نگرشی به کار کرد های دین در مدیریت خانواده در مقایسه با رویکرد فمنیسم از منظر قرآن

حسینی, راضیه; تجری (نویسنده مسئول), علی اصغر; عابدیان, سیدحسن

doi:10.22081/jiss.2021.59905.1750

نگرشی به کار کرد های دین در مدیریت خانواده در مقایسه با رویکرد فمنیسم از منظر قرآن

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران.

² استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران (نویسنده مسئول)

³ مدیرگروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی قم

10.22081/jiss.2021.59905.1750

چکیده

خانواده مهم‏ترین نهاد در رشد و شکوفایی افراد جامعه است. توجه به این نهاد و بررسی راهکار‏های مدیریتی آن در رشد شخصیت فردی و اجتماعی افراد و سلامت جامعه مؤثر است. بروز تفکرات متفاوت مانند فمنیسم باعث تغییر نگرش در ساختار و مدیریت خانواده و بروز انواع نابسامانی‏ها در این نهاد در برخی از جوامع شده است. پژوهش حاضر سعی دارد با توجه به آیات قرآن کارکرد‏های مدیریتی دین در خانواده را بیان و در مقایسه با فمنیسم بررسی کند. آنچه از این پژوهش به دست آمده، بیانگر آن است که قرآن کریم با توجه به نگاه همه‌جانبه، به جهت نظم امور خانواده، مدیریت اخلاق‌مدار بدون سلطه بر اعضای خانواده را با اختیارات و وظایف مشخص معرفی و وظایف هریک از اعضای خانواده را بیان کرده است. در فمنیسم با طرح مسئله مساوات در خانواده و نادیده‌گرفتن استعدادهای افراد، باعث بروز نابسامانی‏ها در خانواده و اجتماع شده است. توجه به دستورالعمل‏های دین می‏تواند در سامان‌بخشیدن به خانواده و نحوه مدیریت آن و سلامت خانواده و جامعه مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

تمرکز محتوایی بر مباحث فرهنگی و اجتماعی معطوف به حوزه دین؛

عنوان مقاله [English]

An Attitude Towards the Functioning of Religion in Family Management Compared to the Feminism Approach from the Perspective of the Qur'an

نویسندگان [English]

Razieh Hosseini ¹
Ali Asghar Tajari ²
seyed hasan abedeyan ³

¹ PhD student, Department of Qur’anic and Hadith Sciences, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran.

² Assistant Professor, Department of Qur’anic and Hadith Sciences, Islamic Azad University, Qom, Iran (Corresponding Author)

³ Director of Islamic Jurisprudence and Principles of Islamic Azad University of Qom

چکیده [English]

The family is the most important institution in the growth and prosperity of society. Paying attention to this institution and examining its management strategies is effective in the development of individual and social personality of people and the health of society. The emergence of different thoughts such as feminism has changed attitudes in the structure and management of the family as well as the occurrence of various disorders in this institution in some societies. The current study seeks to mention the managerial functions of religion in the family according to Qur’anic verses and compare it with feminism. The finding of this study indicates that the Holy Qur’an, according to its comprehensive view, in order to regulate family affairs, has introduced moral management without domination over family members with specific powers and duties and has determined the duties of each family member. However, feminism has caused disorders in the family and society, by raising the issue of equality in the family and ignoring the talents of individuals. Considering the instructions of religion can be effective in organizing the family, the health, and management of the family and society.

کلیدواژه‌ها [English]

Function
religion
management
family institution
feminism

مراجع

* قرآن کریم

1. ابراهیمی‌پور، قاسم. (1396). راهبردهای تحکیم خانواده از منظر متون دینی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).

2. ابن منظور، محمد ابن مکرم. (1414ق). لسان العرب (چاپ سوم). بیروت: دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع ـ دار صادر.

3. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی. (1408ق). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. مشهد: آستان قدس رضوی.

4. الوانی، مهدی. (1367). مدیریت عمومی. تهران: نشر.

5. ساروخانی، باقر. (1380). درآمدی بر دایرة المعارف علوم اجتماعی. تهران: انتشارات کیهان.

6. بستان، حسین. (1388). اسلام و جامعه‌شناسی خانواده. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

7. بهرامی، محمد. (1386). درآمدی بر جامعه‌شناسی خانواده در قرآن. پژوهش‌های قرآنی. 12(48)، صص 42-77.

8. بیسلی، کریس. (1385). چیستی فمنیسم (مترجم: ‌محمدرضا زمردی). تهران: روشنگران و مطالعات زنان.

