مرجعیت اجتماعی روحانیت

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

طلبه سطح چهار، رشته فلسفه، حوزه علمیه قم. قم. ایران.

چکیده

مرجعیت اجتماعی روحانیت، مسئله‌ای است که ما در این مقاله به بررسی آن می‌پردازیم، هدف از این تحقیق بازشناسی وضعیت مرجعیت روحانیت در دهه‌های اخیر است. در این پژوهش پس از مقدمه و تبیین مسئله، در چهار فصل به شاخص‌ها و چالش‌های مرجعیت اجتماعی روحانیت، پیامدهای امنیتی آن و ارائه راهبردهای صیانتی پرداخته، سپس نتیجه گرفته‌ایم که با تحقق انقلاب اسلامی در ایران و انتقال تدریجی از وضعیت سنتی به فضای فراسنتی، روحانیت، گرفتار نوعی «از جا کندگی» شده و به‌ناچار برخی نقش‌های پیشین آن موضوعیت خود را از دست داده و در قالب‌های دیگری تجلی پیدا کرده است. درنتیجه بر اساس یافته‌های این پژوهش، مرجعیت اجتماعی روحانیت در پاره‌ای محیط‌های سنتی کاهش نسبی داشته است؛ و این کاهش نسبی لازمه تحولات عصر مدرنیته است.
از امتیازات این تحقیق آن است که؛ در آن، هم از روش کتابخانه‌ای، هم مصاحبه با صاحب‌نظران استفاده شده است. منابعی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته عبارت‌اند از: کتب و مقالات علمی و تخصصی، ویژه‌نامه‌ها و مجلات حوزوی. با توجه به شتاب روزافزون علم و فن‌آوری و ضرورت حضور دانشِ پژوهش محور در عرصه جهانی، این اثر نه نخستین و نه آخرین پژوهش در این زمینه بوده و طبعاً کاستی‌هایی نیز خواهد داشت؛ ازاین‌رو نیازمند دیدگاه‌های اصلاحی همه اندیشمندان و صاحبان قلم هستیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Social Authority of the Clergy

نویسنده [English]

  • Gholam ali Fallah
Level Four Seminary Student in Philosophy, Islamic Seminary of Qom, Iran
چکیده [English]

The social authority of the clergy is the issue addressed in this article. The aim of this research is to reassess the status of clerical authority in recent decades. After the introduction and problem statement, the study is divided into four chapters that explore the indicators and challenges of the clergy’s social authority, its security implications, and strategies for its preservation. We conclude that with the realization of the Islamic Revolution in Iran and the gradual transition from a traditional state to a post-traditional space, the clergy has experienced a kind of displacement. Consequently, some of its previous roles have lost relevance and have manifested in new forms. As a result, based on the findings of this study, the clergy’s social authority has relatively declined in certain traditional contexts—an inevitable consequence of transformations brought by the modern era. One of the strengths of this research is its dual methodology, combining both library research and interviews with experts. The sources used include scientific and specialized books and articles, seminary special issues, and journals. Considering the rapid advancement of science and technology and the necessity of knowledge-based research in the global arena, this study is neither the first nor the last on this subject and naturally may have some shortcomings. Thus, we welcome constructive feedback from all scholars and writers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Society
  • Displacement
  • Clergy
  • Authority
* قرآن کریم
** نهج‌البلاغه، صبحی صالح.
انتظارات از حوزویان در نظرخواهی از حوزویان (مصاحبه با تعدادی از فضلای حوزه). (1378). ماهنامه نگاه حوزه،)51 و 52 .(
برقعی، محمد. (1381). سکولاریسم از نظر تا عمل. تهران: قطره.
جمالی، مصطفی. (1392). راهی که حوزه باید برود. ماهنامه سوره اندیشه،) 68 و 69(.
حسینی بهشتی، سیدمحمد. (1383). ولایت و رهبری روحانیت. تهران: نشر بقعه.
حسینی خامنه‌ای، سید علی. (1380). وظایف اساسی حوزه‌های علمیه از نگاه مقام معظم رهبری. حوزه اصفهان.
حسینی خامنه‌ای، سید علی، بیانات در جمع طلاب حوزه علمیه، 1398.
https://B2n.ir/tb9646
حسینی خامنه‌ای، سید علی، بیانیه گام دوم انقلاب، 1397.
https://B2n.ir/bx7338
حکیمی، محمدرضا. (1360). هویت صنفی روحانی. قم: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
حوزه.(1374). )72(.
خسروپناه، عبدالحسین. (1388). جریان‌شناسی فکری ایران معاصر، قم: موسسه فرهنگی حکمت نوین اسلامی.
خمینی، روح‌الله. (1361). صحیفه نور. تهران: وزارت ارشاد.
دفتر مقام معظم رهبری. (1375). حوزه و روحانیت در آیینه رهنمودهای رهبری (ج 1 و 2). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
ربانی خوراسگانی، علی. (1381). سازمان آموزشی دینی شیعه، پژوهشی پیمایشی درباره وضعیت حوزه‌های علمیه ایران. فصلنامه شیعه‌شناسی، 2(5).
ربانی، محمدحسن (1378). تحول و نوآوری در کتاب‌های درسی، فصلنامه حوزه، (146).
رفیع‌پور، فرامرز. (1376). توسعه و تضاد. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
سروش، عبدالکریم. (1383). روشنفکری دینی و چهار معنای سکولاریسم. تهران: روزنامه شرق.
سیمای حوزه در نگاه رهبر. (1366). حوزه، )21(.
شجاعی زند، علیرضا. (1388). روحانیت و موقعیت جدید. فصلنامه شیعه‌شناسی، (27).
ضرورت تحول و نواندیشی در حوزه‌های علوم دینی. (1373). حوزه، )64(.
طباطبایی، محمدحسین. (1391). تفسیر المیزان (ج 6)، قم.
غلامی، تیمور. (1378). بازسازی فرهنگی و انتظار از حوزه. دوماهنامه نگاه حوزه، (51 و 52).
فتحی، ابراهیم. (1392). انتظارات اقشار مختلف از روحانیون. فصلنامه تخصصی اسلام و مطالعات اجتماعی، 1(2).
فراتی، عبدالوهاب. (1394). روحانیت و انقلاب اسلامی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1365).  اصول کافی. تهران: انتشارات کتابفروشی علمیه اسلامیه.
مجله افق حوزه. (1383). 3)27).
مدرسی، سید محمدتقی. (1374). حوزه‌های علمیه طرحی نو برپایِ ارزش‌ها (مترجم: حمیدرضا آژیر). بی‌جا: نشر: بقیع.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1388). مباحثی درباره حوزه (چاپ چهارم). قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی&.
مطهری، مرتضی. (1378). مجموعه آثار (ج 5). قم: انتشارات صدرا.
نجفی، وحید. (1397). بررسی وضعیت وراهکارهای ارتقاء منزلت اجتماعی روحانیت. قم: مکث اندیشه.