طراحی و اعتباریابی الگوی برنامه درسی تربیت اجتماعی دوره دوم متوسطه نظام آموزشی ایران

گودرزی, فریده; Hassan, حسن; عباسپور, عباس; خسروی, محبوبه

doi:10.22081/jiss.2024.66296.2000

طراحی و اعتباریابی الگوی برنامه درسی تربیت اجتماعی دوره دوم متوسطه نظام آموزشی ایران

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

¹ علوم تربیتی، علوم تربیتی، علامه طباطبایی، تهران، ایران، دانشگاه علوم تربیتی و روان شناسی، تهران، ایران

² دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

10.22081/jiss.2024.66296.2000

چکیده

با توجه به اینکه ما در جامعه‌ای با اصول و قواعد اجتماعی زندگی می‌کنیم، آشنایی با الگوهای تربیت اجتماعی، از ضرورت‌های قابل توجه تربیت صحیح افراد است. ازآنجاکه افزون بر نقش خانواده‌ها، بخش بزرگی از تربیت اجتماعی در مدارس از طریق برنامه درسی تبلور می‌یابد، هدف از پژوهش حاضر، طراحی و اعتباریابی الگوی برنامه درسی تربیت اجتماعی دوره دوم متوسطه در نظام آموزشی ایران است. رویکرد پژوهش در بخش کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی و از طریق نمونه‌گیری هدفمند از نوع گلوله برفی و تکنیک اشباع نظری به مصاحبه نیمه ساختمند با 15 نفر از متخصصین پرداخته شد. برای تحلیل داده‌های کیفی از روش تحلیل مضمون استفاده شد و در بخش کمّی نیز 286 نفر از معلمان دوره دوم متوسطه شهر تهران به شیوه تصادفی انتخاب شدند. جمع‌آوری داده‌ها از روش پرسش‌نامه محقق انجام گردیده است. تحلیل یافته‌های کیفی منجر به شناسایی 82 مضمون پایه و 10 مضمون سازمان‌دهنده شامل ویژگی‌های؛ اهداف (شناختی، عاطفی و روانی حرکتی)، محتوا (انتخاب و سازماندهی)، روش‌های یاددهی و یادگیری (گزینش و روش‌ها) و ارزش‌یابی (اصول و روش‌ها) شد. در بخش کمّی نیز نتایج تحلیل عاملی نشان داد که مؤلفه‌های ذکرشده به خوبی ویژگی‌های عناصر برنامه درسی تربیت اجتماعی را تبیین می‌کند و همچنین این ویژگی‌ها در سطح به نسبت مطلوبی قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

بازخوانی و نقد نظریات حوزه علوم اجتماعی؛

عنوان مقاله [English]

Design and Validation of a Curriculum Model for Social Education in the Second Year of High School in the Iranian Educational System

نویسندگان [English]

faredeh goudarzi ¹
Hasan Maleki ²
Abbas Abbaspour ²
Mahbobeh Khosravi ²

¹ Educational Sciences, Educational Sciences, Allameh Tabatabaei, Tehran, Iran, University of Educational Sciences and Psychology, Tehran, Iran

² Faculty of Educational Sciences and Psychology, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Given that we live in a society with social principles and rules, familiarity with social education models is essential for the proper education of individuals. Besides the role of families, a significant part of social education is manifested in schools through the curriculum. The purpose of this research is to design and validate a social education curriculum model for the second year of high school in Iran's education system. The qualitative approach of this research uses the phenomenological method, involving semi-structured interviews with 15 experts through purposive snowball sampling and theoretical saturation techniques. The qualitative data were analyzed using thematic analysis, while in the quantitative section, 286 second year of high school teachers in Tehran were randomly selected. Data collection was conducted using a researcher-developed questionnaire. The qualitative findings identified 82 basic themes and 10 organizing themes, including features such as goals (cognitive, affective, and psychomotor), content (selection and organization), teaching and learning methods (selection and methods), and evaluation (principles and methods). The quantitative analysis showed that the identified components adequately explain the characteristics of the social education curriculum elements and that these features are relatively satisfactory.

کلیدواژه‌ها [English]

Model Design
Curriculum
Social Education
the Second Year of High School

مراجع

* قرآن کریم

احمدی، پروین. (1390). طراحی و سازماندهی محتوای برنامه درسی. رویکردی بین‌رشته‌ای در برنامه درسی تلفیقی (چاپ اول). تهران: آییژ.

اﻟﻤﺪرس، زﻫﺮه. (1379). کارکرد دروس ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎعی دوره آﻣﻮزش ﻣﺘﻮﺳـﻄﻪ در ﺑﻬﻨﺠـﺎرﻛـﺮدن کـﻨﺶ اﺟﺘﻤـﺎعی0 پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی ره.

جمالی تازه کند، محمد؛ طالب زاده نوبریان، محسن؛ و ابوالقاسمی، محمود. (1392). تحلیل جایگاه مؤلفه‌های تربیت شهروندی در محتوای برنامه درسی علوم اجتماعی دوره متوسطه، پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 10(10)، صص 1-19.

