جایگاه انسان‌شناختی واقع‌گرایانه زن در اسلام و تمدن غرب از دیدگاه امام موسی صدر

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه معارف اسلامی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران (نویسنده مسئول).

2 استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

چکیده

جایگاه زن در خانواده و اجتماع، یکی از مهم‌ترین بحث‌ها در جهان امروز است. مسئله‌ زن در هر مکتب فکری؛ محصول جهان‌بینی، معرفت‌شناسی و انسان‌شناسی آن مکتب است. در تمدن غرب و جوامع غیرالهی، الگوهای ارائه‌شده برای زن، محصول تفکر مادی‌گرایانه، اومانیستی و فمینیستی است که انسان را محور همه چیز می‌داند و اصالت را به اراده و خواست او می‌دهند و به زن نگاه ابزاری دارند. هدف از نگارش این مقاله که با روش توصیفی- تحلیلی و انتقادی انجام شده است، بررسی و تبیین آرای امام موسی صدر درباره جایگاه واقعی زنان در اسلام و تمدن غرب است. یافته‌ها و نتایج نشان داد که امام موسی صدر معتقد است که در تمدن و مکاتب غربی، زن به مثابه نگاره و تابلوی هنری انگاشته می‌شود و تمام توجه به وجه زنانگی زن است و بُعد انسانی زن انکار یا نادیده گرفته‌ شده و از زن تحت عنوان آزادی سوءاستفاده شده است؛ اما دین اسلام با تکریم زن، جایگاه انسانی‌اش را به او بازگردانده و از ظلم و ستم فردی و اجتماعی علیه وی جلوگیری کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Realistic Anthropological Place of Women in Islam and Western Civilization from the Perspective of Imam Musa Sadr

نویسندگان [English]

  • ali ahmadpour 1
  • amin fathi 2
1 University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, lran
2 University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, lran
چکیده [English]

One of the most important issues in today’s world is the place of women in the family and society. The issue of women in each school of thought is the result of worldview, epistemology, and anthropology of that school. In the western civilization and non-divine societies, the presented models for women are the result of materialist, humanist, and feminist thought that sees human as the key to everything and gives originality to his will and desire and considers women as tools. This article, which has been carried out through a descriptive-analytical and critical method, aims to examine and explain the views of Imam Musa Sadr on the real place of women in Islam and Western civilization. The findings and results suggest that Imam Musa Sadr believes in Arab civilization and schools of thought, women are considered as artistic paintings and all attention is paid to the women’s femininity, and the human aspect of women is denied or ignored, and women have been misused under the title of freedom. However, by honoring women, Islam has restored her human place and has forbidden individual and social oppression against her.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The place of women in Islam
  • Imam Musa Sadr
  • Western civilization
  • humanism
  1. * قرآن کریم

