نقش شبکه‌ اجتماعی اینستاگرام در بازتولید فرهنگ دینی در میان جوانان ایرانی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم ارتباطات، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران (نویسنده مسئول).

2 دانشجوی دکتری علوم ارتباطات، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.

3 گروه مشارکت ها و ارتباطات، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، وزارت آموزش و پرورش، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بازشناسی نقش شبکه اجتماعی اینستاگرام در بازتولید فرهنگ دینی در میان جوانان ایرانی انجام گرفته است. برای دست‌یافتن به این مهم با تعریف مختار از دین و با رجوع به آراء گیدنز، نظریه برساخت اجتماعی به‌عنوان چارچوب نظری انتخاب شد. روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی، و از نظر اجرا پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه جوانان ۱۹ تا ۲۹ ساله شهر‌های تهران، اردبیل، گرگان، شیراز و کرمانشاه در سال ۱۳۹۸ بوده‌اند و تعداد نمونه بر اساس فرمول کوکران ۳۸۴ نفر تعیین شد. روش نمونه‌گیری به شیوه خوشه‌ای چندمرحله‌ای صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها از تحلیل عاملی و تحلیل مسیر به کمک نرم‌افزار Amos استفاده شد. نتایج نشان داد کهشبکه اجتماعی اینستاگرام در بازتولید فرهنگ دینی در میان جوانان ایرانی اثر معنادار دارد. درواقع به‌تأسی از گیدنز و تیلر می‌توان مدعی شد که هر چه افراد در مواجهه با شبکه اجتماعی اینستاگرام، فعالیت و مشارکت بیشتری داشته باشند و هر چه این فعالیت بازتابانه‌تر باشد، در تولید معنا سهیم هستند و لذا بیشتر احتمال می‌رود که فرهنگ دینی آنها متأثر از این فضا بازتابی باشد، اما هر چه افراد در مواجهه با شبکه اجتماعی اینستاگرام، فعالیت و مشارکت کمتری داشته باشند و هر چه این فعالیت غیربازتابانه باشد، کمتر در بازتولید معنا سهیم‌اند؛ بنابراین اثر کمتری از شبکه اجتماعی اینستاگرام گرفته و بیشتر احتمال می‌رود که فرهنگ دینی‌شان سنتی‌تر باقی بماند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Role of Instagram Social Network in Reproducing Religious Culture among Iranian Youth

نویسندگان [English]

  • ali jafari 1
  • yavar alipoor 2
  • shahnaz hashemi 3
1 Assistant Professor, Department of Communication Sciences Ardabil branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran (Author in charge).
2 PhD Student in Communication Sciences, Ardabil branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran.
3 faculty member
چکیده [English]

