تبارشناسی مفهوم سرمایۀ دینی و شاخص‌سازی آن متناسب با جامعه ایران

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی فرهنگی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

2 دانشیار موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی

3 استادیار انسان‌شناسی فرهنگی، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

چکیده

مفهوم دین و دین‌داری به سبب اهمیت آن‌ها در زندگی انسان، از دیرباز مورد توجه بسیاری از اندیشمندان و دین‌پژوهان بوده است. مطالعات انجام شده در این حوزه شامل پیمایش‌های کمّی درباره سنجش میزان دین‌داری کنش‌گران و ارتباط متقابل آن با متغیرهای مختلف، مطالعات کمّی و کیفی در رابطه با انواع دین‌داری و مطالعات اسنادی درباره تحولات دین‌داری در ایران است. مهم‌ترین خلاء موجود در این مطالعات، توجه اندک پژوهشگران به مفاهیم اساسی و بومی‌سازی آن‌ها‌ست. سرمایۀ دینی از جمله این مفاهیم اساسی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله تلاش شده با روش اسنادی، نخست به تبارشناسی مفهوم سرمایۀ دینی از نظر اندیشمندان پرداخته و آن‌گاه مؤلفه‌های بومی‌شده سرمایۀ دینی متناسب با جامعۀ ایران تدوین شده و در پایان تعریفی متناسب از سرمایۀ دینی ارایه گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Genealogy of the Concept of Religious Capital and its Indexation According to the Iranian Society

نویسندگان [English]

  • Behrouz Sepidnameh 1
  • Maghsoud Farasatkhah 2
  • Jabar Rahmani 3
1 Doctoral Student of Cultural Sociology, Institute for Social and Cultural Studies, and Faculty Member, Ilam University
2 Associate Professor, Institute for Research and Planning in Higher Education
چکیده [English]

The concept of religion and religiosity, due to its importance in human life, has long been considered by many scholars and religious studies scholars. Studies in this area include quantitative surveys on the measure of the level of activists' religiosity and its interaction with different variables, quantitative and qualitative studies on types of religiosity, and documentary studies on the developments in religiosity in Iran. The most important shortcoming in these studies is the researchers' limited attention to the basic concepts and their indigenization. Religious capital is one of the basic concepts that has been neglected. This paper, with a documentary method, tries first to address the genealogy of the concept of religious capital from the perspective of intellectuals and then it identifies the components of the religious capital that is tailored to the Iranian society and at the end, it presents a proportional definition of the religious capital.

کلیدواژه‌ها [English]