    1. ابراهیم‌زاده‌آملی، عبدالله. (1386). انسان در نگاه اسلام واومانیسم. مجله قبسات، شماره 44، صص 51-70.
    2. ابن‌بابویه، محمد بن علی. (بی‌تا). من لایحضره الفقیه (ج3). قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
    3. ابن‌شعبه‌حرانی، حسن ‌بن ‌شعبه. (1404ق). تحف‌العقول (مصحح: علی‌اکبر غفاری، چاپ دوم). قم: جامعه مدرسین.
    4. اخوان، منیره. (1394). نقض حقوق زنان در غرب: تحلیلی از جایگاه زن در کشورهای اروپایی و آمریکا. فصلنامه مطالعاتی صیانت از حقوق زنان، شماره 1، صص 21-40.
    5. افشارطهرانی، آذر؛ علیپور، فاطمه. (1398). دیدگاه تمدن نوین اسلام و فمینیسم در مورد جایگاه مادر در خانواده با توجه به آیات و روایات. مجله سفینه، شماره 64، صص 149-157.
    6. اکبری، خسرو؛ میرزایی، حسین و آقایاری، توکل . (1392). شناسایی عوامل مرتبط با گرایش به جهانی‌‌شدن فرهنگ در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. مجله مطالعات جامعه‌شناسی، شماره 19، صص 39-55.
    7. بیگلری، احمد. (1401). مبانی انسان‌شناختی الهیات مقاومت در اندیشه امام موسی صدر. مجله سیاست متعالیه، شماره 37، صص42-58.
    8. جعفری، محمدتقی. (1373). تکاپوی اندیشه‌ها. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    9. دافنه، دمارنف. (1389). غریزه مادری در مورد فرزندان، عشق و زندگی معنوی (مترجم: آزاده وجدانی). قم: نشر معارف.
    10. ریتزر، جورج. (1391). نظریه جامعه‌شناسى در دوران معاصر (مترجم: محسن ثلاثى). تهران، علمی.
    11. زرشناس، شهریار. (1383). مبانی نظری غرب مدرن، تهران: کتاب صبح.
    12. صادقی‌فسایی، سهیلا. (1384). چالش فمینیسم با مادری. مجله مطالعات راهبردی زنان، شماره 28، صص 19-43.
    13. صالحی‌امیری، سیدرضا؛ کاووسی، اسماعیل. (1391). فرهنگ و مدیریت سازمان‌های فرهنگی (چاپ دوم). تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک.
    14. صدر، موسی. (1394الف). برای زندگی: گفتارهای تفسیری امام موسی صدر (مترجم: مهدی فرخیان، چاپ سوم). تهران: موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر.
    15. صدر، موسی. (1394ج). حدیث سحرگاهان: گفتارهای تفسیری امام موسی صدر (مترجمان: علیرضا محمودی و مهدی موسوی‌نژاد، چاپ سوم). تهران: موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر.
    16. صدر، موسی. (1399الف). آنچه خود گفت: روایت امام موسی صدر از زندگی و اندیشه‌های خود (مترجم: مهدی فرخیان). موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر.
    17. صدر، موسی. (1391). سفر شهادت (مترجمان: مهدی فرخیان و احمد ناظم). تهران: امام موسی صدر.
    18. صدر، موسی. (1394ب). نای و نی (مترجم: علی حجتی کرمانی، چاپ سوم). تهران: امام موسی صدر.
    19. صدر، موسی. (1395). ادیان در خدمت انسان (چاپ چهارم). تهران: موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر.
    20. صدر، موسی. (1398). دین در جهان امروز (چاپ دوم). تهران:موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر.
    21. صدر، موسی. (1399ب). زن و چالش‌های جامعه (چاپ سوم). تهران: موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر.
    22. صدر، موسی. (2000م). مسیرة‌الامام‌السیدموسی‌الصدر (ج3، اعداد وتوثیق: یعقوب ضاهر). بیروت: دار بلال.
    23. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1373). المیزان فی تفسیرالقران (ج2، مترجم: محمدباقرموسوی همدانی). قم: دفتر انتشارات اسلامى.
    24. عسکری‌منفرد، آمنه. (1401). مسئله زن از منظر اسلام و فمنیسم ، برگرفته از سایت: https://www.ilna.ir/fa/tiny/news-1339173
    25. فرخیان مهدی. (1385). اندیشه ربوده شده: گفتارهای صاحب نظران ایرانی و غیرایرانی درباره امام موسی صدر. تهران: موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر.
    26. قائمی، علی. (1373). حیات زندگی زن در اندیشه اسلامی (چاپ اول). تهران: انتشارات امیری.
    27. مسعودی، حسین. (1381). درآمدی بر شناخت انسان جدید. مجله حوزه، شماره 109 و 110، صص 3-18.
    28. مطهری، مرتضی. (1376). مجموعه آثار استاد شهید مطهری (ج1و23). تهران: صدرا.
    29. معصومی، مسعود. (1387). فمنیسم در یک نگاه. قم: موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی ره.
    30. مقیمی‌حاجی، ابوالقاسم. (1386). ‏‏جریان‌شناسی و پدیدارشناسی فمینیسم از نگاه امام خمینی ره. مجله حضور، شماره 61، صص 69-86.
    31. نصری، عبدالله. (1382). گفتمان مدرنیته. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.