مؤلفه‌های کنش‌های اجتماعی اسلامی‌ و مقایسه سبک‌های هویت براساس آن

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مطالعات اجتماعی جامعة المصطفی العالمیه، قم، ایران.

2 استادیار گروه روانشناسی جامعة المصطفی العالمیه، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر استخراج مؤلفه‌های کنش‌ اجتماعی اسلامی‌ و مقایسه آن با سبک‌های هویت است. روش این پژوهش مقایسه‌ای و از نوع تحلیل عامل اکتشافی و تحلیل واریانس است. اینکه کنش اجتماعی اسلامی‌ از چه مؤلفه‌هایی تشکیل شده و ارتباط آن با سبک‌های هویت، چه تفاوت‌هایی در مقایسه با هم دارند؟ از پرسش‌های این پژوهش است. جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از پرسش‌نامه کنش‌های اجتماعی اسلامی ‌(بر اساس برداشت تفسیری از آیات و روایات) و نیز بر پایه پرسش‌نامه سبک‌های هویت انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش طلاب و دانشجویان شهر قم است که از میان آنها 388 نفر به شیوه‌ نمونه‌گیری در دسترس، انتخاب گردیدند. یافته‌ها نشان می‌‌دهد که کنش‌های اجتماعی اسلامی‌ دارای چهار مؤلفه (عامل) مجزا در بین کنشگران اجتماعی است. هنجارمندی دینی، خودشیفته‌گریزی در روابط اجتماعی، ارتباط‌جویی دین‌محور و مرزیابی اخلاق‌مدار، از این سازه به دست آمد. این سازه از کنش اجتماعی اسلامی‌ در ارتباط با هویت سه‌گانه چنین است که سبک‌های هویت اطلاعاتی و هنجاری تفاوت معناداری با یکدیگر ندارند، اما هر کدام از آنها با سبک هویت اجتنابی تفاوت معناداری دارند؛ یعنی افراد با سبک هویت اطلاعاتی و هنجاری، سطوح بالاتری از کنش‌های اجتماعی اسلامی‌ را از خود نشان می‌‌‌دهند و دارندگان سبک هویت اجتنابی درجات ضعیفی از کنش اجتماعی اسلامی‌ را دارا می‌‌باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Components of Islamic Social Actions and the Comparison of Identity Styles Based on It

نویسندگان [English]

  • Seyed Mirsaleh Hosseini Jebeli 1
  • nagibolh noori 2
1 Assistant Professor, Department of Social Studies, al-Mustafa International University, Qom, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Psychology, al-Mustafa International University, Qom, Iran.
چکیده [English]

The current study aims to extract the components of Islamic social action and compare it with identity styles. The method of this research is comparative and exploratory factor analysis and variance analysis have been used. "What are the components of Islamic social action and its relationship with identity styles, what are the differences between them", are among the questions of this research. Data collection was done using questionnaires of Islamic social actions (based on interpretation of verses and narratives) and identity styles questionnaires. The statistical population of this study is the students of Islamic Seminary and university in Qom, among whom 388 people were selected by available sampling method. The findings suggest that Islamic social actions have four separate components (factors) among social activists. Religious normativity, avoiding narcissism in social relations, religion-oriented communication, and ethical boundary-finding were obtained from this structure. This structure of Islamic social action in relation to the triple identity is such that informational and normative identity styles are not significantly different from each other, but each of them is significantly different from the avoidant identity style. That means that, people with informational and normative identity style show higher levels of Islamic social actions and those with avoidant identity style have weak levels of Islamic social action.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Components of Social Action
  • Identity Styles
  • Social Action
  • Islamic Action

