الگوی تبلیغی امام موسی صدر در تعامل با شیعیان لبنان

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مطالعات فرهنگی دانشکده رفاه تهران

2 کارشناسی ارشد تبلیغ و ارتباطات فرهنگی دانشگاه سوره

چکیده

هدف از این پژوهش، بررسی الگوی تبلیغی امام صدر در تعامل با شیعیان لبنان با بهره‌گیری از روش تحلیل مضمون است. برای گردآوری و شناسایی مضامین مرتبط با الگوی تبلیغی امام صدر، ابتدا مبانی نظری اندیشمندان اسلامی بررسی شد، سپس با مطالعه کامل کتاب «گام‌به‌گام با امام» (12 جلدی)، مضمون‌های مرتبط استخراج و کدگذاری گردیده ‌است.
بررسی مجموعه‌ی آثار و فعالیت‌های امام موسی صدر نشان می‌دهد، ایشان الگوی متفاوتی از تبلیغ دین ارائه می‌کند. امام، مبلّغ را یک مُصلِح اجتماعی می‌داند و با تاکید بر توجه به عدالت‌طلبی از سوی مبلّغان، آنان را بر استقامت در راه تبلیغ فرا می‌خواند. هدف مبلِّغ از دیدگاه وی، پرورش انسان در راه کمال است و نقش اصیل عالم دین را انسان‌سازی و تربیت انسان می‌داند. امام در تبلیغ خود،  از دو ابزار سخنرانی و گفتگو بیش از ابزارهای دیگر بهره گرفته‌اند. ایشان در بُعد شیوه‌های تبلیغی، پنج شیوه‌ی: تسامح و سهل‌گیری، استفاده از دین در امور زندگی، تبلیغ عملی مبتنی بر خدمت، تبلیغ مبتنی بر فطرت و الگوسازی را شیوه‌های مُرجَح تبلیغی معرفی می‌کند. ایشان، خدمت به مردم را کارکرد اصلی ادیان می‌دانند و بر این باورند، تبلیغ دین از طریق خدمت‌رسانی به مردم و توجه به وضع معیشتی آنان می‌تواند در افزایش گرایش به دین موثر باشد؛ لذا در حوزه‌ی مخاطب‌شناسی، مطالعه میدانی مسائل اجتماعی و شناخت مخاطب و آشنایی با نیاز‌های روحی را ضروری می‌داند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Preaching Pattern of Imam Musa al-Sadr in Interacting with the Lebanese Shiites

نویسندگان [English]

  • meysam farokhi 1
  • Narges Didekhani Didekhani 2
1 Assistant Professor, Cultural Studies Department, Refah University
2 MS in Advertisement and cultural communication, Soore University
چکیده [English]

The purpose of this research is to study the preaching pattern of Imam Musa al-Sadr in interacting with the Shiites of Lebanon using the method of thematic analysis. To collect and identify the themes related to Imam Musa al-Sadr's preaching pattern, the theoretical foundations of Islamic scholars were first examined, then the related themes were extracted and coded through the complete study of the book "Step by Step with the Imam" (12 volumes).
A review of the collection of works and activities of Imam Musa al-Sadr shows that he presents a different pattern of religious preaching. Imam knows a preacher as a social reformer and emphasizing the attention paid to the justice by the preachers, he calls on them to strive for the preaching. In his view, the preacher’s purpose is to cultivate humankind on the road to perfection, and the noble role of the religious scholar is man-making and upbringing of human beings. In his preaching, Imam has used two tools of speech and conversation more than other tools. In the dimension of preaching, he describes five ways: tolerance and permissiveness, the use of religion in the life affairs, service-oriented practical preaching, preaching based on the human nature, and modeling as preferred methods of preaching. He believes that serving the people as the main function of the religions and holds that preaching religion by serving people and paying attention to their economic well-being can be effective in increasing the tendency toward religion; therefore, in the field of audience, field study of social issues and audience recognition, and familiarity with spiritual needs is essential.

کلیدواژه‌ها [English]

  • preaching
  • preaching pattern
  • Imam Musa al-Sadr
  • Lebanese Shiites
  1. احمدی، بهزاد (1385)، «شیعیان لبنان و توسعه نفوذ اجتماعی»، پگاه حوزه، ش۱۹۰.
  2. جوادی آملی، عبدالله (1381)، ولایت فقیه، ولایت فقاهت و عدالت، قم: نشر اسراء.
  3. حاجی‌ابراهیم، رضا (1385)، انسان مدرن و تبلیغ دین، قم: معاونت پژوهشی حوزه علمیه قم، دفتر طلاب جوان.
  4. رهبر، محمدتقی (1371)، پژوهشی در تبلیغ، قم: انتشارات بوستان کتاب.
  5. شرفی، علیرضا و دیگران (1387)، درسنامه اصول ارتباطات و مخاطب‌شناسی، تهران: انتشارات نهضت.
  6. شریعتی سبزواری، محمدباقر (1379)، رسالت تبلیغ، در مجموعه مقـالات همـایش نقش آموزش در تبلیغ دین، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  7. صدر، رباب (2016)، الفلسفة فی الممارسة العملیة مدخل الی قراءة الامام السید موسی الصدر، الدکتراه، الجامعه اللبنانیة.
  8. ضاهر، یعقوب (1396)، گام‌به‌گام با امام، ج 1ـ12، ترجمه: گروه مترجمان مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، تهران: مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر.
  9. مادرشاهی، حسین (1393)، گسترش تشیع در نیجریه: سبک رهبری و شیوه‌های تبلیغی آقای شیخ ابراهیم زکزاکی، کارشناسی‌ارشد، دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه امام صادق(ع).
  10. مروی، ابوالفضل (1379)، شیوه‌های تبلیغی امام خمینی در دوره‌های قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، کارشناسی‌ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
  11. مطهری، مرتضی (1387)، حماسۀ حسینی، ج1، تهران: انتشارات صدرا.
  12. واسعی، علیرضا و محمـد شمس‌الدین دیانی (1386)، درآمدی بر روش‌های تبلیغی ائمه(ع)، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع).
  13. AttrideـStirling, J. (2001), “Thematic Networks: An Analytic Tool for Qualitative Research”, Qualitative Research, Vol. 1, No. 3, p. 385-405.