آسیب‌های اجتماعی برآیند شکاف مسجد و جامعه

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه شاهد

چکیده

این نوشتار درصدد پاسخ به نسبت آسیب‌های اجتماعی با مسجد به‌مثابه نماد دین است؟ آسیب‌های اجتماعی در ایران معاصر، استمرار آسیب‌های جهانی هستند که تجدد منجر به آن شده است و لذا دین و مسجد که نقشی پیشگیرانه در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی داشتند، با کمرنگ‌شدن حضور در دوره معاصر، کارویژه دفع آسیب‌ها را از دست داده و به کارکردهای رفع آسیب‌ها تقلیل یافته‌اند. هدف از این مقاله، ترسیم رویکردی پدیدارشناختی نسبت به مساجد در دوران معاصر است و روش تحقیق اسنادی و توصیفی - تحلیلی می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد، مساجد اگرچه در طول تاریخ با فقدان نهادهای تخصصی مدرن و یا اختلال کارکردی ساختار جامعه، نقش جهادی و مدنی مطلوب را ایفا کرده‌اند، اما با گستره و هجوم تمدنی و فرهنگی و رسانه‌‌ایِ آسیب‌ها، اولاً نیاز به پاسخ مطلوب از سوی همان نهادهای تخصصی، البته با مدلی ایرانی- اسلامی است و در صورت اضطرار و نیاز به نقش مسجد، تقویت امکانات، تجهیزات و بودجه مناسب در مساجد یک ضرورت و مقدمه است تا مواجهه‌‌ای
متوازن برقرار شود و الا این انتظار رفع و درمان آسیب‌ها از مساجد، بدون منطق بوده و مستلزم تبرئه مدرنیته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Social Harms Resulting from the Gap between the Mosque and Society

نویسنده [English]

  • davood rahimisojasi
Faculty of Social Sciences, Shahed University
چکیده [English]

The current paper seeks to examine the relationship between social harms and the mosque as a symbol of religion. Social harms in contemporary Iran are the continuation of global harms that modernity has been its main reason. Therefore, religion and the mosque, which had a preventive role in the face of social harms, have lost their special function of repelling harms and have been shrunk to functions for removing the harms due to diminishing their presence in the contemporary era. This paper aims to draw a phenomenological approach to mosques in the contemporary era and its method of research is documentary and descriptive-analytical. The findings show that mosques have historically played the ideal, jihadist, and civic role in the absence of modern specialized institutions or functional dysfunction of society. However, with the expansion, invasion of the civilizational, cultural, and media harms, there is a need for an ideal response from the same specialized institutions, of course with an Iranian-Islamic model. In case of urgency and need for the role of the mosque, strengthening the facilities, equipment and setting appropriate budgets in the mosques are considered necessity and introduction to establish a balanced confrontation, otherwise the expectation of removing and treating harms from mosques is illogical and requires the acquittal of modernity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Society
  • mosques
  • social harms
  • modernity
  • secularism
1. باقی، عمادالدین. (1392). پرستشگاه در عهد سنت و تجدد (به نقل از مقاله: مجید محمدی). تهران: سرایی.
2. حیدری، حسین؛ روحانی، جواد؛ و ایزدی، فائزه. (1392). دگرگونی یا ایستایی پارادایم‌های جامعه‌شناسی دین. مجله ماه دین، (19)، صص 87-95.
3. شجاعی‌زند، علیرضا. (1380). دین، جامعه و عرفی‌شدن. تهران: نشر مرکز.
4. عزیزی، عباس. (1376). فضایل وآثار مسجد در آینه قران و حدیث. قم: نشر نبوغ.
5. فاضلی نعمت‌الله. (1387). مدرن یا امروزی‌شدن فرهنگ ایران. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
6. قربان‌زاده سوار، زهرا. (1392). مسجد، راه‌های بسط کاربری و ارتقای جایگاه. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
7. گله، مرتضی. (1397). دین، مسجد و قانونگذاری (در مصاحبه با: احمد عابدی). تهران: مرکز تحقیقات اسلامی مجلس.
8. محرمی، غلامحسن. (1379). نقش مسجد در جامعه اسلامی. قم: نشر یمین.
9. معیدفر، سعید. (1379). جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی معاصر ایران. تهران: سرزمین ما.
10. موسوی الخمینی، روح‌الله. (1362). صحیفه نور (ج18). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره.
11. نوبهار، رحیم. (1373). سیمای مسجد (ج2). قم: نشر کوثر.
12. همیلتون، ملکم. (1389). جامعه‌شناسی دین (مترجم: محسن ثلاثی). تهران: نشرثالث.
13. Finke, R. and Rodney. S. (2003). The Dynamics of Religious Economies. in Dillon, M. Handbook of the Sociology of Religion Cambridge university press.
14. Becker, H. (1932). Systematic sociology. New York.