ضرورت وحی از دیدگاه علامه‌ طباطبایی با رویکرد نیاز اجتماعی

سروریان, حمیدرضا; فقیهی, قادر; قلی پور, مریم

ضرورت وحی از دیدگاه علامه‌ طباطبایی با رویکرد نیاز اجتماعی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار دانشکده الاهیات و علوم اسلامی دانشگاه تبریز

² کارشناس ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تبریز

³ دانشجوی کارشناسی ارشد رشته کلام اسلامی، دانشگاه تبریز

چکیده

فیلسوفان اسلامی با رهیافت اجتماعی به اثبات ضرورت وحی پرداخته‌اند. علامه طباطبایی نیز در این زمینه، با تأثیر‌پذیری از فیلسوفان پیش از خود با نوآوری و افزون مقدماتی به تبیین نوینی از برهان بر «ضرورت نیاز به وحی» پرداخته است. ایشان در برخی از مقدمات برهان (اصل ضرورت اجتماع، بروز اختلاف و ضرروت قانون) پیرو فیلسوفان پیش از خود بوده است با این تفاوت که وی اساس قانون را ایمان و اخلاق فاضله دانسته و رعایت قانون را تنها به نظم و عدالت اجتماعی محدود نمی‌کند، بلکه به کمالات اخروی نیز تعمیم‌داده که بدون آن رسیدن به سعادت حقیقی ممکن نیست؛ سه اصل (هدایت تکوینی، اصل استخدام و روش‌های اعمال قانون) به شیوه‌های استبدادی و اجتماعی و دینی و در نهایت پذیرش اعمال دینی، از نوآوری‌های ایشان است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Necessity of Revelation in the View of AllamehTabatabaei with a Social Approach

نویسندگان [English]

Hamid-Reza Sarvarian ¹
Qader Faqihi ²
Maryam Qolipoor ³

چکیده [English]

Muslim philosophers have argued for the necessity of revelation with an Islamic approach. AllamehTabatabaei has also been influenced by his preceding philosophers and presented a new argumentation for the necessity of need for revelation with some additional modifications. In some premises of his argument (e.i. necessity of congregation, necessity of disagreement, and necessity of regulation), he has followed his ancestors, but he considers belief and virtues as the foundation of law, so he extends respecting laws to the hereafter perfection without which no real prosperity is achievable. Three principles (i.e. Divine guidance, employment principle, and the ways of applying laws) in their monarchical, social, religious, and finally deeds’ acceptability are of his inventions

کلیدواژه‌ها [English]

necessity
Revelation
society
disagreement
law

مراجع

1. قرآن کریم.##2. ابن‌سینا، حسین ‌بن‌عبداﷲ (1375)، الاشارات والتنبیهات، قم: نشرالبلاغه.##3.ابن‌سینا، حسین ‌بن‌عبداﷲ (1404ق)، الهیات ‌الشفاء، تصحیح: سعید ‌زاید، قم: مکتبه آیة‌اﷲ‌ المرعشی.##4. آشتیانی، میرزا‌حمد (1383)، بیست رساله، تحقیق: رضا استادی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.##5. سبزواری، ملاهادی (1383)، أسرار الحکم، تصحیح: کریم فیضی، قم: مطبوعات دینی.##6. سهروردی، شهاب‌الدین (1375)، مجموعه مصنّفات شیخ‌اشراق، مقدمه و تصحیح: هانری کربن و سید‌حسین نصر و نجفقلی حبیبی، ج1و3، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ دوّم.##7. شیرازی، محمد ‌بن ‌ابراهیم (1366)، شرح اصول‌ الکافی لصدرالمتألهین، تصحیح: محمد خواجوی و تحقیق: علی عابدی‌ شاهرودی، ج2، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.##8. طباطبایی، سید محمدحسین (1364)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج2، تهران: انتشارات صدرا، چاپ ‌دوم.##9. طباطبایی، سید محمدحسین (1374) ترجمه: تفسیرالمیزان، ج2و18، قم: دفترانتشارات اسلامی، چاپ پنجم.##10. طباطبایی، سید محمدحسین (1387الف)، تعالیم اسلام، محقّق و مصّحح: سیدهادی خسروشاهی، قم: بوستان کتاب.##11. طباطبایی، سید محمدحسین (1387ب)، روابط اجتماعی در اسلام، قم: مؤسسه بوستان کتاب.##12. طباطبایی، سید محمدحسین (1387ج)، مجموعه رسائل، ج1، قم: مؤسسه بوستان کتاب، چاپ ‌اول.##13. طباطبایی، سید محمدحسین (1388الف)، بررسی‌های اسلامی، قم: مؤسسه بوستان کتاب.##14. طباطبایی، سید محمدحسین (1388ب)، شیعه در اسلام، قم: مؤسسه بوستان کتاب، چاپ ‌پنجم.##15. طباطبایی، سید محمدحسین (1388ج)، قرآن در اسلام، قم: مؤسسه بوستان کتاب، چاپ ‌سوم.##16. طباطبایی، سید محمدحسین (1389)، نهایة الحکمه، شرح و ترجمه: علی شیروانی، ج2، قم: بوستان کتاب.##17. طباطبایی، سید محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج1، 2، 3، 4، 10، 11، 13، 16 و 20، قم: مؤسسه نشرالاسلامی، چاپ پنجم.##18. فارابی، ابونصرمحمد (1995م)، آراء اهل المدینه ‌الفاضله و مضاداتها، شرح و تعلیق: علی بوملحم، بیروت: مکتبه ‌الهلال.##19. فارابی، ابونصرمحمد (1996م)، السیاسة المدنیه، شرح و تعلیق: علی بوملحم، بیروت: مکتبه‌الهلال.##20. فیض کاشانی(1425ق)، انوار الحکمه، مراجعه و تعلیق: محسن بیدارفر، قم: انتشارات بیدار.##21. لاهیجی، عبدالرّزاق (1383)، گوهرمراد، تهران: نشر سایه.##22.مطهری، مرتضی (1378)، مجموعه آثار استاد مرتضی مطهری، ج3، تهران: انتشارات صدرا.##23. http://www. saipaonline. com/media/file/63-69. pdf##.