بررسی دستاوردهای اجتماعی- حقوقی مراسم اربعین حسینی (ع) با تأکید بر مقوله سرمایه اجتماعی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 عضوهیات علمی گروه حقوق عمومی دانشگاه پیام نور

2 استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه پیام نور. تهران، ایران.

3 استادیار گروه الهیات دانشگاه پیام نور. تهران، ایران.

چکیده

زیارت اربعین حسینی در فرهنگ شیعی به عنوان یکی از ارزش‌های الهی معطوف به ارزش، خود شکوفایی و رونق سرمایه اجتماعی را به همراه دارد. مطالعه این مراسم بزرگ معنوی می‌تواند کارکردهای سرمایه اجتماعی را باز تعریف و آشکار سازد. اجتماع عظیم راهپیمایی اربعین حسینی به عنوان یک جنبش اجتماعی، کارکردهای گوناگون اجتماعی و حقوقی دارد که، در پژوهش حاضر با در نظر گرفتن ابعاد سرمایه اجتماعی، به بررسی دستاوردهای این رویداد مهم مذهبی پرداخته شد. روش تحقیق حاضر، کاربردی و اسنادی است و در این خصوص تلاش بر توصیف محتوای منابع و متون جمع‌آوری شده به روش میدانی و کتابخانه‌ای بوده است، تا ابعاد گوناگون پیاده‌روی اربعین و ابعاد حقوقی و اجتماعی این مراسم شناسایی و معرفی شود. نگارندگان در نوشتار پیش رو، این واقعه بزرگ اجتماعی را از منظر سرمایه اجتماعی و با نگاه به کاردکردهای اجتماعی و حقوقی آن با روش اسنادی و بهره‌گیری از شواهد و واقعیت‌های موجود بررسی کرده‌اند. نتایج نشان داد که مراسم اربعین، آثار و پیامدهای حقوقی- اجتماعی چون وحدت، تقویت سرمایه اجتماعی، افزایش روحیه مقاومت، اعتماد اجتماعی، انفاق، کاهش جرم، قانون مداری، کمک به صلح و امنیت بین‌المللی و ترویج آموز‌های حقوق کیفری بین‌المللی را به همراه دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating the social-legal achievements of the Hosseini (peace be upon him) Arbaeen ceremony with an emphasis on the category of social capital

نویسندگان [English]

  • Ali hamidi 1
  • Bahram Nik bakhsh 2
  • hossein sharafoddin 3
1 Academic Membership, Department of Public Law, Payame Noor University
2 Assistant Professor, Faculty of Sociology, Payam Noor University, Tehran Iran.
3 Assistant Professor, Faculty of Theology, Payam Noor University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

In Shia culture, Hosseini's Arbaeen Pilgrimage is considered one of the divine values that focuses on promoting self-prosperity and the prosperity of social capital. This great spiritual ceremony has various social and legal functions, and studying it can redefine and reveal the functions of social capital. In this research, we examine the achievements of this important religious event by considering the dimensions of social capital. The study's practical and documentary method involves describing the content of the sources and texts collected through field and library methods to identify and introduce the various aspects of the Arbaeen procession and the legal and social aspects of this ceremony. Using existing evidence and facts, we examine this great social event from the perspective of social capital and explore its social and legal functions. Our research findings reveal that the Arbaeen ceremony has significant social-legal effects and consequences, including promoting unity, strengthening social capital, increasing the spirit of resistance, building social trust, fostering a culture of giving, reducing crime, enforcing the rule of law, aiding international peace and security, and promoting international criminal law. By investigating the social and legal dimensions of the Arbaeen procession, this research provides insights into the potential of religious events in promoting social capital and contributing to a more peaceful and just society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arbaeen Hosseini
  • social capital
  • social trust
  • crime
  • international peace
  • globalization
* قرآن کریم
1. آقایی محمد؛ فتحی‌مهر، محمدرضا. (1396). تحلیل پیاده‌روی اربعین در بستر جامعه‌شناسی سیاسی، سومین همایش زیارت اربعین. تهران،دانشگاه امام صادق ع.
2. ابن بابویه، ابی جعفر محمد بن علی . (1372). عیون أخبار الرضا× (ج1، مترجمان: حمیدرضا مستفید و علی‌اکبر غفاری). تهران: بی‌جا.
3. اسفندیاری، رضا؛ قچری، سمیه و محمدی‌فرد، احمد. (1398). عوامل مؤثر بر سرمایۀ اجتماعى بر اساس مفاهیم قرآن کریم. فصلنامه اسلام و مطالعات اجتماعی، 7(27)، صص 48-78.
4. اکوانی، عباس. (1399). بررسی تاثیر راهپیمایی اربعین حسینی درترویج فرهنگ حسینی و تمدن شیعی. مجله نخبگان علوم و مهندسی، 5(5)، صص 131-138.
5. پایگاه اطلاع‌رسانی فارس: https://www.farsnews.ir/news/13970728000677
6. پورعزت، علی‌اصغر. (1398). به سوی تعالی اخلاقی پایدار. تهران: خبرگزاری عطنا، پایگاه اطلاع‌رسانی ستاد مرکزی اربعین حسینی، کمیته فرهنگی آموزشی.
7. تاجبخش، غلامرضا. (1399). ابعاد تربیتی اربعین. بصیرت و تربیت اسلامی، 17(54)، 
صص 41-62.
8. توحیدی‌فرد، محمد. (1380). فرایندجهانی‌شدن حقوق کیفری. مجله مدرس، 5(21)، 
صص 37-58.
9. جمالی، مصطفی. (1392). فرهنگ اربعین محور جهانی‌سازی. فرهنگستان علوم قرآنی قم.
10. حسینی، داود. (1396). نقش زیارت در تربیت اخلاقی. فصلنامه زیارت، 8(32)، صص 7-34.
11. حیدری، مجتبی. (1396). تاثیر پیاده‌روی اربعین بر خودسازی زائران. فصلنامه زیارت، شماره 31، صص 51-74.
12. خامنه‌ای، سیدعلی. (01/01/1385). پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه‌ای، برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری، https://b2n.ir/y49623.
13. ریتزر، جورج. (1394). نظریه‌های جامعه‌شناسی معاصر. تهران: نشر علمی.
14. زینعلی، روح‌الله. (1395). پیاده‌روی اربعین تبلور ارزش‌های اسلامی و انسانی، فصلنامه زیارت، شماره 29، صص 37-60.
15. سامانی، محمود. (1397). کارکردهای سیاسی- اجتماعی و فرهنگی اربعین، فصلنامه زیارت، شماره 37، صص 37-56.
16. شاکری، ابوالحسن. (1382). قوه قضائیه و پیشگیری از وقوع جرم. مجموعه مقالات راجع به کارکردهای قوه قضائیه. گردآوری و نشر: بابل: معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه.
17. طبرسی، فضل بن حسن. (1390). تفسیرمجمع البیان فی تفسیرالقرآن (ج۲، مترجم: محمدبیستونی، چاپ اول). مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
18. عربی، حسینعلی. (1398). پیاده روی اربعین حسینی؛ جایگاه و کارکردها. نشریه معرفت، شماره 262، صص 45-54.
19. غفاری هشجین، زاهد، آقایی، محمد. (1397). پیاده رویی اربعین حسینی به منزله جنبش اجتماعی. دانش سیاسی، 14(21)، صص 1-21.
20. فتح‌الله‌نژاد زنگی‌آبادی، هادی. (1397). نقش فرهنگی تجمع اربعین حسینی. مجله زیارت، 10(37)، صص 27-50.
21. فرجی، امین؛ ذولفقارزاده کرمانی، محمدمهدی و باقری کاهکش، رضا. (1396). تحلیلی بر تدوین الگوی سرمایه اجتماعی بر مبنای جریان اربعین. مدیریت سرمایه اجتماعی، 4(4)، صص 475-499.
22. کی‌نیا، مهدی. (1388). روان‌شناسی جنایی. تهران: نشر رشد.
23. گسن، رمون. (1370). جرم‌شناسی کاربردی (مترجم: مهدی کی نیا). تهران: نشر مجد.
24. محمدی، حمیدرضا؛ مرتضوی هشترودی، سیدمحمود و واعظ موسوی، سیدمحمد. (1395). سیاست جنایی اسلام در پیشگیری و روند حذف تدریجی جرم درآموزه‌های دینی. همایش الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، دوره 5.
25. مریجی، شمس‌الله. (1401)، تببین جامعه‌شناختی زیارت اربعین و کارکردهای آن. فصلنامه اسلام و مطالعات اجتماعی، 10(38)، صص 7-32.
26. معینی‌پور، مسعود. (1394). مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین. تهران: سوره مهر.
27. نجفی، حافظ. (1396). راهپیمایی اربعین، همگرایی جهانی با نهضت حسینی. فصلنامه زیارت، 8(31)، صص 101-122.
28. نجفی، حافظ. (1397). دستاوردهای اخلاقی اربعین. فصلنامه زیارت، 9(35)، صص 65-84.
29. هاونگی، حسین. (1396). تفسیر قرآن در مکتب امام علی×. مجموعه مقالات  اولین همایش قرآن پژوهشی پیشرفت و روش‌شناسی تفسیری. قم: پایگاه علمی نور.
30. Fukuyama, F. (1997). Social capital and the modern capitalist economy: Creating a high trust workplace. Stern Business Magazine, 4(1), pp. 7-20.
31. https://hawzah.net/fa/goharenab/View/81509
32. McGrew, Anthony. (1997). thetrans formation of Democracy, Globalization and territorial Democracy (First Edition). Cambridg, policy press, pp.7-8.