الگوی حل منازعات قومی از منظر قرآن کریم

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، قرآن و‌ علوم اجتماعی جامعه‌المصطفی العالمیه، قم، ایران (نویسنده مسئول).

2 دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

3 استادیار، گروه ارتباطات و تبلیغ فرهنگی، دانشگاه معارف اسلامی و عضو گروه مطالعات اجتماعی مؤسسه علوم انسانی جامعه المصطفی العالمیه. قم. ایران.

چکیده

یکی از چالش‌هایی که جوامع بشری، به‎ویژه کشورهای چندقومیتی ازجمله کشورهای اسلامی از قدیم تاکنون با آن مواجه بوده‎اند، منازعه‎های قومی در ابعاد نژادی، فرهنگی و سیاسی است. با توجه به اینکه در عراق، افغانستان، پاکستان، سوریه، ترکیه و مانند آن، این منازعات در جریان است؛ تأمل و بررسی پژوهشی برای دست‌یابی به راهکارهای حل این مسئله از منظر قرآن کریم دارای اهمیت و ضرورت بسیار است؛ براین‌اساس، نوشتار حاضر با طرح این پرسش که: «راهکارهای قرآن کریم برای حل منازعات قومی در ابعاد نژادی، فرهنگی و سیاسی چیست؟» به سراغ قرآن کریم رفته است و تلاش کرده با استفاده از روش استنطاقی، الگویی مبتنی بر کلام وحی با کمک‌گرفتن از تفسیر آیات قرآن کریم به‌دست آورده و ارائه کند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد، قرآن کریم در بُعد تفاوت‌های نژادی با نفی نژادپرستی، تعصب، تبعیض، پرهیز از تمسخر نژادی و مانند آن و در بعد اجتماعی و فرهنگی نیز با دعوت از همه افراد اجتماع انسانی به رعایت انسجام اجتماعی، پذیرش تفاوت‎های فرهنگی و تعامل و وحدت و در بعد سیاسی، با توصیه به مشارکت سیاسی، شایسته‎سالاری، عدالت اجتماعی، راهکارها و الگویی متعالی و اثربخش و متمایز از الگوهای حاکم موجود، برای حل منازعات سیاسی - قومی ارائه کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Model of Solving Ethnic Conflicts from the Perspective of the Holy Qur’an

نویسندگان [English]

  • mohammad nasim jafari 1
  • Hasan Kheiri 2
  • mohsen ghanbarinik 3
1 . Ph.D. student, Quran and Social Sciences, Jamiat al-Mustafa Al-Alamiya, Qom, Iran (corresponding author).
2 Associate Professor, Islamic Azad University, Qom, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Communication and Cultural Propagation, University of Islamic Education and member of the Social Studies Department of Al-Mustafa Society Humanities Institute. Qom. Iran.
چکیده [English]

One of the challenges that human societies, especially multi-ethnic countries, including Islamic countries, have faced since ancient times is ethnic conflicts in racial, cultural and political aspects. Considering that these conflicts are going on in Iraq, Afghanistan, Pakistan, Syria, Turkey and the like, it is very important and necessary to think and study to find solutions to this problem from the perspective of the Holy Qur’an. Based on this, the present article, by referring to the Holy Qur’an raises the question, "What are the solutions of the Holy Qur’an to solve ethnic conflicts in racial, cultural and political aspects?" and it has tried to obtain and present a model based on the word of God (the Qur’an) using the inferential method and with the help of the interpretation of the verses of the Holy Qur’an. The findings of the study suggest that in the aspect of racial differences, the Holy Qur’an negates racism, prejudice, discrimination, avoiding racial ridicule and the like, and in the social and cultural aspect, by inviting all people of the human community to observe social cohesion, accept cultural differences, and interact and unite, and in the political dimension, by recommending political participation, meritocracy, social justice, this article has presented solutions and a superior and effective model that is different from the existing ruling models in order to solve political-ethnic conflicts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nation
  • ethnicity
  • ethnic conflicts
  • solution
  • The Holy Qur’an
  1. * قرآن کریم

    * نهج‎البلاغه

    1. آجیلی، هادی. (1390). یهود و صهیونیسم از منظر قرآن کریم. تهران: دانشگاه امام صادق×.
    2. ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن بن علی. (1422 ق). زادالمسیر فی علمالتفسیر (ج1). بیروت: دارالکتب العربی.
    3. لاک، جان. (1383). نامهای در باب تساهل (مترجم: شیرزاد گلشاهی کریم). تهران: نشر نی.
    4. جعفری، محمدنسیم. (1391). موانع توسعۀ اجتماعی در افغانستان با رویکرد اسلامی. پایان‎نامۀ کارشناسی ارشد. قم: مؤسسۀ آموزش عالی انسانی.
    5. جوادی آملی، عبدالله. (1389). تسنیم تفسیر قرآن کریم. قم: مرکز نشر اسرا.
    6. دعاگویان، داوود؛ عبدالرحمانی، رضا. (1396). نقش رسانه‌ها در گسترش درگیری‌های قومی مناطق مرزی استان آذربایجان غربی. پژوهشنامۀ مطالعات مرزی، شمارۀ 17، ص 63.
    7. رشیدرضا، محمد. (بی‎تا) تفسیر المنار. بیروت: دارالمعرفه.
    8. سید قطب، ابراهیم حسین الشاذلی. (1412ق). فی ظلال القرآن. بیروت: دارالشروق.
    9. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‎بکر. (1429ق) الجامعالصغیر فی احادیث البشیر النذیر. بیروت: دارالفکر للطباعه والنشر والتوزیع.
    10. صدر، سیدمحمدباقر. (بی‎تا). مقدمات فی تفسیرالموضوعی للقرآن. بیروت: دارالتوحید الاسلامی.
    11. صدر، سیدمحمدباقر. (1428ق). المدرسة القرآنیه. قم: مرکز الابحاث والدراسات التخصصیه.
    12. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1378). ترجمۀ تفسیر المیزان (مترجم: محمدباقر موسوی همدانی، ج4و13). قم: انتشارات جامعۀ مدرسین.
    13. عضدانلو، حمید. (1386). آشنایی با مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی. تهران: نشر نی.
    14. علی‎خانی، علی‎اکبر. (1384). توسعۀ سیاسی از دیدگاه امام علی ع. تهران: شرکت چاپ و نشر بین‎الملل.
    15. قدیمی، مهدی؛ قاسمی، حامد. (1391). تحلیل ویژگی‌های اجتماعی -اقتصادی و کیفیت سکونت‌گاهی حاشیهنشینان در راستای توانمندسازی (مطالعۀ موردی ناحیۀ سه از منطقۀ سه شهر مشهد)؛ مشهد: دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی.
    16. قرائتی، محسن. (1378). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی درس‎هایی از قرآن.
    17. قرطبی، محمد بن احمد. (1364). الجامع لاحکامالقرآن. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
    18. گودرزی، حسین. (1385). مفاهیم بنیادین در مطالعات قومی. تهران: انتشارات تمدن ایرانی.
    19. مطهری، مرتضی. (1386). مجموعه آثار شهید مطهری. قم: انتشارات صدرا.
    20. مقصودی، مجتبی. (1378). نظریۀ استعمار داخلی و توسعۀ ناموزون در تحلیل منازعات قومی؛ اطلاعات سیاسی -اقتصادی؛ شمارۀ 149 و 150، صص 70-73.