تحلیل گفتمان انقلاب اسلامی در برنامه‌های رسانه ملی با تأکید بر ارزش‌های مقاومت، ایثار و شهادت

رسالت, سهیلا; سعدی پور, اسماعیل; نجات حسینی, سید محمود

doi:10.22081/jiss.2023.65082.1967

تحلیل گفتمان انقلاب اسلامی در برنامه‌های رسانه ملی با تأکید بر ارزش‌های مقاومت، ایثار و شهادت

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات، دانشکده ارتباطات و مطالعات و رسانه، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران .

² استاد گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی&، تهران، ایران (نویسنده مسئول).

³ استادیار جامعه‌شناسی، دانشکده ارتباطات و مطالعات و رسانه، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

10.22081/jiss.2023.65082.1967

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تحلیل گفتمان انقلاب اسلامی با تأکید بر ارزش‌های مقاومت، ایثار و شهادت در برنامه‌های رسانه ملی با استفاده از روش تحقیق ترکیبی انجام شده است. بخش کیفی با استفاده از تکنیک تحلیل مضمون با روش نمونه‌گیری هدفمند و تا اشباع نظری ادامه یافت. نمونه آماری شامل 15 نفر از استادان حوزه ارتباطات و فعالان رسانه‌ای بود. در بخش کمّی از تکنیک تحلیل محتوای کمی استفاده و نمونه آماری شامل محتوای مرتبط با فرهنگ مقاومت، ایثار و شهادت در شبکه‌های یک و دو رسانه ملی از 31 شهریور تا 6 مهر سال 1400 بود. در بخش کیفی، ضمن بررسی وضع مطلوب، یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که مواردی همچون فرهنگ‌سازی و ارتقا سطح آگاهی‌ها و باورهای دینی مردم در طول سال از طریق برنامه‌های گوناگون، مصاحبه با صاحب‌نظران و کارشناسان به منظور تبیین مفاهیم سه گانه فوق از منظر علمی و تخصصی، لزوم تعامل سازنده رسانه ملی با نهادهای دانشگاهی و پژوهشی در این حوزه‌ها، استفاده از ایده‌های متخصصان و صاحب‌نظران حوزه دین و معرفی شهدا و ایثارگران به عنوان نمونه‌های راستین برای جوانان در برنامه‌های رسانه ‌ملی می‌بایدمورد توجه قرار گیرد. در بخش کمّی نتایج تحلیل گفتمان نشان داد که در حوزه فرهنگ استکبارستیزی، مستضعفین محور مبارزه با استکبار جهانی می‌باشند. همچنین در روحیه جهادی سه مؤلفه ایثار، توکل و اخلاص، در هویت دینی دو مؤلفه عاطفی و شناختی و در بخش هویت ملی سه مؤلفه فرهنگی، سیاسی و جغرافیایی بیشترین سهم را در به خود اختصاص داده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

بازخوانی و نقد نظریات حوزه علوم اجتماعی؛

عنوان مقاله [English]

Analyzing the discourse of the Islamic Revolution in national media programs with an emphasis on the values of resistance, sacrifice and martyrdom

نویسندگان [English]

soheila resalat ¹
esmaeil sadipour ²
Sayyid Mahmud nejatihosseini ³

¹ . Culture and Communication, Faculty of Communication and Media Studies, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

² . Professor, Educational Psychology Department, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran (corresponding author).

³ Assistant Professor, Faculty of Communication and Media Studies, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

This paper presents a mixed-methods study that aims to analyze the discourse of the Islamic Revolution with emphasis on the values of resistance, sacrifice, and martyrdom in national media programs. The study used both qualitative and quantitative content analysis methods. The qualitative part employed thematic analysis with purposeful sampling and included 15 communication professors and media activists. The quantitative part analyzed content related to the culture of resistance, sacrifice, and martyrdom in national media channels one and two from September 31 to October 6, 1400. The results of the qualitative analysis revealed that the national media should continue to build culture and improve the level of awareness and religious beliefs of the people throughout the year. This can be achieved through various programs, interviews with experts, and the constructive interaction of the national media with academic and research institutions. The study also suggests the use of ideas from specialists and experts in religion and the introduction of martyrs as exemplars for the youth in national media programs. The quantitative analysis showed that in the field of anti-arrogance culture, the oppressed are the focus of the fight against global arrogance. Additionally, the study identified three components of self-sacrifice, trust, and sincerity in the jihadi spirit, two emotional and cognitive components in religious identity, and three cultural, political, and geographical components in national identity. The findings of this study are significant as they provide insights into the discourse of the Islamic Revolution and how it is represented in national media programs. The study highlights the importance of emphasizing values such as resistance, sacrifice, and martyrdom in national media programs and suggests ways in which the media can effectively convey these values to the public.

