کارکرد اجتماعی اعتقاد به مهدویت

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

2 عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

توان‌مندی نظام اجتماعی از دغدغه‌های مهمی است که همواره مورد توجه نظام‌های سیاسی و حکومتی است. عوامل مختلفی می‌توانند در بقا و تداوم، پویایی و توان‌مندسازی نظام اجتماعی نقش داشته باشند. باور به مهدویت در پویایی و توان‌مندی نظام اجتماعی نقش مهمی می‌تواند داشته باشد و کارکرد در این حوزه‌ از کارکردهای مهم این باور به‌حساب می‌آید. زیرا باور به مهدویت، می‌تواند مردم را حول محور خود جمع کند و برای تحقق هدفی مشخص، آنان را به صورت یکپارچه در ‌آورد و به آنان هویت واحد ‌دهد و به‌دنبال آن قدرت اجتماعی را تقویت ‌نماید و ارتباط اجتماعی را تحکیم ‌بخشد و در نتیجه، زمینه‌های امنیت و نظم اجتماعی را فراهم ‌آورد و به تحکیم روابط اجتماعی منجر ‌شود. در این تحقیق، با هدف نشان‌دادن کارکرد باور به مهدویت در ساحت نظام اجتماعی جامعه منتظِر و عصر غیبت و تبیین ظرفیت و پتانسیل اندیشه مهدویت در تقویت و تحکیم نظام اجتماعی، بحث و گفت‌وگو شده است. از مهم‌ترین یافته‌های این تحقیق، نشان‌دادن ظرفیت اندیشه مهدویت در ساحت‌های نظم، انسجام و همبستگی، امنیت و تحکیم روابط اجتماعی است. از برجسته‌ترین راهکارهای اندیشه مذکور در این حوزه‌ها عبارت است از: تولید و بازخوانی ارزش‌های اخلاقی مشترک، تحکیم باورهای دینی به‌ویژه آموزه امامت، ایجاد ارتباط و پیوند عاطفی در مردم، ایجاد اتحاد و هویت واحد بین اقوام و خرده فرهنگ‌ها و ایجاد اعتماد عمومی که از تقویت ارزش‌ها و پایبندی به قواعد اخلاقی ناشی می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Social Function of Believing in Mahdiship

نویسندگان [English]

  • mahmoud malekirad 1
  • Mojtaba Goodarzi 2
1 Faculty Member, Islamic Sciences and Culture Academy
2 Faculty Member, Islamic Sciences and Culture Academy
چکیده [English]

The ability of the social system is one of the important issues that is always considered by political and governmental systems. Various factors can contribute to the survival, continuity, dynamism and empowerment of the social system. Belief in Mahdiship can play an important role in the dynamism and ability of the social system. Functioning in this area is one of the important functions of this belief because belief in Mahdiship can bring people around its axis and, in order to realize a certain goal, it can integrate them and give them a unified identity, and subsequently strengthen social power and improve social communication and, as a result, provide the contexts for social security and order and result in consolidation of social relations. This paper has been presented for the purpose of demonstrating the function of belief in Mahdiship in the field of the social system of the waiting community and the age of absence, and the explanting of the capacity and potential of Mahdiship's thought in strengthening and consolidating the social system. One of the most important findings of this research is to show the capacity of thought of Mahdiship in the areas of order, cohesion and solidarity, security and consolidation of social relations. The most prominent solutions of the thought in these areas include: the production and revision in common moral values, the consolidation of religious beliefs, especially the teachings of Imamate, the establishment of emotional connections in people, the creation of unity and identity among ethnicities and subcultures, and establishment of public trust that results from the strengthening of values and adherence to the moral rules.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mahdiship
  • social order
  • cohesion
  • security
  • social relations
  1. قرآن‌کریم

    1. ‏ اسکیدمور، ویلیام (1385)، تفکر نظری در جامعه‌شناسی، جمعی از مترجمان، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    2. بخاری، محمد بن‌اسماعیل (1407)، صحیح البخاری، بیروت: دارالنشر.
    3. بن‌باز، عبدالعزیز (1388ق)، «عقیدة أهل السُنّة و الأثر فی المهدیّ المنتظر»، در مجله الجامعة الاسلامیه، ش 3.
    4. . ـــــــــــــــــــــ (1400ق)، «الردّ على من أنکر أحادیث المهدیّ»، در مجلّهالجامعة الإسلامیّة، ش45.
    5. بهروزی‌لک، غلامرضا (1388)، سیاست و مهدویت، قم: مؤسسه آینده روشن.
    6. چلبی، مسعود (1382)، جامعه‌شناسی نظم، تهران: نشر نی.
    7. حائری‌یزدی، علی (1422ق)، إلزام الناصب فی إثبات الحجة الغائب، تحقیق: علی عاشور، بیروت: مؤسسه الأعلمى.
    8. دهخدا، علی‌اکبر (1336)، لغت‌نامه، تهران: مجلس شورای ملی.
    9. راشد محصل، محمدتقی (1381)، نجات‌بخشی در ادیان، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    10. رضایی، محمدحسین (1391)، مبانی و مسائل امنیت اجتماعی، رویکردی ایرانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    11. ساروخانی، باقر (1375)، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    12. صادقی‌تهرانی، محمد (1392)، بشارات عهدین، قم: شکرانه.
    13. صالحی‌امیری، سیدرضا (1392)، امنیت اجتماعی، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
    14. صدوق، محمد بن‌علی (1376)،کمال‌الدین و تمام‌النعمه، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    15. ـــــــــــــــــــــ ، الامالی، تهران: نشر کتابچی.
    16. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسه اعلمی.
    17. طوسی، محمد بن‌الحسن (1411ق)، الغیبه، قم: دارالمعارف الإسلامیة.
    18. عمید، حسن (1388)، فرهنگ عمید، تهران: نشر فرهنگ اندیشمندان.
    19. فیض کاشانی، محمدمحسن (1371)، نوادر الأخبار فی ما یتعلق بأصول الدین، تحقیق: مهدی انصارى قمى، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
    20. کلینی، محمد بن‌یعقوب (1367)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    21. کوزر، آلفرد لیوئیس (1373)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمه: حسن ثلاثی، تهران: انشارات علمی.
    22. گودرزی، حسین و جمعی از نویسندگان (1392)، مهدویت و آینده پژوهی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    23. بن‌نبی، مالک (1359)، شبکه روابط اجتماعی، ترجمه: جواد صالحی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    24. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحار الانوار، بیروت: مؤسسه الوفاء.
    25. محرابی، علیرضا (1387)، بررسی و تبیین مبانی و مؤلفه‌های انسجام ملی، تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
    26. محسنی، منوچهر (1381)، مقدمات جامعه‌شناسی، تهران: نشر دوران.
    27. معین، محمد (1364)، فرهنگ معین، تهران: امیرکبیر.
    28. نعمانی، محمد بن‌ابراهیم (1422ق)، الغیبة، تحقیق: فارس حسون کریم، قم: انوارالهدی.