  • religious capital
  • social capital
  • genealogy
  • Iranian society

مراجع

  1. آزاد ارمکی، تقی (1391)، ساختار نظریۀ جامعه‌شناختی ایران، تهران: علم.
  2. استارک، رادنی و ویلیام سیمز بن بریج (1379)، دین، کجروی و کنترل اجتماعی، ترجمه: علی سلیمی، مجله روش‌شناسی علوم انسانی، دوره 6، ش22.
  3. ایمان، محمدتقی (1391)، فلسفه و روش تحقیق در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  4. ایوانز، تی دیدید (1379)، «بررسی مجدد رابطۀ دین و جرم، اثرات دین، کنترل‌های دینی و محیط اجتماعی بر بزه‌کاری»، ترجمه: علی سلیمی، مجله روش‌شناسی علوم انسانی، دوره 6 ش23.
  5. بوردیو، پی‌یر (1390)، نظریه کنش: دلایل و انتخاب عقلانی، ترجمه: مرتضی مردیها، تهران: نقش و نگار.
  6. پترسون، مایکل؛ هاسکر، ویلیام؛ رایشن‌باخ، بروس و بازینجر، دیوید (1379)، عقل و اعتقاد دینی، درآمدی بر فلسفه دین، ترجمه: احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
  7. توسلی، غلامعباس (1380)، جامعه‌شناسی دینی، تهران: سخن.
  8. حبیب‌پور گتابی، کرم و زرنوش بابایی‌همتی (1393)، «رابطۀ بین دین‌داری و مصرف نمایشی زنان شهر تهران (مطالعۀ موردی منطقۀ 5)»، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، س 17، ش65.
  9. جنکینز، ریچارد (1385)، پی‌یر بوردیو، ترجمه: لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، تهران: نی.
  10. جوادی‌آملی، عبدالله (1390)، نظری بر مبانی علم دینی، قم: دانشوران.
  11. خسروزادگان‌نژاد، حسین؛ شیرشکن، سعید و ایمان پورباقری (1392)، «سرمایه معنوی جزء جدید سرمایه فکری، کنفرانس ملی حسابداری و مدیریت»، شیراز، مؤسسه بین‌المللی آموزشی و پژوهشی خوارزمی صفاشهر، دی‌ماه، 14 شهریور.
  12. شاطری، روح‌الله (1392)، مسئولیت اخلاقی حکومت دینی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
  13. شربتیان، یعقوب (1384)، مردم‌شناسی اعتقادات دینی، تهران: ندای آریانا.
  14. عزتی، مرتضی (1387)، سرمایه مذهبی: ماهیت، عناصر تشکیل و آثار آن، همایش اقتصاد اسلامی و توسعه.
  15. عزتی، مرتضی و مرضیه باغچقی (1394)، «اثر سرمایه دینی بر نوآوری میان دانشجویان دکتری دانشگاه تربیت مدرس»، فصلنامه مجلس و راهبرد، س 22، ش84.
  16. عزتی، مرتضی؛ نصیرخانی، پرویز و مریم حسینی (1395)، «اثر سرمایه دینی بر رفتار پرداخت قرض‌الحسنه»، دوفصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات مالی اسلامی، س 6، ش11.
  17. فکوهی، ناصر (1390)، تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی، تهران: نی
  18. کاظم ابودوح، خالد (2014)، «مفهوم رأس المال الدینی؛ مقاربه نظریه»، المجلة الاجتماعیه القومیه، المجلد الحادی و الخمسون، العدد الثالث.
  19. کانت، ایمانوئل (1391)، دین در محدوده عقل تنها، ترجمه: منوچهر صانعی دره‌بیدی، تهران: نقش و نگار.
  20. موسوی‌فراز، سیدمحمد (1395)، «دسته‌بندی و بررسی تعریف‌های دین»، نشریه معرفت، ش225.
  • Albaugh, R. (2010), Analyzing the “Religious Capital” Approach to Religious Participation. http://nazarene.org/files/docs/albaugh_ryan_paper. pdf.
  • Barker, M. (2008), “the role of religious capital in relating religion and economic development”. Third Sector Review, 14 (1).
  • Bourdieu, P. (1985), The Forms of Capital, Handbook of Theory of Research for the Sociology of Education.
  • Finke, R. (2003), Spiritual Capital: Definitions, Applications, and New Frontiers. Non-Published Paper. University Park, PA: The Pennsylvania State University.
  • .Gitell R; & Vidal, A. (1998), Community organizing: Building social capital as a development strategy. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
  • Irwin, J; Lagory, M; Ritchey, F & Fitzpatrick, K. (2008), “Social assets and mental distress among the homeless: exploring the roles of social support and other forms of social capital on depression”. Social Science & Medicine. 67(12), pp:1935–1943.
  • Ismail, M.B., (2005), The influence of intellectual capital on the performance of Telekom Malaysia, PhD dissertation. University Technology Malaysia.
  • Laerman. R. (2008), The New Muslem Elites in European Cities: Religion and Active Social Citizenship Among Young and London, Konrad: Pedziwiatr.
  • Maselko, J. Hughes, C. & Cheney R. (2011), “Religious social capital: Its measurement and utility in the study of the social determinants of health”. Social Science & Medicine. Sep: 73(5).
  • Muskett, J.A. (2013), Cathedrals making Friends: The religious social capital of Anglican cathedral Friends’ associations. Submitted in accordance with the requirements for the degree of Doctor of Philosophy, The University of Leeds. York St John University, Faculty of Education and Theology. July)
  • McBride, M. (2015), “Why Churches Need Free-riders: Religious Capital Formation and Religious Group Survival”. Journal of Behavioral and Experimental Economics. Volume 58, October.
  • Palmer, D.A & Wong, M. (2013), “Clarifying the Concept of Spiritual Capital”. Prepared for the Conference on the Social Scientific Study of Religion The Chinese University of Hong Kong, 10-13 July.
  • Ritzer, G. (2005), Encyclopedia of Social Theory, Vol. 1,Sage -2 Publications, London.
  • Smidt, C. (2003), “Religion, Social Capital and Democratic Life, Religion as Social Capital”. Producing the Common Good, Waco, Texas: Baylor University Press.
  • Thompson. N. (2003), Promoting Equality: Challenging Discrimination and Oppression (second edition). Basingstoke: Palgrave Macmillan.
  • Verter, Bradford. (2003), “Spiritual Capital: Theorizing Religion With Bourdieu against Bourdieu”. Sociological theory, Vol. 21 , No, 2.
  • Zohar, D. & Marshall, I. (2004), Spiritual Capital: Wealth We Can Live By, San Francisco: Berret-Koehler Publishers, Inc

    • فایل ها

    سابقه مقاله

    • تاریخ دریافت: 08 آذر 1397
    • تاریخ پذیرش: 08 آذر 1397

    هم رسانی

    ارجاع به این مقاله

    آمار