ارزیابی بنیادین رویکرد بدن‌مند به دین با تأکید بر آرای برایان ترنر

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانش اجتماعی مسلمین، گروه جامعه‌شناسی دانشکده فرهنگ، علوم اجتماعی و رفتاری دانشگاه باقرالعلوم ع، قم، ایران (نویسنده مسئول).

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه باقرالعلوم ع، قم، ایران.

چکیده

برایان ترنر، از جمله متفکرانی است که بر بنیادهای بدن‌مندی که در متفکران سده بیستم به‌ویژه نیچه پدیدار گردید، تلاش دارد تا با اصل «غریزۀ تأییدکنندۀ زندگی» در آرای نیچه، موضعی ایجابی در نظریۀ اجتماعی ایجاد نماید. پرسش اصلی پژوهش حاضر آن است که اساساً با بررسی آرای او، در هستی بدن‌مندی که به‌ویژه در متفکران سدۀ بیستم میلادی حاکم شد، ورود دوباره دین به عرصه‌‌های نظریه‌‌ورزی با چه توجیهی انجام شده است و آیا این مواجهه، مواجهه‌‌ای منسجم است یا دوباره، چرخشی به سمت نظریه‌های کارکردی روی داده ‌‌است؟ پژوهش حاضر، با بررسی اسنادی آرای ترنر و تحلیل محتوای جهت‌‌دار آن، به این مهم می‌‌‌پردازد. این پژوهش با بهره‌‌مندی از روش‌‌شناسی بنیادین به عنوان چارچوبی نظری، درصدد بررسی انسجام آرای او در مواجهه با دین به این نتیجه دست یافته ‌است که نه‌تنها ترنر در بسیاری از مواضع خود از بنیادهای نیچه‌‌ای در ساحت تفکر تخطی کرده، بلکه قواعد ذاتی دین را با قوانین اجتماعی آن خلط کرده ‌‌است؛ همچنین به‌‌رغم رویکرد مادی، به اعتقادات و ارزش‌‌ها نیز به صورت تفصیلی پرداخته‌‌ است و با نگرشی کارکردی تلاش دارد تا گسست‌‌های ناشی از بدن‌مندی در جامعۀ جهانی را با فضیلت شهروندی حاصل از آموزه‌‌های دینی پرکند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A fundamental evaluation of the embodiment approach to religion With emphasis on Bryan Turner's views

نویسندگان [English]

  • Maryam Mansouri 1
  • hamid parsania 2
  • mahdi soltani 3
1 PhD student of Muslim Social Science, Sociology Department, Faculty of Culture, Social and Behavioral Sciences, Baqir al-Olum University, Qom, Iran (corresponding author).
2 Associate professor, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Assistant professor, Department of Sociology, Baqir al-Olum University, Qom Iran.
چکیده [English]