9. جوادی آملی، عبدالله. (1376). زن در آیینه جمال و جلال. قم: نشر اسراء.

10. جوادی آملی، عبدالله. (1380). انتظار بشر از دین. قم: نشر اسراء.

11. چراغی کوتیانی، اسماعیل. (1393). خانواده. اسلام و فمنیسم. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).

12. دوبوار، سیمون. (1380). جنس دوم (مترجم: قاسم صنعوی). تهران: توس.

13. دهخدا، علی‌اکبر. (1373). دایرة المعارف (چاپ اول). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

14. راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن (چاپ اول). دمشق: دارالقلم؛ بیروت: الدارالشامیه.

15. رشیدرضا، محمد. (1414ق). تفسیر القرآن الحکیم. بیروت: دارالمعرفه.

16. زمخشری، محمود بن عمر. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. (چاپ سوم). بیروت: دارالکتب العربی.

17. زیبایی‌نژاد، محمدرضا؛ سبحانی، محمدتقی. (1381). درآمدی بر نظام شخصیت زن در اسلام. قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.

18. سالاری‌فر، محمدرضا. (1384). خانواده در نگرش اسلام و روان‌شناسی. تهران: انتشارات سمت.

19. طباطبایى، سیدمحمدحسین. (1390). المیزان فی تفسیر القرآن. (چاپ دوم). بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.

20. طبرسى، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن (چاپ سوم). تهران: ناصرخسرو.

21. طریحی، فخرالدین بن محمد. (1375). مجمع البحرین (چاپ سوم). تهران: مرتضوی.

22. عمید، حسن. (1376). فرهنگ عمید. تهران: انتشارات امیرکبیر.

23. فخر رازی، محمد بن عمر. (1420ق). تفسیر الکبیر. دارالاحیاء التراث العربی.

24. فراهیدی، خلیل بن احمد. (1409ق). کتاب العین. قم: نشر هجرت.

25. فرهمند، مریم. (1385). واگردهای فمنیستی در ازدواج. کتاب زنان. شماره31، برگرفته از: پرتال جامع علوم انسانی: https://b2n.ir/m95179

26. فریدمن، جین. (1381). فمنیسم (مترجم: فیروزه مهاجر). تهران: آشیان.

27. فضل‌الله، سیدمحمدحسین. (1414ق). تأملات اسلامیه حول المراه. بیروت: دارالفکر.

28. قرشی بنایی، علی‌اکبر. (1371). قاموس قرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیه.

29. قطب، سید. (1425ق). فی ضلال. بیروت: دارالشرق.

30. گولد، جولیوس. (1376). فرهنگ علوم اجتماعی (مترجم: گروهی). تهران: انتشارات مازیار.

31. گیدنز، آنتونی. (1374). جامعه‌شناسی (مترجم: منوچهر صبوری). تهران: انتشارات نی.

32. محمدی، رضا. (1388). مدیریت خانواده در اسلام. پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، شماره 77و 78، صص 179-208.

33. مشکات، عبد الرسول. (1394). فرهنگ واژه‌ها. مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی. تهران: سمت.

34. مشیرزاده، حمیرا. (1385). از جنبش تا نظریه اجتماعی: تاریخ دو قرن فمنیسم. تهران: نشر و پژوهش شیرازه.

35. مصباح یزدى، محمدتقى. (1378). اخلاق در قرآن. (ج3، چاپ اول). قم: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(ره).

36. مصباح یزدی، محمدتقی. (1387). آموزش عقاید. (چاپ سی و ششم). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.

37. مطهری، مرتضی. (1384). مجموعه آثار. نظام حقوقی زن در اسلام. تهران: صدرا.

38. مکارم شیرازی، ناصر. (1371). تفسیر نمونه (ج3، 15، 21 و 24). تهران: دارالکتب الاسلامیه.

39. موسوی‌فراز، سیدرضا. (1395). دسته‌بندی و بررسی تعریف‌های دین ادیان. معرفت، 25(225)، ص 13.

40. میل، جان استوارت. (1379). انقیاد زنان (مترجم: علاءالدین طباطبایی). تهران: هرمس.

41. نبوی، محمدحسن. (1373). مدیریت اسلامی. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.

42. ویلفورد، ریک؛ اکلشال، رابرت؛ گی، ریچارد؛ گیگن، وینسنت، مکنزی، ای ین و کنی، مایکل. (1385). مقدمه‌ای بر ایدئولوژی‌های سیاسی فمنیسم (مترجم: محمدقائد شرفی، چاپ دوم). تهران: نشر مرکز.