بررسی جامعه‌شناختی نقش دوستی در اقتدار سیاسی با تمرکز بر نهج‌البلاغه

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، جامعه‌شناسی سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی نراق، ایران (نویسنده مسئول).

2 استادیار، گروه معارف اسلامی و جامعه‌شناسی، واحدنراق، دانشگاه آزاد اسلامی، نراق. ایران.

3 استادیار، گروه معارف اسلامی و جامعه‌شناسی، واحد نراق، دانشگاه آزاد اسلامی، نراق، ایران.

چکیده

هیچ جامعه‌ای بدون وجود حاکم به‌عنوان ناظم و مجری قانون نمی‌تواند به اهدافش برسد. قدرت بلامنازع حاکم اگر محدود به قوانین کنترل‌کننده نشود، می‎تواند موجبات بحران و ناامنی و نارضایتی را ایجاد کند و به اقشار مختلف جامعه آسیب‌های جدی وارد کند. امام علی ع گرچه یک نظریه‌پرداز سیاسی به معنای مدرن نبوده است؛ اما شخصیت و شیوۀ حکومتی وی از دو جهت در این زمینه قابل ملاحظه است. نخست اینکه، دوره پنج‌ساله حکومت وی، یکی از درخشان‌ترین ادوار سیاست‌گذاری و مدیریت در تاریخ بشری است و دوم اینکه، مجموعه‌ای گران‌سنگ از گفتارها و نوشتار ایشان به جای مانده که دلالت‌های سیاسی و مدیریتی و اجتماعی روشنی دارد. اگر بتوان زبان حکومتی امام علی ع را در شرایط مختلف بررسی و ویژگی‌های هر کلام را براساس دلایل و زمینه‌های ظهور آن مشخص کرد، می‌توان الگویی کلی برای حکومت‌داری در شرایط و موقعیت‌های مختلف را به دست آورد. روش مورد استفاده در این مقاله،روش تحلیل تماتیک می‌باشد؛ به‌گونه‌ای که این شیوه‌ی تحلیل مبتنی بر استقراء تحلیلی است و از طریق طبقه‌بندی داده‌ها و الگویابی درون‌داده‌ای و برون‌داده‌ای به یک سنخ‌شناسی تحلیلی دست می‌یابد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Sociological Examination of the Role of Friendship in Political Authority with a Focus on Nahj al-Balagha

نویسندگان [English]

  • HamidReza Chakeri 1
  • محمدحسین پوریانی 2
  • Hossein ajdaryzadeh 3
1 PhD Student, Political Sociology, Islamic Azad University, Naragh, Iran (Corresponding Author)
2 Assistant Professor, Department of Islamic Studies and Sociology, Naragh Branch, Islamic Azad University, Naragh, Iran
3 Assistant Professor, Department of Islamic Studies and Sociology, Naragh Branch, Islamic Azad University, Naragh, Iran
چکیده [English]

