، فروید، مارکس، ترجمه: افشین جهاندیده و دیگران، تهران: انتشارات هرمس.
25. قادرزاده، هیرش، هادی نوری و عباس نعیمی (1391)، «بازشناسی مفهوم قدرت در اندیشه فوکو»، دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی غرب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شناسی بنیادی، ش2، ص107 ـ 128 .
26. کالینیکوس، آلکس (1382)، نقد پست مدرنیسم، ترجمه: اعظم فرهادی، مشهد، نشرنیکا.
27. کچویان، حسین (1382)، میشل فوکو؛ دیرینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شناسی دانش، تهران: نشر نی.
28. کرایب، یان (1386)، نظریه اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس، ترجمه: عباس مخبر، تهران: انتشارات آگه، چاپ چهارم.
29. کوزنری هوی، دیوید (1380)، فوکو در بوته نقد، ترجمه: پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز.
30. کهون لارنس (1381)، از مدرنیسم تا پست مدرنیسم، ترجمه: عبدالکریم رشیدیان، تهران: نشرنی.
31. لچت، جان (1383)، پنجاه متفکر بزرگ، ترجمه: محسن حکیمی، انتشارات تهران: خجسته.
32. ماتیوز، اریک (1378)، فلسفه فرانسه در قرن بیستم، ترجمه: محسن حکیمی، تهران: ققنوس.
33. محمدپور، احمد (1389)، روش در روش درباره ساخت معرفت در علوم انسانی، تهران: جامعه شناسان.
34. محمدی اصل، عباس (1392)، جامعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شناسی میشل فوکو، تهران: نشر گل آذین.
35. مریکور، ژوزه گلیریمه (1389)، میشل فوکو، ترجمه: نازی عظیما، تهران: نشر کارنامه.
36. معلمی، حسن (1390)، معرفت‌شناسی، قم: مرکز بین‌‌‌‌المللی چاپ و نشر المصطفی.
37. میلنر، آندرو و جف براویت (1385)، درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر، ترجمه: جمال محمدی، تهران: ققنوس.
38. نساج، حمید و ناصر بهاری (1392)، پژوهش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سیاسی، سال سوم، ش7، ص26 ـ 45.
39. نصیری‌پور، الهام (1390)، ارزیابی الگوی تحلیلی میشل فوکو در مطالعات دینی، قم: بوستان کتاب.
40. نوذری، حسینعلی (1385)، صورت‌بندی مدرنیته و پست مدرنیته، تهران: نقش جهان.
41. وارد، گلن (1383)، پست مدرنیسم، ترجمه: قادر فخر رنجبری و ابوذر کرمی، تهران: نشر ماهی، چاپ سوّم.
