بررسی کارکردهای خانواده در شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری سبک زندگی اسلامی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر، دانشجوی دکتری دین‌پژوهی و عضو انجمن مطالعات اجتماعی حوزه

چکیده

در پژوهش حاضر کارکردهای خانواده در سه بخش کارکردهای زیستی ‌ـ روانی، کارکردهای تربیتی‌ـ اجتماعی و کارکردهای مراقبتی‌ـ حمایتی و کنترلی بررسی شده است. توجه عمیق به آموزه‌های اسلام در مورد هر یک از کارکردهای خانواده و عمل به دستورات خداوند و پیروی از سیره و سنت معصومین (ع)، زیست مؤمنانه‌ای را سبب می‌شود که نه‌تنها در باورها و اندیشه‌ها، بلکه در کردار و رفتار انسان‌ها در زندگی روزمرّه‌شان متبلور ‌می‌شود. تجلی این تأثیرپذیری از چنین آموزه‌هایی بر کارکردهای خانواده، به شکل‌گیری سبک زندگی اسلامی در عرصه‌های گوناگون و در نهایت، به توجیه و تفسیر هویّت فردی و جمعی آنان می‌انجامد. این پژوهش با بهره‌گیری از روش اسنادی و کتابخانه‌ای در صدد نشان‌دادن این نکته است که خانواده به‌عنوان کوچک‌ترین و مهم‌ترین نهاد اجتماعی می‌تواند - با عنایت به کارکردهای آن بر اساس آموزه‌های اسلامی ‌ـ زمینه‌ساز شکل‌گیری سبک زندگی اسلامی و هویت‌ساز باشد. در نتیجه چنین امری می‌توان به جامعه‌ای رو به پیشرفت و توسعه نایل آمد که برکات و ثمرات آن، یکایک افراد جامعه، نهادها، گروه‌ها و ساختار‌های اجتماعی را در بر خواهد گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Function of Family in the Formation of the Islamic Lifestyle

نویسنده [English]

  • Muhammad Ellini
چکیده [English]

The current research studies the functions of family from three aspects: psycho-biological, socio-educational, and protective-supportive-controlling ones. Paying full attention to Islamic teachings on the functions of family along with obeying Allah’s orders and following the infallibles’ conduct cause a full-of-belief life that is always manifested both in our thoughts and in our behavior. This manifestation leads to the formation of Islamic lifestyle, which in turn defines a personal and social identity. Doing a library research, we’d understand that family, as the smallest and the most important social institution, could lead to the formation of Islamic lifestyle and be identifying if it functions according to Islamic maxims. Consequently, we’d enjoy a developing society whose advantages encompass individuals, institutions, groups, and social structures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • functions of family
  • psycho-biological functions
  • socio-educational functions
  • protective-supportive-controlling functions
  • Islamic lifestyle
  1. قرآن کریم
  2. اعزازی، شهلا (1380)، جامعه‌شناسی خانواده با تأکید بر نقش، ساختار کارکرد خانواده در دوران مصاصر، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
  3. آذربایجانی، مسعود و دیگران (1382)، روان‌شناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
  4. باربو، ایان (1392)، دین و علم، ترجمه: پیروز فطورچی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  5. بستان(نجفی)، حسین (1390 الف)، جامعه‌شناسی خانواده با نگاهی به منابع اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  6. ــــــــــــــــــــ (1390 ب)، خانواده در اسلام، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  7. بهشتی، احمد (1377)، خانواده در قرآن، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  8. تاجبخش، کیان (1384)، سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، ترجمه: افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: نشر شیرازه.
  9. تامسون، کنت (1387)، دین و ساختار اجتماعی، ترجمه: علی بهرام پور و حسن محدّثی، تهران:انتشارات کویر.

10. جوادی آملی، عبدالله (1391)، مفاتیح الحیاة، قم: اسراء.

11. حرّانی، ابو محمد (1388)، تحف العقول عن آل الرسول، ترجمه: صادق حسن‌زاده، قم: آل علی.

12. شیخ حرّعاملی، محمد بن الحسن (1367)، وسایل الشیعه، تهران: المکتبه الاسلامیه.

13. حق‌شناس، جعفر (1388)،  آسیب‌شناسی خانواده (مجموعه مقالات)، تهران: مرکز امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری.

14. حکیمی، محمد و حکیمی، علی (1392)، الحیاه، قم: دلیل ما.

