مفهوم فرهنگی اجتماعی کودکی از دیدگاه قرآن

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دانشگاه باقرالعلوم

2 استاد دانشگاه

3 دانشیار دانشگاه باقرالعلوم(ع).

چکیده

بازخوانی پدیده‌های سنتی از سوی مدرنیته منجر به شکل‌گیری سویه‌های تازه‌ای از پدیده‌ها گردیده است. پدیده کودکی نیز به‌عنوان یکی از دوره‌های مهم زندگی انسان در معرض این بازخوانی قرار گرفت. در قرائت مدرن از مفهوم کودکی، این پدیده مبتنی بر بنیان‌های نظری مدرنیته از چهار بعد مورد توجه قرار گرفت: «ماهیت طبیعی یا اجتماعی کودکی»، «هویت دوران کودکی در نسبت آن با بزرگ‌سالی»، «کودکی در ربط میان عاملیت و ساختار» و «بعد ارزشی کودکی: معصومیت یا شرارت». این بازخوانی منجر به بازنگری در مواجهه با مفهوم کودکی در عرصه عمل گردیده است. قدرت‌یافتن مفهوم مدرن کودکی و عملِ مبتنی بر این بازخوانی در جوامع مختلف و از جمله جامعه ایران نیز مشاهده می‌شود. در چنین وضعیتی، غیبت پدیده کودکی مبتنی بر بنیان‌های نظری اسلام به‌عنوان فرهنگ آرمانی جامعه ایرانی، بازخوانی این مفهوم بر اساس آموزه‌های اسلام را ضروری ساخته است. پژوهش پیش رو بر اساس روش «معناشناسی ایزوتسو» و مبتنی بر پرسش«کودکی از نظر فرهنگی و اجتماعی در آموزه‌های قرآن به چه معنا است؟» با بررسی آیات مرتبط با مفهوم کودکی، همراه با تحلیل روایات و نقل دیدگاه‌های مفسران در پی یافتن پاسخ این پرسش است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The socio-cultural concept of childhood from the Viewpoint of the Quran

نویسندگان [English]

  • MOHSEN RABBANI 1
  • Emad Afrough 2
  • Karim Khan-Muhammadi 3
1 Student in bou University
2 University professor
3 Associate Professor of Baqir al-Olum University.
چکیده [English]

The re-reading of traditional phenomena by modernity has led to the formation of new aspects of phenomena. The childhood phenomenon was also exposed to this re-reading as one of the most important periods of human life. "The natural or social nature of childhood", "Childhood identity in relation to adulthood", "Childhood in relation to agency and structure" and "Childhood value dimension: innocence or evil" were considered. This re-reading has led to a rethinking of the concept of childhood in practice. The empowerment of the modern concept of childhood and the practice based on this re-reading can be seen in various societies, including Iranian society. In such a situation, the absence of the childhood phenomenon based on the theoretical foundations of Islam as the ideal culture of Iranian society, has made it necessary to re-read this concept based on the teachings of Islam. The present research is based on the method of "Izutsu semantics" and is based on the question: "What does it mean to be a child culturally and socially in the teachings of the Qur'an?" By examining the verses related to the concept of childhood, seek to find the answer to this question.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Childhood
  • Quran
  • Islam
  • Modernity
  • Culture
  • Society
* قرآن کریم.
1. ابن‌فارس، احمد بن فارس. (۱۳۹۹ق). معجم مقاییس اللغه. قم: دارالفکر.
2. ابن‌فهد حلی، احمد بن فهد. (۱۴۰۷ق). عدة الداعی و نجاح الساعی. بیروت: دار الکتاب العربی.
3. ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (۱۴۱۴ق). لسان العرب (چاپ سوم). بیروت: دار صادر.
4. بحرانی، سید هاشم. (۱۴۱۵ق). البرهان فی تفسیر القرآن (چاپ اول). قم: موسسة البعثة.
5. پارسانیا، حمید. (۱۳۹۲). جهان‌های اجتماعی (چاپ دوم). قم: کتاب فردا.
6. جوهری، اسماعیل بن حماد. (۱۴۰۷ق). الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة. بیروت: دار العلم للملایین.
7. جیمز، آلیسون؛ جنکس، کریس؛ و پروت، آلن. (۱۳۹۳). جامعه‌شناسی دوران کودکی (مترجمان: علیرضا ابراهیم‌آبادی، علیرضا کرمانی، چاپ سوم). تهران: نشر ثالث.
8. راغب اصفهانى، أبوالقاسم حسین بن محمد. (۱۴۱۲ق). المفردات فی غریب القرآن (چاپ اول). بیروت: دار القلم.
9. طباطبایی، محمدحسین. (۱۳۷۸). تفسیر المیزان (مترجم: محمدباقر موسوی‌همدانی، چاپ یازدهم). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
10. طبرسی، فضل بن حسن. (۱۳۷۰). مکارم الاخلاق (چاپ چهارم). قم: الشریف رضی.
11. طبرسی، فضل بن حسن. (۱۴۱۵ق). مجمع البیان (چاپ اول). بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
12. طوسی. محمد بن حسن. (۱۴۱۳ق). التبیان فی تفسیر القرآن (ج6، چاپ اول). قم: موسسه النشر الاسلامی.
13. فخر رازی، محمد بن عمر. (۱۴۲۰ق). مفاتیح الغیب (التفسیر الکبیر) (چاپ سوم). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
14. فراهیدی، خلیل بن احمد. (۱۴۰۹ق). کتاب العین (چاپ دوم). قم: دارالهجره.
15. فیروزآبادى، محمد بن یعقوب. (۱۴۲۶ق). القاموس المحیط (چاپ هشتم). بیروت: مؤسسة الرسالة للطباعة والنشر والتوزیع.
16. متقی هندی، علی بن حسام‌الدین. (۱۴۰۱ق). کنز العمال فی سنن الاقوال والافعال (چاپ پنجم). بیروت: مؤسسة الرسالة.
17. مجلسی، محمدباقر. (۱۹۸۳م). بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الأئمة الأطهار . تهران: دارالکتب الاسلامیه.
18. مصطفوى، حسن. (۱۳۶۸). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (چاپ اول). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
19. مطهری، مرتضی. (1387). مجموعه آثار (چاپ اول). تهران: صدرا.