کلیدواژه‌ها [English]

Resistance
sacrifice
martyrdom
discourse
Islamic revolution of Iran
national media

مراجع

* قرآن کریم
1. اخوان، محمدجواد؛ تاجیک، هادی. (1399). بررسی مبانی نظری هسته‌های مقاومت اسلامی در گفتمان انقلاب اسلامی، فصلنامه علمی پژوهشنامه انقلاب اسلامی، 10 (35)، صص43-57.
2. اطهری سیدحسین؛ عباسی شاهکوه، مهدی. (1393). «کنشگر» و «کنش‌پذیر» در بیداری اسلامی: از منظر گفتمان امام خمینی. دوفصلنامه مطالعات بیداری اسلامی، 3(6)، صص 9-34.
3. پایگاه اطلاع رسانی حوزه تاریخ انتشار 1399.3.9منبعdefapress.ir .
4. جعفری، رضا؛ آقاحسینی، محسن و علی‌حسینی، علی. (1395). گفتمان انقلاب اسلامی ایران و الزامات اشاعه ارزش‌های آن در عصر جهانی‌شدن بر اساس نظریه گفتمان لاکلا و موفه. فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 6(20)، صص 85-110.
5. سلیمانپور، بیژن؛ صالحی، پژمان. (1400). ابعاد و مؤلفه‌های تعلیم و تربیت اسلامی در گفتمان انقلاب اسلامی بر اساس سیره علوی. تهران: دومین همایش ملی تحلیل گفتمان انقلاب اسلامی مبتنی بر بیانیه گام دوم.
6. سلیمی، اصغر. (1383). گفتمان در اندیشه فوکو. کیهان فرهنگی، ش219، صص 50-55.
7. طریحی، ناصر؛ صمدی، مهران. (1395). مطالعه رابطه بین میزان مصرف رسانه‌ای نسل جوان و نگرش آنان به فرهنگ ایثار و شهادت. مطالعات جامعه‌شناسی، 9(32)، صص 53-72.
8. عضدانلو، حمید. (1375). درآمدی بر «گفتمان» یا گفتمانی درباره «گفتمان». اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 103-104، صص 47-52.
9. رجبی، هادی؛ اسدی، حیدر. (1396). نقش فرهنگ مقاومت در امنیت داخلی جمهوری اسلامی ایران. مجله سیاست، ش16 ، صص 87-104.
10. کردنائیج، اسداله؛ خلیلی پالندی، فرشته. (1397). تأثیر فرهنگ ایثار و شهادت بر سرمایه اجتماعی با میانجی‌گری باورهای دینی. مدیریت اسلامی، 26(3)، صص 37 - 58.
11. کریمی، فاطمه. (1395). تحلیلی بر چگونگی کارکرد رسانه ملی جهت معرفی شهدا به جوانان و گسترش فرهنگ ایثار و شهادت (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه‌های آزاد استان گلستان). علی‌آباد کتول: اولین کنفرانس ملی از ایثار تا شهادت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی‌آباد کتول.
12. گیوریان، حسن؛ ذاکری، معصومه. (1392). نقش رسانه‌ها بر فرهنگ‌سازی. مطالعات رسانه‌ای، 8(20)، صص 1-12.
13. معاونت سیاسی نمایندگی ولی فقیه در قرارگاه ثارالله. (1378). تهران.

14. Arbon, J. J., Kern, J. M., Morris-Drake, A., & Radford, A. N. (2020). Context-dependent contributions to sentinel behaviour: audience, satiation and danger effects. Animal Behaviour, 165, pp. 143-152.
15. Kumar, A., & Kumra, R. (2021). Television viewing and conspicuous consumption of households: evidence from India. Journal of Consumer Marketing, 38(3), pp. 272-281
16. Melhem, S., & Punyanunt-Carter, N. M. (2019). Using cultivation theory to understand American college students’ perceptions of Arabs in the media. Journal of Muslim Minority Affairs, 39(2), pp. 259-271.
17. Nicolaou, C. (2021). Media Trends and Prospects in Educational Activities and Techniques for Online Learning and Teaching through Television Content: Technological and Digital Socio-Cultural Environment, Generations, and Audiovisual Media Communications in Education. Education Sciences, 11(11), p. 685.
18. Pollock, W., Tapia, N. D., & Sibila, D. (2022). Cultivation theory: The impact of crime media's portrayal of race on the desire to become a US police officer. International Journal of Police Science & Management, 24(1), pp. 42-52.