15. داوودی، محّمد و حسینی‌زاده، سیّد علی (1389)، سیره تربیتی پیامبر و اهل بیت، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

16. رضوی‌زاده، سید نورالدین (1386)، بررسی تأثیر مصرف رسانه‌ها بر سبک زندگی ساکنان تهران، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.

17. رفیع‌پور، فرامرز (1378)، آناتومی جامعه، تهران: شرکت سهامی انتشار.

18. ساروخانی، باقر (1381)، مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی خانواده، تهران: سروش.

19. ــــــــــــــــــــ (1375)، درآمدی بر دایره المعارف علوم اجتماعی، ج1، تهران: کیهان.

20. سالاری‌فر، محمدرضا (1389)، خانواده در نگرش اسلام و روان‌شناسی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

21. شرف‌الدین، سید حسین (1386)، تحلیلی اجتماعی از صله رحم، قم: بوستان کتاب.

22. شکر بیگی، عالیه (1389)، مدرن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گرایی و سرمایه اجتماعی خانواده؛ درآمدی بر جامعه‌شناسی خانواده در ایران، تهران: انتشارات جامعه‌‌شناسان.

23. شیروانی، علی (۱۳۸۶)، نهج الفصاحه، تهران: انتشارات دارالفکر.

24. شهیدی، سید جعفر (۱۳۷۲)، نهج البلاغه، تهران: انتشارات آموزشی انقلاب اسلامی.

25. صالحی، محمد بن یوسف (1414ق)، سبل الهدی و الرشاد، بیروت: ‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار الکتب العلمیه.

26. طباطبایی، سیّد محمدحسین (1374)، تفسیر المیزان، ترجمه: سیّد محمدباقر موسوی همدانی، قم: انتشارات جامعه مدرسین.

27. طبرسی، حسن‌بن فضل (1412ق)،  مکارم الاخلاق، قم: انتشارات شریف رضی.

28. علینی، محمد (1391)، سرمایه اجتماعی در آموزه‌های اسلامی، قم: بوستان کتاب.

29. عیسی‌زاده، عیسی (1390)،  خانواده قرآنی، قم: بوستان کتاب.

30. فاضل قانع، حمید (1392)، سبک زندگی بر اساس آموزه‌های اسلامی، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی.

31. فاضلی، محمد (1382)،  مصرف و سبک زندگی، قم: صبح صادق.

32. فنایی، ابوالقاسم (1384)، دین در ترازوی اخلاق، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.

33. قطب، سید محمد (1408ق)، فی ظلال القرآن، لبنان و مصر: دارالشروق.

34. کاویانی، محمّد (1392)، سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

35. گیبینز، جان آر و بوریمر (1381)، سیاست پست مدرنیته، ترجمه: منصور انصاری، تهران: گام نو.

36. گیدنز، آنتونی (1382)، تجدّد وتشخّص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه: ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.

37. گیدنز، آنتونی (1381)، جامعه‌شناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.

38. مجلسی، محمد باقر (1403ق)، بحار الانوار، بیروت: داراحیاءالعربی.

39. مطهری، مرتضی (1372)، تعلیم و تربیت از نظر اسلام، قم: نشر صدرا.

40. معین، محمّد (1371)، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.

41. مهدوی ‌کنی، محمد‌سعید (138۷)، دین و سبک زندگی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).

42. نوری، میرزا حسین (1408ق)، مستدرک الوسائل، لبنان: مؤسسه آل البیت لاحیاءالتراث.

43. وبر، ماکس (1374)، اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری، ترجمه: عبد المعبود انصاری، تهران: انتشارات سمت.

44. وثوقی، منصور و نیک خلق، علی‌اکبر (1391)، مبانی جامعه‌شناسی، تهران: بهینه.

45. هیود، لس و همکاران (1380)، اوقات فراغت، ترجمه: محمد احسانی، تهران: امید دانش.

 

46. Burgess, E. W. : Locke, H. j (1953), Family, New york, American Book co. 2nd edn.

47. Lee, David and Howard Newby (1995): The Problem of sociology, London and New York: Routledge.

48. Maclver, R. M (1977), : ,Society: A tentbook of Sociology, New york: Farrar and Rinehart.

49. Mitchell, G. Duncan(ed.)-(1977), A Dictionary of sociology, London and Henley: Rout ledge and kegan Paul..