دهقانی، مرضیه. (1390). طراحی الگوی مطلوب (جایگزین) برنامه درسی تربیت اجتماعی برای دوره راهنمایی تحصیلی ایران (رساله دکتری). مشهد. مشهد: دانشگاه فردوسی.

عقیلی، رمضان. (1398). طراحی الگوی برنامه درسی تربیت اخلاقی در دوره ابتدایی نظام آموزشی ایران. مجله تدریس پژوهشی، 6(4)، صص 1-23.

علیشاهی، علی. (1394). کارکردهای مؤثر تربیت اجتماعی در جامعه از دیدگاه علامه طباطبایی ره. مجله معرفت، 24 (208)، صص 67-80.

شعبه‌الحرانی، ابومحمد حسن بن علی بـن حـسین. (1354). تحـف العقـول. تهـران: انتشارات علمیه اسلامیه .

فاتحی‌زاده، مریم؛ نصر اصفهانی، احمدرضا و فتحی، فاطمه. (1384). بررسی کیفی عملکرد دبیرستان در ایجاد و پرورش مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان. مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه اصفهان، ش 24، صص 165-163.

مجلسی، محمدباقر. (1353). بحارالانوار. تهران: انتشارات علمیه اسلامیه.

مذبوحی، سعید؛ ملکی، حسن. (1398). برنامه درسی تربیت اجتماعی دوره ابتدایی. تهران: انتشارات آوای نور.

مذبوحی، سعید؛ صالحی‌زاده، مسلم. (1395). مقدمه‌ای بر تربیت اجتماعی در دوره ابتدایی با تأکید بر آموزه‌های قرآنی. تهران: انتشارات رشد فرهنگ.

ملکی، حسن. (1384). برنامه‌ریزی درسی (راهنمایی عملی). مشهد: پیام اندیشه.

ملکی، حسن. (1395). اصول برنامه‌ریزی درسی. تهران: مؤسسه فرهنگی مدرسه برهان.

یاوری، زهرا؛ کشتی آرای، نرگس و احمدی، غلامرضا. (1392). تدوین اهداف برنامه درسی در دوره متوسطه با تأکید بر تربیت شهروندی، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 4(13)، صص 166-147.

یزدانی، فتانه. (1397). طراحی و اعتبارسنجی الگوی برنامه درسی تربیت اجتماعی دوره اول متوسطه با تأکید بر اسناد بالادستی. مجله پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 6 (2)، صص 95-117.

Almond, G. A., & Verba, S. (2015). The civic culture: Political attitudes and democracy in five nations. Princeton university press.

Becker, A., Dewet, A., & Van Vollenhoven, W. (2015). Human rights literacy: Moving towards rights- based education and transformative action through understandings of dignity, equality and freedom. South African Journal of Education, 35(2), p.1044.

Becker, A., Dewet, A., & Van Vollenhoven, W. (2015). Human rights literacy: Moving towards rights- based education and transformative action through understandings of dignity, equality and freedom. South African Journal of Education, (35)2, p. 1044.

Chao, M. E. N. (2017). Function of Ideological and Political Education in Mass Incidents. DEStech Transactions on Social Science, Education and Human Science, (mess).

Dan, N. I. E. (2016). Analysis of the Effectiveness of the Discourse Power of Ideological and Political Education. Journal of the Party School of Shengli oilfield, 6,030.

Dreton, Sh. (1997 AP). The forgotten intervention: How to designenvironment that foster friendship. Research, Today’s Youth: The community cirde of Journal, 2, pp. 6-10.

Gay, G. (1980). “Conceptual Models of the Curriculum-Planning Process," pp. 120-143 in Arthur W. Foshay, ed., Considered Action for Curriculum Improvement, 1980 ASCD Yearbook. Washington, DC: Association for Supervision and Curriculum Development.

Kristjansson, K. (2015). Aristotelian character education: A précis of the 2015 book. Journal of moral education, 45(4), pp. 481-489.

McCormack, S. (2006). What is social education? A self-study into the nature of social education in a pre-service social studies methods course: Transitioning between social studies and social education. University of Houston.

Qian, Z. W. (2017). Plural Society Thought Trends’ Challenge and Responses on Ideological and Political Education in Colleges. DEStech Transactions on Social Science, Education and Human Science, (mess).

Sun, p. (2014). Using blogs as a support to ideological and political education. Journal of arts and humanities, 3(8), pp. 109-113

Thomas, T. K. C. (2005). Civic and political education. In Education and Society in Hong Kong and Macao (pp. 175- 200). Springer Netherlands.

Thomas, T. K. C. (2005). Civic and political education. In Education and Society in Hong Kong and Macao (pp. 175- 200). Springer Netherlands.

Yu, S. (2017). A Study on College Students’ Ideological and Political Education from the Perspective of System Harmony and Traditional Culture. DEStech Transactions on Social Science, Education and Human Science, (icsste).