بررسی سطح سواد رسانه‌ای و توانایی تولید محتوای دینی در فضای مجازی (مطالعه موردی: طلاب مدارس حوزه علمیة قم)

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر صداوسیمای جمهوری اسلامی مرکز قم، قم، ایران

2 دکتری علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 استادیار زبان‌شناسی و عضو هیئت علمی دانشکده علوم انسانی، دانشگاه حضرت معصومه س. قم.ایران

چکیده

آشنایی روحانیون با مهارت‌های رسانه‌ای و به‌عبارتی، کسب سوادرسانه‌ای به طلاب، امکان برخورد هوشیارانه با پیام را داده تا با دید انتقادی آن را بررسی و دلایل تولید پیام را با توجه به نگرش متولیان رسانه‌ها‌ بررسی کنند و در نهایت، با تولید محتوا در فضای مجازی، از رسانه به‌عنوان ابزاری قدرت‌مند و اثرگذار و فرصتی بی‌بدیل برای راهنمایی و هدایت مخاطبان به شریعت بهره گیرند. از این‌رو، این تحقیق با هدف بررسی سطح سوادرسانه‌ای و شناسایی میزان توانایی تولید محتوای دینی طلاب در فضای مجازی انجام شده است. روش تحقیق پیمایشی و از تکنیک پرسش‌نامه برای گردآوری داده‌ها و از نرم‌افزار spss برای تجزیه‌[1]وتحلیل استفاده شد. نتایج نشان داده، اکثر طلاب از نظر سوادرسانه‌ای و نگاه انتقادی بالاتر از حد متوسط و میزان توانایی تولید محتوای آنان در وضعیت متوسط و مورد انتظار قراردارد. همچنین بین متغیرهای توانایی تولید محتوا و سوادرسانه‌ای (r=0/391, sig. =0/000) همبستگی معنادار و رابطه مستقیم است. علاوه بر این، نتایج حاصل از رگرسیون چندمتغیره نشان داد که نگاه انتقادی، بیشترین همبستگی را با سوادرسانه‌ای دارد، اما توانایی تولید محتوا،کمترین همبستگی را با این متغیر دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Examination of the Level of Media Literacy and the Ability to Produce Religious Content in Cyberspace (Case study: students of Qom Islamic Seminary)

نویسندگان [English]

  • Atefeh Arkan 1
  • Amir Yazdian 2
  • Faezeh Arkan 3
1 Researcher of the Islamic Republic Broadcasting Center, Qom, Qom, Iran (Corresponding author).
2 PhD in Social Communication Sciences, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor of Linguistics and Faculty Member of the Faculty of Humanities, Hazrat-e Masoumeh University. Qom. IranQom , Iran.
چکیده [English]

The clerics familiarity with media skills, in other words, acquiring media literacy for students of Islamic Seminary, has allowed them to deal with the message consciously in order to critically examine it and investigate the reasons for producing the message according to the attitude of media administrators and finally, by producing content in social networks, they use the media as a powerful and effective tool and an irreplaceable opportunity to guide and direct the audience to Sharia. Therefore, this study has been conducted to examine level of media literacy of Islamic Seminary students and identify their ability to produce religious content in social networks. The research method was survey, a questionnaire technique was used to collect data, and SPSS software was used for analysis. The findings suggested that most Islamic Seminary students are above average in terms of media literacy and critical thinking, and their ability to produce content is average and expected. In addition, there is a significant correlation and direct relationship between the variables of content production ability and media literacy (r = 0.391, sig. = 0.000). The results of multivariate regression also showed that the critical view has the highest correlation with media literacy, but the content production ability has the lowest correlation with this variable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Media literacy
  • production of religious content
  • social networks
  • Islamic Seminary students
  1. امین‌خندقی، جواد. (1394). جایگاه سواد رسانه‌ای در امر تبلیغ دین. فصلنامه آسیب‌پژوهی اجتماعی، 1(1)، صص 41-64.
  2. ایران‌پور، پرستو. (1389). میزان سواد رسانه‌ای و نقش آن در استفاده از رسانه‌های تعاملی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
  3. بلیغ، ناصر. (1380). درآمدی بر سواد رسانه‌ای. ماهنامه علمی تخصصی صدای جمهوری اسلامی ایران، 2(7)، صص 28-42.
  4. پاتر، جیمز. (2008). بازشناسی رسانه‌های جمعی با رویکرد سواد رسانه‌ای (مترجمان: امیر یزدیان؛ پیام آزادی و منا نادعلی، 1391). قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما.
  5. شجاعی، مهناز؛ امیرپور، مهناز. (1391). بررسی وضعیت سواد رسانه‌ای دانشجویان خراسان شمالی در جامعه اطلاعاتی. نشریه جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، 3(7)، ص 52.
  6. مک‌کوایل، دنیس. (1385). نظریه ارتباطات جمعی (مترجم: پرویز اجلالی). تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
  7. مهدی‌زاده، سیدمحمد. (1392). نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی (چاپ سوم). تهران: همشهری.
  8. هاشمی، شهناز؛ رضایی، زهرا. (1387). گذری بر سواد رسانه‌ای. تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، گروه پژوهش‌های فرهنگی، (22)، ص 161.
  9. یزدیان، امیر. (1389). سواد رسانه‌ای انتقادی (بررسی موردی: سطح سواد رسانه‌ای دانشجویان کارشناسی ارشد تحقیق در ارتباطات دانشکده صداوسیمای ج.ا.ا.). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه صداوسیما، دانشکده علوم ارتباطات.
  10. Borschel, Audrey L. (2004). Media literacy for preachers. Unpublished doctoral thesis. Institute of Theology, Saint Louis, Missouri.
  11. Gerbner, George. (1969). "Toward "Cultural Indicators": The Analysis of Mass Mediated Public Message Systems". Av Communication Review, 17(2), pp. 137-148.
  12. Hess, Mary Elizabeth. (1998). Media literacy in religious education: engaging popular culture to enhance religious experience. Unpublished doctoral thesis. Institute of Religious Education and Pastoral Ministry, The Graduate School of Arts and Sciences. Boston College.
  13. Hobbs, Renee. (2006). Literacy for the information age, Temple University, Philadelphia.
  14. Katz, E. (1959). Mass communication research and the study of popular culture: An editorial note on a possible future for this journal. Studies in Public communication (2), pp.1-6.
  15. Livingstone, Sonia. (2004). What is media literacy?. Intermedia, 32(3), pp. 18-20.
  16. Miller, K. (2005). Communications theories: Perspectives, processes, and contexts. New York: McGraw-Hill.
  17. Share, Jeff. (2001). Critical Media Literacy is Elementary: A Case Study of Teachers' Ideas and Experiences with Media Education and Young Children. Unpublished doctoral thesis. University of California, Los Angeles.
  18. Tichenor, P., Donohue, G. and olien, C. (1970). Mass media flow and differential growth in Knowledge. Public Opinion Quarterly (34), pp. 159-170.