جایگاه و نقش علامه طباطبایی ره در ساخت تمدن نوین اسلامی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

دکترای تخصصی، حکمت متعالیه از دانشگاه اصفهان. تهران، ایران.

چکیده

در این مقاله با روشی تحلیلی ـ ‌فلسفی تلاش‌شده تا اولاً، با تکیه بر مبانی و منظومه اندیشه علامه‌ طباطبایی ره معنای حیات تمدنی مورد بازخوانی اجمالی قرار گیرد و ثانیاً، پس از تشریح معنای حیات تمدنی، نسبت شخصیت علامه طباطبایی با حیات تمدنی نوین اسلامی و مقدمه‌سازی جهاد علمی ایشان برای تحقق چنین تمدنی مورد بررسی قرار گیرد. یافته پژوهش در بخش نخست این است که حیات تمدنی نوعی خاص از حیات اجتماعی است که دارای دو شاخصه اساسی است؛ نخست اینکه، حیاتی ذوابعاد است و در آن تمامی ابعاد وجودی انسان اعم از علم و هنر و صنعت و اقتصاد و معنویت و ... ظهور تام اجتماعی یافته و ثانیاً، نوعی وحدت معنا و شخصیت واحد بر تمامی این ابعاد متعدد اجتماعی حاکم است. در بخش دوم نیز با تحلیل سیره علمی و عملی علامه طباطبایی نشان داده شده است که دو ملاک تعریف تمدن در شخصیت، آثار، رویکرد علمی و سبک شاگردپروری علامه به‌گونه‌ای شاخص و متمایز وجود دارد و براین‌اساس می‌توان ایشان را پشتوانه معرفتی تمدن‌ نوین ‌اسلامی در زمان حاضر دانست. ابعاد گوناگون حقیقت مذکور در سیره فلسفی، تفسیری و عرفانی علامه به اختصار در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Place and Role of Allameh Tabatabaei in the Construction of Modern Islamic Civilization

نویسنده [English]

  • ebrahim khani
. PhD in Transcendental Wisdom, Isfahan University, Tehran, Iran
چکیده [English]

In this article, through an analytical-philosophical method, it’s been tried to first examine the meaning of civilizational life based on the principles and system of Allameh Tabatabaei's thought, and secondly, after explaining the meaning of civilizational life, the relationship of Allameh Tabatabaei's personality with modern Islamic civilizational life and the introduction of his scientific jihad to realize such a civilization has been be examined. The finding of the study in the first part suggests that civilizational life is a special type of social life that has two basic characteristics. First of all, it is a multi-dimensional life and in it all dimensions of human existence, including science, art, industry, economy, spirituality, etc., has a complete social emergence and secondly, a kind of unity of meaning and single character governs all these multiple social dimensions. In the second part, by analyzing the scientific and practical lifestyle of Allameh Tabatabaei, it has been shown that there are two criteria for defining civilization in the personality, works, scientific approach and discipleship style of Allameh in a distinctive and prominent way. Therefore, they can be considered the epistemic support of modern Islamic civilization at the present time. Various dimensions of the mentioned truth in Allameh's philosophical, interpretive and mystical lifestyle have been briefly examined in this article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allameh Tabatabaei
  • modern Islamic civilization
  • rationality
  • civilizational life
  1. امام خمینی، روح الله. (بی‌تا الف). تفسیر سوره حمد (ج21). تهران: موسسه حفظ و نشر آثار امام خمینی ره.
  2. امام خمینی، روح الله. (بی‌تا ب). صحیفه امام. تهران: موسسه حفظ و نشر آثار امام خمینی ره.
  3. فی، برایان. (1393). فلسفه امروزین علوم اجتماعی (مترجم: خشایار دیهیمی). تهران: نشر طرح نو.
  4. پارسانیا، حمید. (1381). هفت موج اصطلاحات. تهران: انتشارات فراندیش.
  5. پارسانیا، حمید. (1389 الف). حدیث پیمانه. قم: نشر معارف.
  6. پارسانیا، حمید. (1389ب). روش‌شناسی انتقادی حکمت صدرایی. قم: کتاب فردا.
  7. پارسانیا، حمید. (1395). اخلاق و عرفان. قم: کتاب فردا.
  8. پهلوان، چنگیز. (1388). فرهنگ و تمدن (چاپ اول). تهران: نشر نی.
  9. جوادی آملی، عبدالله. (1386). شمس الوحی تبریزی. قم: انتشارات اسراء.
  10. سبزواری، ملاهادی. (1360). تعلیقات علی الشواهد الربوبیه (چاپ دوم). مشهد: المرکز الجامعی للنشر.
  11. سبزواری، ملاهادی. (1383). اسرار الحکم. قم: مطبوعات دینی.
  12. شرت، ایون. (1396). فلسفه علوم اجتماعی قاره‌ای (مترجم: هادی جلیلی). تهران: نشر نی.
  13. علامه طباطبایی، سید‌محمد‌حسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن (ج10). قم: انتشارات جامعه مدرسین.
  14. علامه طهرانی، سید‌محمد‌حسین. (بی‌تا). مهر تابان (طبع قدیم). قم: انتشارات باقرالعلوم ع.
  15. فارابی، ابونصر. (1995م). آراء اهل المدینه الفاضله و مضادتها. بیروت: مکتبة الهلال
  16. لوکاس، هنری استیون. (1369). تاریخ تمدن: از کهن‌ترین روزگار تا سده ما (مترجم: عبدالحسین آذرنگ، چاپ دوم). تهران: موسسه کیهان.
  17. مصباح یزدی، محمدتقی. (بی‌تا). نقش علامه طباطبایی در معارف اسلامی (ج1). قم: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  18. مطهری، مرتضی. (1374). مجموعه آثار شهید مطهری (ج25 و 27). قم: انتشارات صدرا.
  19. صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی (ملاصدرا). (1381). کسر الاصنام الجاهلیة. تهران: بنیاد حکمت صدرا.