استیفای حق تأهل و کارکردهای اجتماعی آن

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

استیفای حق تأهل، به‌معنای توانایی در تشکیل خانواده و بهره‌مندی از ارضای جنسی ‌به‌طور مشروع است. استیفای این حق در شرایط امروز برای برخی از افراد جامعه، بسیار سخت گردیده است. سئوال این است که استیفای حق تأهل دارای چه کارکردهای اجتماعی (پنهان و آشکار) است؟ برای پاسخ به این مسئله، پس از ایضاح مفهومی بعضی از واژگان و ذکر موارد بروز و ظهور حق تأهل، با استفاده از روش عقلی و نقلی، آثار اجتماعی آن بیان گردیده است. این آثار عبارتند از: 1. گسترش عدالت جنسی به‌عنوان مصداق عدالت فراگیر؛ 2. ترویج عفت اخلاقی به‌عنوان مصداق ترویج فضایل اخلاقی؛ 3. جلوگیری از رذیله شره جنسی؛ 4. حفظ نسل؛ 5. تأمین امنیت روحی، روانی و عاطفی به‌عنوان مصداق تأمین امنیت.
نحوه استیفای حق تأهل نیز در شرایط فعلی - که متفاوت با زمان پیامبر گرامی(ص) است - عبارتند از: تعیین متولی خاص برای این امر؛ ارائه مجموعه‌ای از پیوست فرهنگی با هدف شکسته‌شدن قُبح تعدد زوجات و ازدواج موقت و رفع موانع قانونی تعدد زوجات و وضع قوانین لازم برای تسهیل آن.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Exercising the Right to Marry and its Social Functions

نویسنده [English]

  • Hossain Hassanzadeh
Faculty Member, Islamic Sciences and Culture Academy
چکیده [English]

Exercising the right to marry means the ability to form a family and to enjoy sexual satisfaction. Exercising this right is very difficult for some people in the community today. The question is, exercising the right to marry what social functions (hidden and obvious) does carry out? To answer this question, after proposing the conceptual definition of some of the vocabulary and the mentioning some cases of the occurrence and emergence of the right of marriage, the social effects of it have been presented using a rational and scriptural method. These effects include 1. The extension of sexual justice as an instance of inclusive justice; 2. Promoting moral chastity as an example of promoting moral virtues; 3. Preventing the vice of sexual addiction; 4. Generation survival; 5. Providing mental, psychological and emotional security, as instances of security.
In the present circumstances, the ways of exercising the right to marry, that are different from that of the Prophet, include the appointment of a special custodian for it; the provision of a set of cultural packages with the aim of breaking the obscene nature of polygamy and temporary marriage and removing the legal barriers of polygamy and making the rules needed to facilitate it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • right to marry
  • social functions
  • polygamy
  • temporary marriage
  1. قرآن کریم