Bryan Turner is one of the thinkers who is trying to create a positive position in social theory with the principle of "life-affirming instinct" in Nietzsche's views based on the solid foundations that appeared in the thinkers of the 20th century, especially Nietzsche. The main question of the current research is that basically by examining his views, in the physical existence that could be seen especially in the thinkers of the 20th century, what is the justification for the re-entry of religion into the fields of theorizing and is this confrontation a coherent confrontation or again it has turned towards functional theories? The present study deals with this issue by examining the documents of Turner's viewpoints and analyzing its directional content. Through benefiting from the fundamental methodology as a theoretical framework, this study seeks to examine the coherence of his views in the face of religion and has reached the conclusion that not only Turner violated Nietzsche's foundations about thinking in many of his positions, but also violated the inherent rules of religion with its social rules. In addition, despite the materialistic approach, he has also dealt with beliefs and values in detail, and with a functional approach, he tries to fill the gaps caused by physicality in the global society with the virtue of citizenship resulting from religious teachings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religion
  • Body
  • Physical Approach
  • Fundamental Methodology
  • Secularism
  • Globalization
  • Citizenship
1. ایمان، محمدتقی؛ نوشادی، محمودرضا. (1390). تحلیل محتوای کیفی. نشریه پژوهش، 3(6)، صص 15-44.
2. پارسانیا، حمید؛ محمد طالعی اردکانی. (1392). روش‌‌شناسی بنیادین و روش‌‌شناسی کاربردی در علوم اجتماعی با تأکید بر رئالیسم و نومینالیسم. فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، 4(14)، صص 73-96.
3. پارسانیا، حمید. (1392). نظریه و فرهنگ، روش‌شناسی بنیادین تکوین نظریه‌های اجتماعی. راهبرد فرهنگ، 6(23)، صص 7-28.
4. پارسانیا، حمید. (1389). روش‌‌شناسی انتقادی حکمت صدرایی. قم: کتاب فردا.
5. ترنر، برایان. اس. (1380). وبر و اسلام، با پانوشت‌های انتقادی و مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی ماکس وبر (مترجمان: حسین بستان، علی سلیمی‌، عبدالرضاعلیزاده). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
6. جلایی‌‌پور، محمدرضا. (1392). دین و نظریۀ اجتماعی، در گفتگو با جامعه‌شناسان. تهران: کویر.
7. خاتمی‌، محمود. (1386). جستارهای صدرایی (چاپ اول). تهران: انتشارات علم.
8. دورکیم، امیل. (1369). دربارۀ تقسیم کار اجتماعی (مترجم: باقر پرهام). بابل: کتابسرای بابل.
9. دیلتای، ویلهلم. (1394). تشکل جهان تاریخی در علوم انسانی (مترجم: منوچهر صانعی دره‌‌بیدی). تهران: ققنوس.
10. سجویک، پیتر. (1388). دکارت تا دریدا، مروری بر فلسفۀ اروپایی (مترجم: محمدرضا آخوندزاده). تهران: نشر نی.
11. گرگی، عباس؛ مقدس، علی‌اصغر و گرگی، جواد. (1396). جامعه‌شناسی بدن و دلالت‌های آن در حقوق بشر. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 10(37). صص 125-153.
12. محمدی اصل، عباس. (1399). اجتماع تنها. تهران: آرمان رشد.
13. مصطفوی، شمس‌الملوک. (1396). بررسی و نقد کتاب شرق‌شناسی، پست مدرنیسم و جهانی‌شدن. پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی (ویژه‌نامه)، (47)، صص 267 – 285.
14. نیچه، فردریش. (1362). دجال (مترجم: عبدالعلی دستغیب). اصفهان: نشر پرسش.
15. Foucault, M. (1997). ‘Technologies of the self’, in Ethics. Subjectivity and Truth, London 
16. Hsiu- Fang, Shanon, Sara E. (2005). Three Approaches to Content Analysis. Qualitativr Health Research, vol. 15, No 9, Sagepub.
17. Kantorowicz. E. H. (1957). The King`s two bodies, an essay on Medieval political Theology, Harpers.
18. Lin, Duan & Tsai, Po-Fang. (2013). Reviwe of Religion and Modern Society: Citizenship, Secularization and the State, New York, Published online Springer Science.
19. Shojaeezand, Alireza. (2013). Religion and Mundane Affairs: Different Insights of Religions Concerning Mundane, Religion thought, 13(46), pp. 85-118.
20. Thompson, Kenneth. (1990). Religion: The British Contribution, The British. Journal of Sociology, Wiley: 41(4), pp. 531-535.
21. Turner, Bryan Stanley. (1991). Religion and Social Theory, London: Sage.
22. Turner, Bryan Stanley. (2008). The Body & Society: Explorations in Social Theory, Los Angeles: Sage (3rd Ed).
23. Turner, Bryan Stanley. (2011). Religion and Modern Society: Citizenship, Secularization and the State, New York: Cambridge University Press.