No society can achieve its goals without a ruler as the administrator and executor of the law. The absolute power of the ruler, if not constrained by controlling laws, can lead to crisis, insecurity, and dissatisfaction, inflicting serious damage on various segments of society. Although Imam Ali (AS) was not a modern political theorist, his character and governing style are noteworthy in two ways. First, his five-year governance is one of the brightest periods of policymaking and management in human history. Second, his valuable collection of speeches and writings remains, carrying clear political, managerial, and social implications. If the language of Imam Ali’s (AS) governance can be analyzed under various circumstances and the characteristics of each statement identified based on the reasons and contexts of their emergence, a general model for governance in different situations can be derived. The method used in this article is thematic analysis, which is based on analytical induction. By classifying data and identifying patterns within the data and external data, it achieves an analytical typology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Authority
  • Friendship
  • Religious Government
  • Nahj al-Balagha
  • Imam Ali (AS)
* قرآن الکریم
ابراهیم‏نژاد، محمدرضا. (1392). دوستی و راهبردهای تحکیم آن از منظر آموزه‎های دینی. سراج منیر، 16(3)، صص 131-150.
افراسیابی، حسین؛ جهانگیری، جهانگیر. (1389). مطالعه خانواده‌های شهر شیراز در زمینه عوامل و پیامدهای مدارا. جامعه‌شناسی کاربردی(3)، صص 173-175.
اکوانی، حمدالله. (1394). سیاست دوستی در گفتمان علوی. فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، 9(3)، صص 115-135.
الآمدی، عبدالواحد. (1429).غرر الحکم و درر الکلم. قم: مؤسسة دار الکتاب الاسلامی.
بحرانی، مرتضی. (1393). بدایت و نهایت دوستی مدنی در فلسفۀ فارابی. مطالعات میانرشته‌ای در علوم انسانی، 22(1)، صص 91-110.
بحرانی، مرتضی. (1394). دوستی مدنی و نوع مدینه نزد فارابی. دانش سیاسی، 21(1)، صص 69-88.
بحرانی، مرتضی؛ شکوری، ابوالفضل. (1387). بررسی زبانی نسبت دوستی و ریاست در اندیشۀ سیاسی فارابی. فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی ایران، 1(4)، صص 143-158.
بستانی، احمد. (1395). دوستی مدنی و دوستی کیهانی: دو روایت از نسبت شهر و دوستی در فلسفۀ سیاسی اسلامی. پژوهشنامۀ علوم سیاسی، 42(1)، صص 59-85.
پاینده، ابوالقاسم. (1356). نهج الفصاحه. تهران: دنیای دانش.
ترکارانی مجتبی. (1388).بررسی و سنجش وضعیت مدارای اجتماعی در لرستان. تحقیقات علوم اجتماعی ایران، (1)، صص 157 -134.
جهانبگلو رامین. (1383). تفاوت و تساهل. تهران: نشر مرکز.
چلبی، مسعود. (1389). تحلیل نظری منشأ و ارتباط هنجارهـای اجتمـاعی و نـابرابری، تحلیل اجتماعی؛ نظم و نابرابریهای اجتماعی، 4، صص 1-26.
دلشاد تهرانی، مصطفی. (1396). حکمرانی حکیمانه. تهران: دریا.
ریتزر، جورج. (1377). نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر. تهران: بهار.
زتومکا، پیوتر. (1386). اعتماد: نظریه جامعهشناختی (مترجم: غلامرضا غفاری). تهران: شیرازه.
سلیگمن،آدام. (1387). اعتماد و جامعه مدنی (مترجم: محمدتقی دلفروز، در اعتماد و سرمایه اجتماعی، تدوین فوان تونکیس). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
کلمن، ج. (1377). بنیادهای نظریه اجتماعی (مترجم: منوچهر صبوری). تهران: نی.
محدثی، جواد. (1385). دوستی و آداب آن از نگاه امیرالمؤمنین علی×. طوبی، 13(4)،
صص 81-74.
مطهری، مرتضی. (1360). بیست گفتار. قم: انتشارات اسلامی.
منوچهری، عباس. (1384). دوستی در فلسفۀ سیاسی. پژوهش سیاست نظری، 1(1)،
صص 130-109.
موحد، محمد علی. (1381). در هوای حق و عدالت. تهران: نشر کارنامه.
نساجی زواره، اسماعیل. (1392). دوستی و راهبردهای تحکیم آن از منظر آموزه‎های دینی. پاسدار اسلام، 385(5)، صص 47-49.
نیکفر، محمدرضا. (1377). بررسی اخلاق‌شناسانه حد مدارا. کیان، 8(45)، صص 152-156.
وبر، ماکس. (1389). دین، قدرت، جامعه (مترجم: احمد تدین). تهران: انتشارات هرمس.
Lin Nan, A. (2001). Social Capital: A Theory of Social Structure and Action. Cambridge University Press.
Stirling, J. (2001). Thematic Networks: An Analytic Tool for Qualitative Research.
Granovetter, Mark. (1973). The Strength of Weak Ties. American Sociological Review, 78(6), pp. 1360-1380.