    1. آشفته تهرانی، امیر (1381)، جمعیت‌شناسی و تحلیل جستارهای جمعیتی، تهران: انتشارات گستره.
    2. ابن‌بابویه، محمد بن‌علی (1406ق)، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال‏، قم: دارالشریف الرضی للنشر.
    3. ـــــــــــــــــــ (1362)، الخصال، چاپ اول، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
    4. ابن‌فارس، احمد بن‌فارس (1404ق)، معجم المقاییس اللغۀ، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
    5. ابن‌منظور، محمد بن‌مکرم (1414ق)، لسان العرب، بیروت: دارالفکر للطباعه و النشر.
    6. ابن‌میثم، میثم بن‌علی (1406ق)، قواعدالمرام فی علم الکلام، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
    7. ابوالصلاح حلبی، تقی‌الدین (1404ق)، تقریب المعارف، قم: انتشارات الهادی.
    8. اسکیدمور، ویلیام (1385)، تفکر نظری در جامعه‌شناسی، ترجمه: علی محمد حاضری و دیگران، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    9. امام خمینی، روح‌الله (1415ق)، البیع، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.
    10. امانی، مهدی (1379)، مبانی جمعیت‌شناسی، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
    11. امین‌زاده، فرخ (بی‌تا)، جمعیت‌شناسی عمومی، تهران: سازمان چاپ خوشه.
    12. برقی، احمد بن‌محمد (بی‌تا)، المحاسن، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    13. بلخی، مقاتل بن‌سلیمان (1423ق)، تفسیر مقاتل بن‌سلیمان، بیروت: دار احیاء التراث.
    14. تمیمی‌آمدی، عبدالواحد بن‌محمد (1410ق)، غررالحکم و دررالکلم، قم: نشر دارالکتاب الاسلامی.
    15. جوادی آملی، عبدالله (1385)، حق و تکلیف، قم: مرکز نشر اسراء.
    16. ـــــــــــــــــــ (1386)، نسبت دین و دنیا، قم: مرکز نشر اسراء.
    17. ـــــــــــــــــــ (بی‌تا)، ولایت فقیه، ولایت فقاهت، بی‌جا.
    18. حافظ (بی‌تا)، فی الأخلاق و العرفان، مشهد: نشر آستان قدس رضوی.
    19. حسینی جرجانی، سید‌امیرابوالفتوح (1404ق)، آیات الاحکام جرجانی، تهران: انتشارات نوید.
    20. حسینی همدانی، سید‌محمدحسین (1404ق)، انوار درخشان، تهران: کتاب‌فروشی لطفی.
    21. حمصی، محمود بن‌علی (1414ق)، المنقذ من التقلید، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
    22. طوسی، محمد بن‌محمد  (خواجه نصیرالدین) (1413ق)، اخلاق ناصری، تهران: انتشارات علمیه اسلامیه.
    23. راغب اصفهانی، حسین بن‌محمد (1412ق)، مفردات الفاظ قرآن، بیروت: نشر دارالقلم.
    24. سبزواری نجفی، محمد بن‌حبیب‌الله (1419ق)، ارشادالاذهان الی تفسیر القرآن، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
    25. سرایی، حسن (1391)، روش‌های مقدماتی تحلیل جمعیت با تأکید بر باروری و مرگ و میر، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    26. شافعی، محمد بن‌ادریس (1403ق)، کتاب الأم، بیروت: دارالفکر.
    27. شهید ثانی، زین‌الدین بن‌علی (1413ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، قم: مؤسسه معارف اسلامی.
    28. مطهری، مرتضی (1369)، نظام حقوق زن در اسلام، تهران: انتشارات صدرا.
    29. شیبلی هاید، جانت (1383)، روان‌شناسی زنان، سهم زنان در تجربه بشری، ترجمه: اکرم خمسه، تهران: انتشارات آگاه.
    30. شیخ طوسی، محمد بن‌حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: نشر دار احیاء التراث العربی.
    31. شیرازی، محمد (1409ق)، الفقه، قم: انتشارات هجرت.
    32. صاحب جواهر، محمد حسن بن‌باقر (بی‌تا)، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    33. صادقی تهرانی، محمد (1419ق)، البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم: نشر مؤلف.
    34. طبرسی، فضل بن‌الحسن (1372)، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو.
    35. طریحی، فخرالدین بن‌محمد (1375)، مجمع البحرین، تهران: نشر مرتضوی.
    36. طیب، سید‌عبدالحسین (1378)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات اسلام.
    37. علامه طباطبایی، محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم: دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
    38. علامه مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    39. علم الهدی، علی بن‌حسین (1411ق)، الذخیره فی علم الکلام، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
    40. فتال نیشابوری، محمد بن‌احمد (1375)، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین‏، قم: انتشارات رضی.
    41. فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن‌عمر (1420ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
    42. فیض کاشانی، ملامحسن (1415ق)، تفسیر الصافی، تهران: انتشارات الصدر.
    43. قاضی، عبدالجبار بن‌احمد (1422ق)، شرح الاصول الخمسة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    44. قدردان‌قراملکی‌، محمدحسن‌ (بی‌تا)، حقوق‌ متقابل‌ مردم‌ و حکومت ‌(مجموعه‌ از چشم‌‌انداز امام‌ علی(ع))، ناشر: مؤسسه فرهنگی‌ دانش‌ و اندیشه‌ معاصر.
    45. قریشی بنایی، علی‌اکبر (1412ق)، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    46. کلینی، محمد بن‌یعقوب (1407ق)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    47. مزلو، ابراهام. اچ (1371)، به سوی روان‌شناسیِ بودن، مشهد: موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
    48. ـــــــــــــــــــ (1375)، انگیزش و شخصیت، مشهد: موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
    49. مصباح‌یزدی، محمدتقی (بی‌تا)، پرسش‏ها و پاسخ‏ها، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
    50. مصطفوی، حسن (1368)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: نشر وزارت ارشاد اسلامی.
    51. مغنیه، محمدجواد (بی‌تا)، التفسیر المبین، قم: نشر بنیاد بعثت.
    52. مکارم‌شیرازی، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
    53. نجفی خمینی، محمدجواد (1398ق)، تفسیر آسان، تهران: انتشارات اسلامیه.
    54. ورام بن‌ابی فراس، مسعود بن‌عیسی (1410ق)، مجموعه ورام، قم: مکتبة فقیه.