The study has aimed to recognize the role of Instagram social network in the reproduction of religious culture among Iranian youth. To achieve this, the theory of social construction was chosen as the theoretical framework with an autonomous definition of religion and with reference to Giddens's views. The research method is applied in terms of purpose, and survey in terms of implementation. The statistical population of the current study was all 19-29 year olds in Tehran, Ardabil, Gorgan, Shiraz, and Kermanshah in 2019. The number of samples was determined based on Cochran's formula 384 people. The sampling method was multi-stage cluster sampling. Factor analysis and path analysis with the help of Amos software were used for statistical analysis of data. The findings suggested that the Instagram social network has a significant effect on the reproduction of religious culture among Iranian youth. In fact, based on Giddens and Tyler, it can be argued that the more people are active and involved on Instagram social network, and the more reflective this activity is, the more they contribute to the production of meaning, and therefore their religious culture is more likely to be influenced by this reflective atmosphere. However, the less active and involved people are on Instagram social network, and the less reflective this activity is, the less they contribute to the reproduction of meaning. Therefore, they take less influence from the Instagram social network and are more likely to keep their religious culture more traditional.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social networks
  • Instagram
  • religious culture
  • social construction
1. اسدپور، مسعود. (۱۳۹۲). کشف شبکه‌های پنهان کاربران سایت بالاترین. فصلنامه پژوهش‌های حفاظتی امنیتی، ۱(۳)، صص ۴۷-۶۶.
2. آهنگری، الهه؛ طحان، محمد؛ حسین‌نژاد، حسین؛ و بناءخطیبی، مریم. (۱۳۹۷). بررسی رابطه استفاده از شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه و میزان پای‌بندی به اعتقادات دینی دانش‌آموزان ۱۲ تا ۱۸ سال شهر کاشمر. فصلنامه مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان، ۱۲(۳)، صص ۳۶-۵۶.
3. پیری لله لو، جمال؛ و اصغری، گلدر جبار. (۱۳۹۳). تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر باورهای دینی، اعتقادی و تعامل فرهنگی افراد. تبریز: اولین کنفرانس ملی فضای سایبری و تحولات فرهنگی.
4. جعفری، محمدتقی. (۱۳۷۷). ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
5. حاتمی، پریسا. (۱۳۸۹). بررسی عوامل مؤثر بر سلامت اجتماعی دانشجویان با تأکید بر شبکه‌های اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده علوم اجتماعی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
6. حضرتی صومعه، زهرا. (۱۳۹۵). میزان دین‌داری زنان دانشجو و عوامل اجتماعی مؤثر در آن: مطالعه موردی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، ۱۹(۷)، صص ۲۴-۳۴.
7. ذکایی، محمدسعید. (۱۳۸۶). فرهنگ مطالعات جوانان. تهران: انتشارات آگاه.
8. رستمی بیگدیلو، شهین؛ و هاشمی، عادل. (۱۳۹۴). مطالعه تأثیر اینترنت و ماهواره بر هویت دینی و ملی دانش‌آموزان. دومین همایش پژوهش‌های نوین در علوم و فناوری.
9. عد‌لی‌پور، صمد؛ قاسمی، وحید؛ و میرمحمدتبار، سید احمد. (۱۳۹۳). تأثیر شبکه اجتماعی فیسبوک بر هویت فرهنگی جوانان شهر اصفهان. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، (۷)،
ص ۸.
10. فرامرزیانی، سعید؛ هاشمی، شهناز؛ و فرهنگی، علی‌اکبر. (۱۳۹۵). نقش استفاده از شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه بر ارزش‌های اجتماعی (مطالعه موردی: جوانان و میان‌سالان ساکن در شهرهای پنج استان کشور). پژوهش‌های ارتباطی، (۸۷)،
صص ۱۱۳-۱۳۵.
11. فرانکفورد، چاوا؛ و نچمیاس، دیوید. (۱۳۸۱). روش‌های پژوهش در علوم اجتماعی (مترجم: فاضل لاریجانی و رضا فاضلی). تهران: سروش.
12. فرناندس، بلن. (۱۳۹۲). فیسبوک عامل از بین رفتن جوامع؟ (مترجم: مرضیه خادمی). مجله درس‌هایی از مکتب اسلام، (۶۳۴)، صص ۵۳-۵۸.
13. کاستلز، امانوئل. (۱۳۸۰). عصر اطلاعات، ظهور جامعه شبکه‌ای (مترجم: علیقلیان و خاکباز، ج۱). تهران: نشر طرح نو.
14. کرایب، بان. (۱۳۸۸). نظریه اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس (مترجم: عباس مخبر). تهران: نشر آگه.
15. مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۹۱). جامعه و تاریخ از نگاه قرآن، قم: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى و مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان.
16. موسیوند، مریم؛ صفایی، صفی‌الله؛ صفایی شکیب، علی؛ و ویسه، سید مهدی. (۱۳۹۶). بررسی تأثیر شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر وب بر هویت دینی دانشجویان دهۀ دوم و سوم انقلاب اسلامی (مورد مطالعه: دانشگاه‌های همدان). فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی، ۷(۲۵)، صص ۵۰۳-۵۲۴.
17. هدایتی، عزیز؛ زینی‌وند، یوسف؛ و رسول‌زاده اقدم، صمد. (۱۳۹۵). آسیب‌شناسی شبکه‌های اجتماعی مجازی موبایل‌محور در زمینه تربیت دینی (مورد مطالعه: دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر تبریز). فصلنامه مطالعات جامعه‌شناسی، (۳۱)، صص ۲۳-۴۵.
18. Campbell, H. (2012). The Relationship betweenFacebook use and Religiosity among Emerging Adults.Ph.D Thesis, University of South Carplina.
19. Grasmuck, S. (2009). Facebook and Religiosity.Mediterranean Journal of Social Sciences.Vol. 4, No. 6.
20. Laughey, D. (2007). Key Themes in Media Theory, McGraw Hill Publication.
21. Poore. M. (2013). Using social media in the classroom: a best practices guide. London: sage publications Ltd.
22. Tyler, T. (2012). Social networking and Globalization.Mediterranean Journal of Social Sciences.Vol. 4, No. 6.