مراجع

* قرآن کریم
* نهج‌البلاغه
1. اسپیلکا. برنارد؛ دبلیو هود، رالف؛ گرساچ، ریچارد و هونسبرگر، بروس. (۱۳۹۰). روانشناسی دین: بر اساس رویکرد تجربی (مترجم: محمد دهقانی). تهران: نشر رشد.‬
2. استونز، راب. (1383). متفکران بزرگ جامعه‌شناسی (مترجم: مهرداد میردامادی). تهران: نشر مرکز.
3. امیدیان، مرتضی. (1388). هویت از دیدگاه روانشناسی. یزد: انتشارات دانشگاه یزد. 
4. بخشایش، علیرضا؛ رضایی‌مقدم، مریم. (1390). رابطه دین‌داری و خودشناسی با شکل‌گیری هویت. مجله معرفت، (163)، صص 117-132.
5. برک، لورا. (1393). روان‌شناسی رشد (از نوجوانی تا پایان زندگی) (مترجم: یحیی سید محمدی). تهران: نشر ارسباران.
6. جان‌بزرگی، مسعود. (1388). ساخت و اعتباریابی آزمون پایبندی مذهبی بر اساس گزاره‌های قرآن و نهج‌البلاغه. مطالعات اسلام و روان‌شناسی، 3(5)، صص 79-105.
7. کریمیان، نادر؛ حیدری، حسین و سالاری، سمانه. (1394). بررسی رابطه بین ترس از صمیمیت و سبک‌های هویتی با تعهد زناشویی افراد متاهل. خانواده پژوهی، 11(41)، 
صص 73-86.
8. دانشورپور، زهره؛ تاجیک اسماعیلی، عزیزالله؛ شهرآرای، مهرناز و فرزاد، ولی‌الله‌. (1386). تفاوت‌های جنسی در صمیمیت اجتماعی: سبک‌های هویت. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، (51)، صص 393-404.
9. دورکیم، امیل. (1373). قواعد و روش جامعه‌شناسی (مترجم: علی‌محمد کاردان). تهران: مرکز انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
10. راشدی، لطیف. (1389). غرر الحکم و درر الکلم (مترجم: سعید راشدی). بی‌جا: انتشارات پیام علمدار.
11. ریتزر، جورج. (1381). نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر (مترجم: محسن ثلاثی). تهران: نشرعلمی‌ 
12. شکری، امید؛ تاجیک اسماعیلی، عزیزالله؛ دانشورپور، زهره؛ غنایی، زیبا و دستجردی، رضا. (1386). تفاوت‌های فردی در سبک‌های هویت و بهزیستی روان‌شناختی: نقش تعهد هویت. تازه‌های علوم شناختی، (34)، صص 33-46.
13. شهرآرای، مهرناز. (1384). روان‌شناسی رشد نوجوان: دیدگاهی تحولی. تهران: نشر علم.
14. غضنفری، احمد. (1383). اعتباریابی و هنجاریابی پرسش‌نامه سبک هویت (ISI-6G). مطالعات تربیتی و روان‌شناسی، (17)، صص 81-96.
15. کلینی، محمد بن یعقوب. (1401ق). الکافی (محقق: علی‌اکبر غفاری، ج2). بیروت: دارصعب ودارالتعارف.
16. مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحارالانوار الجامعة لدرراخبار الائمة الاطهار (ج75و78). بیروت: داراحیاء التراث العربی.
17. محسن‌زاده، فرشاد؛ شهرآرای، مهرناز و گودرزی، محمود. (1388). بررسی ارتباط تمایزیافتگی خود با سبک‌های هویت. پژوهش‌های مشاوره، (32)، صص 76-105.
18. معارف، منا؛ خلیلی، شیوا، حجازی، الهه و غلامعلی لواسانی، مسعود. (1393). رابطه سبک‌های هویت و نقش‌های جنسیتی زوجین با رضایت‌مندی زناشویی. روان‌شناسی، 18(4)، صص 365-380.
19. وبر، ماکس. (1385). مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی (مترجم: احمد صدارتی، چاپ هفتم). تهران: نشر مرکز.
20. هاشمی‌، زهرا؛ جوکار، بهرام. (1389). بررسی رابطه جهت‌گیری‌های مذهبی اسلامی‌ با ابعاد هویت. مجله دانشور رفتار، 17(40)، صص 59-74.
21. همیلتون، پیتر. (1379). تالکوت پارسونز (مترجم: احمد تدین). تهران: نشر هرمس. 
22. Berzonsky, M, D. (2003). Identity style and well-being: Does commitment matter? Identity: An International Journal of Theory and Research, 3(2), pp. 131-142. 
23. Berzonsky, Michael, D. & Kuk, L. S. (2000). Identity status, identity processing and transition to university, Journal of adolescent research, 15(1), pp. 81-98. 
24. Berzonsky, Michael, D. & Kuk, L.S. (2005). Identity style psychological Maturity, and academic performance, Personality and Individual Differences. 39.
25. Berzonsky, Michael, D. (1990). Self-construction over the life-span: A process perspective on identity formation. In G. J. Neimeyer, (Eds), Advances in Personal Construct Psychology, I, Greenwich, CT: JAL.
26. Berzonsky, Michael, D. (2002). Identity processing styles, self-construction, and personal epistemic assumptions: A social-cognitive perspective. Paper presented in the workshop “Social Cognition in Adolescence: Its Developmental Significance”, Groningen, the Netherlands.
27. Berzonsky, Michael, D. (2004). Identity style, parental authority and identity commitment. Journal of Youth and Adolescence, 33(3), pp. 213-220. 
28. Berzonsky, Michael, D. (2011). A social-cognitive perspective on identity construction. In S. J. Schwartz, K. Luyckx, & V. L. Vignoles (Eds), Handbook of identity theory and research. New York: Springer
29. Berzonsky, Michael. D. (1994). Self-identity: The relationship between process and content. Journal of Research in Personality, 28, pp. 453-460. 
30. Kendall, D, E. (2000). Sociologyin OurTime. U.S.A.: Eve Howaed 
31. Kroger, J. (1996). Identity, regression and development. Journal of Adolescence, 19(3), pp. 203-222. 
32. Marcia, James, E. (1980). Identity in adolescence. In J. Adelson, (Ed.), Handbook of adolescent psychology, New York: Wiley.
33. Nurmi, J. E.; Berzonsky, M. D.; Tammi, K.; & Kinney, A. (1997). Identity processing orientation, cognitive and behavioral strategies and well-being. International Journal of Development, 21(3), pp. 555-570.
34. Vignoles, V. L Schwartz, S. J and Luyckx, K (2011). Introduction: Toward an Integrative View of Identity, In S. J. Schwartz, K. Luyckx, & V. L. Vignoles (Eds.), Handbook of identity theory and research, New York: Springer.
35. Vleioras, Georgios; & Bosma, Harke A. (2005). Are identity styles important for psychological well-being? Article in Journal of Adolescence 28(3), pp. 397-409. 
36. Waltz CF, Bausell RB. (1981). Nursing research: design statistics and computer analysis. Philadelphia: F.A. Davis Co.
اسلام و مطالعات اجتماعی
دوره 10، شماره4 (پیاپی40)
اجرایی
فروردین 1402
صفحه 34-68

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 23 مهر 1401
  • تاریخ بازنگری: 22 آبان 1401
  • تاریخ پذیرش: 12 دی 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار