خوانشی از عزاداری حسینی ع، به‌‌‌مثابۀ یک سبک‌‌زندگی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، گرایش مسائل ایران، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران .

2 استادیار گروه علوم سیاسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

ابعاد قدسی و فلسفی عزاداری حسینی×، بعضاً باعث فراموشی وجوه هویت‌ساز و مؤثر در مناسبات زندگی روزمره بوده است. در سایۀ این کم‌توجهی به ابعاد زمینی ذخایری چون عاشورا و عزاداری، مقولۀ سبک زندگی ایرانی‌ـ‌اسلامی هر چه بیشتر نیاز متنوع خود را با منابع به‌روزشوندۀ وارداتی تأمین کرده است؛ درحالی‌که سنت‌ها و آیین‌ها، دربردارندۀ وجوه معنایی و قابل الهام برای تغذیۀ سبک زندگی‌اند. بر این اساس، سؤال اصلی این خواهد بود که چه ظرفیت‌های عینی و عملی در عزاداری امام حسین×ـ ‌به‌عنوان یک فراوری انسانی‌ـ برای دست‌مایه قراردادن سبک زندگی ایرانی‌ـ‌اسلامی وجود دارد؟ این پژوهش با هدف بهره‌گیری از منطق مناسبات عینی و عملی درون عزاداری، در پی معرفی برخی مناسبات سازندۀ یک سبک‌زندگی فراگیر و خارج از محدودیت‌های یک مناسک آیینی است. در این مقاله، روش فهم پدیده‌ها مبتنی برگونه‌ای پدیدارشناسی خواهد بود که توصیف پدیدارهای عزاداری را بر اساس نیاز، تجارب و تأثیرپذیری‌های عامل شناسای مسلمان شیعی، در زندگی روزمره دنبال‌ می‌کند. لذا شکل پدیدارشناسی، امر لنفسی (برای من) خواهد بود و از الگوی استعلایی تبعیت نمی‌کند. ضمن اینکه تجارب زیسته و مشاهدات عینی نگارندگان از عزاداری‌های امام حسین× و بازتاب‌های عزاداری در روایتِ برخی منابع مکتوب نیز مدنظر بوده است. از جمله نتایج این تحقیق، گردآوری فهرستی از گزاره‌های قوام‌بخش و ایجابی برای یک سبک زندگی عینی و ساختِ مناسبات جدید در زندگی روزمره خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Study of Mourning of Imam Hossein as a Lifestyle

نویسندگان [English]

