بررسی تطبیقی وضعیت دین در ایران، ترکیه و مصر

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران

چکیده

نقش دین به‌ویژه در کشورهای ایران، ترکیه و مصر به عنوان کشورهایی در حال توسعه که مواجهه با فرایندهای مدرن داشته و سنت‌های مؤثر فرهنگی و دینی در این زمینه داشته‌اند، از جمله زمینه‌های شکل‌گیری یکی از پرسش‌های تحقیق در خصوص کیفیت وضعیت دین در این سه زمینه فرهنگی بوده است. پرسش دیگر، به تطابق الگوی نظری اینگلهارت با یافته‌های مربوط به پیمایش بین‌المللی او درباره وضعیت دین در سه کشور مذکور بازمی‌گردد. در این پژوهش، آخرین موج از این پیمایش‌ها، مبنا قرار گرفته و مقولات شش‌گانه مرتبط با حیات دینی که داده‌های آنها درباره سه کشور مذکور، موجود است و همچنین مقایسه‌پذیر می‌باشند، به بررسی این موضوع به‌صورت تطبیقی ـ مقایسه‌ای پرداخته شده است. متناسب با سطح سنجش متغیرها، آماره‌ها و میزان معناداری، تفاوت میانگین‌ها ارزیابی شده است. گرچه میزان اهمیت مذهب و خدا در زندگی و مذهبی‌بودن مصر نسبت به ایران و ترکیه و ایران نسبت به ترکیه بیشتر است، اما اهمیت سنت با اهمیت مذهب ضرورتاً وضعیت مشابهی ندارد. همچنین تفاوت معناداری میان میزان عبادت و تأمل در معنا و غایت زندگی در سه کشور مشاهده نشده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the State of Religion in Iran, Turkey, and Egypt

نویسنده [English]

  • Seyyed Mehdi Etemadifard
Faculty, Department of Sociology, University of Tehran
چکیده [English]

What made me question the state of religion in the cultures of Iran, Turkey, and Egypt has been the function of religion in these three developing countries when they confront modern trends and effective cultural and religious traditions. As another question, we compare the theory of Englehart with the findings of his international survey about the state of religion in those countries. In our study, we take the last phase of such surveys as well as six categories of religious life whose data is available and comparable in order to do a comparative study of the subject. According to the level of evaluation of variables and statistics, and significance level, the difference of means are examined. Although the significance of religion and God and the religiosity in Egypt is more than Iran and Turkey and in Iran more than Turkey, the case of tradition is not necessarily the same. In fact, no major difference has been attested between worshiping and pondering upon the meaning and fate of life in these three countries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • importance of tradition
  • importance of religion
  • development
  • religious life
  • worship
  • religiosity
  • meaning of life
  1. اینگلهارت، رونالد و کریستین ولزل (1389)، نوسازی، تغییر فرهنگی و دموکراسی، ترجمه: یعقوب احمدی، تهران: انتشارات کویر.
  2. بل، دانیل (1380)، دین و فرهنگ در جامعه پساصنعتی، ترجمه: مهسا کرم‌پور، در: مجله ارغنون، شماره 18.
  3. دورکیم، امیل (1383)، صور بنیانی حیات دینی، ترجمه: باقر پرهام، تهران: نشر مرکز.
  4. ـــــــــــــــــ (1385)، قواعد روش جامعه‌شناسی، ترجمه: علی‌محمد کاردان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  5. کاظمی‌پور، عبدالمحمد (1382)، باورها و رفتارهای مذهبی در ایران 1379-1353، تهران: دفتر انتشارات طرح‌های ملّی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  6. مارکس، کارل (1382)، ایدئولوژی آلمانی و تزهای فوئرباخ، ترجمه: اکبر معصوم‌بیگی، تهران: نشر اختران
  7. 7. Ali Khan L. (2003), A Theory of Universal Democracy: Beyond the End of History, Boston: Martinus Nijhoff Publishers.
  8. 8.  Berger, Peter (1999), The desecularization of the World, Resurgent Religion and World Politics, New York: Eerdmans Publishing.
  9. 9. Casanova, José (1994), Public Religions in the Modern World, Chicago: University of Chicago Press.
  10. 10. Cizre, Umit (2008), Secular and Islamic Politics in Turkey: The Making of the Justice and Development Party, London: Routledge.
  11. 11. Eligur, Banu (2010), The Mobilization of Political Islam in Turkey, Cambridge: Cambridge University Press.
  12. 12. Furseth, Inger& Repstad, Pal (2006), An Introduction to the Sociology of Religion: Classical and Contemporary Perspectives, London: Ashgate Publishing, Ltd.
  13. 13. Morady, Farhang & Siriner, Ismail (2011), Globalisation, Religion & Development, London: IJOPEC Publication.
  14. 14. Stark, Rodney (1985), The Future of Religion: Secularization, Revival, and Cult Formation, California: University of California Press.
  15. 15. Weber, Max (1998), From Max Weber, translated, edited with an introduction by H. H. Gerth and C, Wright Mills, London: Routledge.
  16. 16. Wickham, Carrie Rosefsky (2002), Mobilizing Islam: Religion, Activism, and Political Change in Egypt, New York: Columbia University Press.
  17. 17. Zaccaria, Francesco (2010), Participation and Beliefs in Popular Religiosity: An Empirical-Theological Exploration Among Italian Catholics, Leiden: Brill.