تصرف؛ الگوی مواجهه اصیل جمهوری اسلامی با تمدن غربی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری رشته جامعه‌شناسی (گرایش دانش اجتماعی مسلمین) موسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی(ره)

چکیده

بیش از چند سده است که تمدن غرب، به‌تدریج خود را به‌صورت یک تمدن جهانی و همه‌گیر تبدیل کرده است و فرهنگ همه انسان‌ها در شرق و غرب عالم را به‌سوی یکسان‌سازی می‌برد. انقلاب اسلامی، نویدگر امکان خروج از سلطه فرهنگی و تمدنی غرب بود و طلیعه ظهور تمدنی نوین و گشودگی تاریخی دیگر را نشان داد. خروج از وضع موجود و حرکت به‌سوی تمدن نوین اسلامی، نیازمند تعیین موضع‌گیری در برابر تمدن موجود غربی است.
نوشتار حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که «الگوی مواجهه جمهوری اسلامی در برابر تمدن غربی چیست؟». بر این اساس، با روش تحلیلی - انتقادی و با رویکرد اسنادی -کتابخانه‌ای درصدد بررسی موضوع و دست‌یابی به پاسخ است. الگوهایی که در جهان اسلام، برای مواجهه با تمدن غربی توصیه‌شده، حداقل در چهار الگوی: «دفع حداکثری»، «پذیرش حداکثری»، «گزینش» و «تصرف» خلاصه می‌شود. به‌نظر نگارنده، تصرف، تنهای الگوی اصیل مواجهه جمهوری اسلامی، بلکه دنیای اسلام در برابر تمدن غربی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Capture, the Pattern of the Islamic Republic's Encounter with Western Civilization

نویسنده [English]

  • sayedmohamadhosein motevalli emami
Director of the Institute of Islamic Cultural Studies
چکیده [English]

For more than a couple of centuries, Western civilization has gradually turned itself into a global and epidemic civilization and has taken the culture of all human beings of the east and west of the world towards unity and harmony. The Islamic Revolution was a promising sign of the opportunity to withdraw from the cultural and civilizational domination of the West and revealed the emergence of modern civilization and other historical openness. Exiting the status quo and moving towards a new Islamic civilization needs to determine the position against the existing Western civilization.
Using a critical analytical method, the present paper, seeks to answer the question "What is the pattern of exposure of the Islamic Republic against Western civilization?" This paper addresses this question with a critical-analytical method and with a librarious-documentary approach. Patterns recommended in the Islamic world for dealing with Western civilization are summarized in at least four patterns of "total rejection", "total acceptance", "selection" and "capture". According to the author, capture is only the genuine pattern of facing the Islamic Republic, but the Islamic world against Western civilization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • modern Islamic civilization
  • Western civilization
  • encounter patterns
  • Islamic Republic
  • capture
  • total rejection of West
  • total acceptance of West
  1. اسدآبادی، سیدجمال‌الدین (1357)، مقالات جمالیه، به کوشش: ابوالحسن جمالی، تهران: طلوع آزادی.
  2. آل‌احمد، جلال (1356)، غرب‌زدگی، تهران: انتشارات رواق.
  3. آوینی، سیدمرتضی (1381)، توسعه و مبانی تمدن غرب، تهران: نشر ساقی.
  4. ــــــــــــــــــــــ (1390)، آیینه جادو، ج1، تهران: نشر واحه.
  5. بازرگان، مهدی (1348)، راه طی‌شده، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  6. برجی، یعقوب‌علی (1385)، ولایت‌فقیه در اندیشه فقیهان، تهران: دانشگاه امام صادق(ع) و انتشارات سمت.
  7. بوطی، محمدسعید رمضان (1418ق)، السلفیة مرحلة زمینة مبارکة لامذهب اسلامی، بیروت: دارالفکر المعاصر.
  8. بهمنی، محمدعلی (1391)، «مشروطیت ایران و پدیده‌ای به نام تقی‌زاده»، سایت: http://www.javanonline.ir/fa/news/479042.
  9. تقی‌زاده، طبری (1395)، «سیاست از سیاست‌مدار چه می‌خواهد؟»، بابل، ش1.
  10. جوادی آملی، عبدالله (1386)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، چ1، قم: اسرا.
  11. حائری شیرازی، محمدصادق (1391)، در اسلام پول نباید کار کند، یاسوج: نشر فاطمیه.
  12. حسنی، سیدحمیدرضا؛ علی‌پور، مهدی و سیدمحمدتقی موحد ابطحی (1385)، علم دینی؛ دیدگاه‌ها و ملاحظات، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  13. حقانی، موسی (1385)، «بازسازی جمهوریت»، روزنامه همشهری، ش2407، 26/11/1385.
  14. خمینی، سیدروح‌الله (بی‌تا)، کشف الاسرار، بی‌جا.
  15. ــــــــــــــــــــــــ (1378)، صحیفه امام، ج7، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(ره).
  16. ـــــــــــــــــــــــ (1410)، کتاب البیع، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  17. داوری‌اردکانی، رضا (1386)، فلسفه در دام ایدئولوژی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  18. ـــــــــــــــــــــــــ (1383)، ما و راه دشوار تجدد، تهران: انتشارات ساقی.
  19. ـــــــــــــــــــــــــ (1386)، فلسفه در دام ایدئولوژی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
  20. ــــــــــــــــــــــــ (1382)، فارابی فیلسوف فرهنگ، تهران: انتشارات ساقی.
  21. رائین، اسماعیل (1357)، فراموش‌خانه و فرماسونری در ایران، ج1، تهران: نشر امیرکبیر.
  22. رضایی، عبدالعلی (1383)، تحلیل ماهیت تکنولوژی؛ آسیب‌شناسی علل عقب‌ماندگی تکنولوژیکی جوامع اسلامی، قم: نشر مجنون.
  23. ریتزر، جورج (1374)، نظریه جامعه‌شناسی معاصر، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
  24. سالور، مسعود و افشار ایرج‌‌ (1380)، روزنامه خاطرات عـین السـلطنه، ج3، تهران: نشر اساطیر.
  25. سوزنچی، حسین (1388)، معنا، امکان و راه‌کارهای تحقق علم دینی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  26. متولی امامی، سیدمحمدحسین (1395)، بحران تمدنی ایران معاصر، قم: دفتر نشر معارف.
  27. مطهری، مرتضی (1380)، احیای تفکر اسلامی، تهران: صدرا.
  28. ـــــــــــــــــــ (1386)، وحی و نبوت، چ1، تهران: صدرا.
  29. مکارم شیرازی، ناصر (1386)، انوار الاصول، ج1، قم: نشر امام علی بن‌ابی‌طالب(ع).
  30. ملکم‌خان، ناظم الدوله (1325ق)، کلیات ملکم؛ مجموعه رسائل، بی‌جا: مطبعه مجلس.
  31. مهاجری نوایجانی، عبدالحمید (1373)، دوحه احمدیه فی احوال الذریه الزکیه؛ میراث اسلامی ایران، به کوشش: علی میرشریفی، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی(ره).
  32. مهدی‌زاده بیاتانی، حسین (1396)، «اقتباس انحلالی؛ شیوه بهره‌مندی از دستاوردهای تمدن غرب بر پایه اندیشه فرهنگستان علوم اسلامی قم»، پژوهش‌های تمدن نوین اسلامی، س1، ش1.
  33. نظری‌منفرد، مهدی (1388)، مهاجرت علمای شیعه از جبل عامل به ایران در عصر صفوی، تهران: نشر امیرکبیر.
  34. واسطی، عبدالحمید (1424ق)، نگرش سیستمی به دین (بررسی هویت استراتژیک دین)، مشهد: موسسه تحقیقاتی، آموزشی اندیشه نور.