  • Javad Mavizchi 1
  • D.r Seyyed khodayar Mortazavi 2
1 Ph.D. student of political sciences, Iranian issues, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Political Sciences, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The sacred and philosophical aspects of Imam Hossein mourning have sometimes caused the forgetting of identity-making and effective roles in the relations of daily life. Due to this lack of attention to the earthly valuable dimensions such as Ashura and mourning for Imam Hossein, the Iranian-Islamic lifestyle has increasingly met its diverse needs with improved imported resources. However, traditions and rituals have semantic and inspiring aspects to feed lifestyles. Accordingly, the main question will be what objective and practical capacities are there in the mourning of Imam Hussein- as a human process - to lay the groundwork for the Iranian-Islamic lifestyle? This study aims to use the logic of objective and practical relationships within mourning, to introduce some relationships that make up a comprehensive lifestyle and outside the limits of a religious ritual. In this paper, the method of understanding phenomena will be based on phenomenological forms that follow the description of mourning phenomena based on the needs, experiences, and influences of the Shiite Muslim identifier in everyday life. Therefore, the form of phenomenology will be a personal matter and does not follow the transcendental pattern. In addition, the lived experiences and objective observations of the authors of the mourning ceremonies of Imam Hussein and the reflections of mourning in the narration of some written sources have also been considered. One of the results of this study will be the compilation of a list of consistent and positive propositions for an objective lifestyle and the construction of new relationships in everyday life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mourning of Imam Hossein
  • phenomenology
  • lifestyle
  • consumption
  • entertainment
  1. آبراهامیان، یرواند. (1389). تاریخ ایران مدرن (مترجم: محمدابراهیم فتاحی). تهران: نشر نی.
  2. آسابرگر، آرتور. (1371). روش‌های تحلیل رسانه‌ها (مترجم: پرویز اجلالی). تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
  3. ادگار، اندرو؛ سج ویک، پیتر. (1387). مفاهیم بنیادی نظریۀ فرهنگی (مترجم: مهران مهاجر و محمد نبوی). تهران: نشر آگه.
  4. بهار، مهری. (1386). ابژه‌های دینی و هویت نسلی در ایران: با تکیه بر ابژه‌های عزاداری. مطالعات ملی، 8(29)، صص 85-98.
  5. پستمن، نیل. (1384). زندگی در عیش، مردن در خوشی (مترجم: صادق طباطبایی). تهران: اطلاعات.
  6. تاجیک، محمدرضا. (1390). پساسیاست، نظریه و روش. تهران: نشر نی.
  7. جوادی آملی، عبدالله. (1381). شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی. قم: مرکز نشر اسراء.
  8. جنادله، علی؛ رهنما، مریم. (1387). تفاوت بین نسلی در مناسک عزاداری واقعۀ کربلا با تأکید بر دوگانه‌های سنتی/ جدید و محتوایی/ نمایش. تحقیقات علوم اجتماعی ایران شماره1، صص 68-90.
  9. حسام مظاهری، محسن. (1387). رسانۀ شیعه: جامعه‌شناسی آیین‌های سوگواری و هیئت‌های مذهبی در ایران با تأکید بر دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
  10. حسام مظاهری، محسن. (1397). تراژدی جهان اسلام: عزاداری شیعیان ایران به روایت سفرنامه‌نویسان، مستشرقان و ایران‌شناسان (از صفویه تا جمهوری اسلامی). اصفهان: آرما.
  11. حقیقت، سید صادق. (1387). روش‌شناسی در علوم سیاسی. قم: دانشگاه علوم انسانی مفید.
  12. خبرگزاری ایرنا، (18/7/1397). به نقل از سایت مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا). نظرسنجی با موضوع ابعاد اجتماعی محرم باعنوان «بررسی مسائل روز کشور از منظر افکار عمومی مردم. در 2 و3 مهرماه 1397.
  13. خجسته، حسن. (1396). جامعه‌شناسی انتقادی تبلیغات تجاری. تهران: انتشارات دانشگاه صدا و سیما.
  14. زیمل، گئورگ. (1386). مقالاتی دربارۀ تفسیر علم اجتماعی (مترجم: شهناز مسمی‌پرست). تهران: شرکت سهامی انتشار.
  15. شفیعی قهفرخی، امید. (1400). جریان آیین‌گرای عامه‌پسند. تهران: مؤسسۀ فرهنگی هنری آفتاب خرد.
  16. شهری‌باف، جعفر. (1380). طهران قدیم (ج1). تهران: معین.
  17. صالحی نجف‌آبادی، نعمت‌الله. (1368). شهید جاوید. تهران: چاپ نمونه قم.
  18. عاملی، مصباح. (1378). واقعۀ کربلا، زاویه و شاخصه. فصلنامۀ اندیشۀ حوزه. 5(16)، صص 4-12.
  19. فوکو، میشل. (1379). ایران روح یک جهان بی‌روح و 9 گفتگوی دیگر با میشل فوکو (مترجم: نیکو سرخوش و افشین جاندیده). تهران: نشر نی.
  20. فولر، گراهام. (1373). قبله عالم ژئوپلتیک ایران (مترجم: عباس مخبر). تهران: نشر مرکز.
  21. گرونو، یوکّا. (1392). جامعه‌شناسی سلیقه (مترجم: مسعود کیانپور). تهران: نشر مرکز.
  22. گیدنز، آنتونی. (1388). تجدد و تشخص؛ جامعه و هویت شخصی در عصر جدید (مترجم: ناصر موفقیان). تهران: نشر نی.
  23. مهدوی کنی، محمدسعید. (1386). دین و سبک زندگی. تهران: دانشگاه امام صادق ع.