طراحی مدل اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر مبتنی بر مدیریت زنجیره نتایج

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 بخش علوم قرآن و فقه دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شیراز

2 استادیار دانشکده اقتصاد مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه شیراز

3 کارشناسی‌ارشد مطالعات فرهنگی دانشگاه کاشان

چکیده

امر به‌معروف و نهی از منکر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آموزه‌های دین مبین اسلام ضامن اقامه شریعت و حدود الهی است. اجرای این فریضه به‌گونه‌ای صحیح، ره‌آوردهای گستردۀ دنیوی و اخروی، در سطح فردی و اجتماعی به همراه دارد و جامعه را در مسیر رستگاری پیش خواهد برد. مقاله حاضر با هدف ارائه مدلی از امر به‌معروف و نهی از منکر به منظور شناسایی اجزای گوناگون این مفهوم نگاشته شده است. بنابراین، ضمن بهره‌گیری از مفهوم مدیریت زنجیره نتایج و روش تحلیل محتوای کیفی مدلی متشکل از ورودی‌ها (شرایط واجب‌شدن، ویژگی‌های آمرین و ناهیان، دلایل ترک این فریضه، علل گرایش به معاریف و منکرات)، فرایندها (مراتب و روش‌های امر به‌معروف و نهی از منکر)، خروجی‌ها (فردی و جمعی)، پیامدها (اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، مذهبی، فرهنگی و قانونی) و تأثیرات (دنیوی و اخروی) ارائه شده است. مطالعه عمیق در موضوع برای توان‌مندسازی آمران و ناهیان این فریضه الهی، شناخت اصولی انگیزه‌های انجام منکر و ارائه راه‌کارهایی جهت رفع آن، فرهنگ‌سازی در سطح جامعه برای اجرای این فریضه الهی و رواج آن، طراحی مکانیزم‌های دقیق تربیتی برای اجرای امر به معروف و نهی از منکر به‌گونه‌ای اثربخش از جمله راه‌کارهای تقویت‌بخش ورودی و فرآیند جهت رسیدن به پیامدها و تاثیرات مطلوب است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing a Social Model for the Enjoining what is Right and Forbidding Evil based on the Management of the Results Chain

نویسندگان [English]

  • seyed mohammad hashim pourmola 1
  • moslem bagheri 2
  • Zahra Mehraban 3
1 Assistant Professor, School of Theology & Islamic Studies, Shiraz University
2 Assistant Professor, School of Economic, Management & Social Sciences, Shiraz University
3 MS in Cultural Studies, University of Kashan
چکیده [English]

Enjoining what is right, as one of the most important teachings of the religion of Islam, is the guarantor of the Shari'ah and the divine limits. The implementation of this duty in the right way will lead to a wide range of worldly and heavenly benefits, at the individual and social levels, and will advance society on the path to salvation. The present article aims to provide a model of enjoining what is right and forbidding evil to identify the various components of this concept. Therefore, using the concept of chain of results and the method of qualitative content analysis, a model is presented consisting of the inputs (conditions of obligatoriness, attributes of the enjoiners and forbidders, the reasons for the abandonment of this duty, the causes of the tendency to the rights and evils), the processes (levels and methods of enjoining what is right and forbidding evil), the outputs (individual and collective), the consequences (economic, political, social, religious, cultural and legal) and the effects (worldly and heavenly). A deep study on the subjectfor empowering the enjoiners and forbidders, for the proper understanding of the motives of doing evil and providing solutions to it, for cultural development in society, and for the designing of the accurate educational methods for the implementation of this Divine obligation are among the strategiesfor reinforcing the input and the process of achieving the desired outcomes and effects.

کلیدواژه‌ها [English]

  • enjoining what is right
  • forbidding evil
  • chain of results management
  • qualitative content analysis

مراجع

  1. قرآن کریم

    * نهج‌البلاغه

    1. ابن‌بابویه، محمد بن‌علی (1382)، الخصال، مترجم: یعقوب جعفری، قم: نسیم کوثر.
    2. ابن‌شعبه حرانی، حسن بن‌علی (1376)، ره‌آورد خرد، ترجمه: پرویز اتابکی، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
    3. ــــــــــــــــــــــ (1382). تحف العقول، ترجمه: احمد جنتی، تهران: مؤسسه امیرکبیر.
    4. ابن‌طاووس، علی بن‌موسی (1380)، ادب حضور، ترجمه: محمد روحی، قم: انتشارات انصاری.
    5. ابویی مهریزی، حسین (1386)، «نقش امر به‌معروف و نهی از منکر در سلامت»، رفسنجان: مجله دانشگاه علوم پزشکی، دوره ششم، ش4.
    6. اکبری، محمدرضا (1387). حافظان حریم (امر به‌معروف در عصر ما)، قم: انتشارات مسجد مقدس جمکران.
    7. اکبری، محمدرضا (1387)، معجزه تذکر زبانی، انتشارات پیام آزادی.
    8. اکبری‌دستک، فیض‌الله (1394)، «شیوه‌های علمی و اثربخش پلیس در اجرای فریضه امر به‌معروف و نهی از منکر»، مجله بصیرت و تربیت اسلامی، دوره 12، ش33.
    9. ایمان، محمدتقی و محمودرضا نوشادی (1390)، «تحلیل محتوای کیفی»، مجله پژوهش، دوره 3، ش2.
    10. باهنر، ناصر و محمدرضا روحانی (1393)، «رویکرد رسانه‌ای به تحلیل امر به‌معروف و نهی از منکر»، مجله مطالعات فرهنگ - ارتباطات، دوره 15، ش25.
    11. برازش، علیرضا (1362)، مجموعه موضوعی نهج‌البلاغه و غررالحکم، ج2، تهران: میقات.
    12. بسیج، احمدرضا و دیگران (1387)، نظارت نخبگان (تبیین امر به‌معروف و نهی از منکر در دانشگاه)، چاپ اول، تهران: نشر سورة ‌المنتهی.
    13. بیات، اسدالله (1371)، «مراتب امر به‌معروف و نهی از منکر و شیوه‌های گوناگون آن»، ماه‌نامه پاسدار اسلام، ش134.
    14. پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه (1381)، «موانع پذیرش دعا»، مجله مبلغان، ش35.
    15. ـــــــــــــــــــــ (1389)، آداب و شیوه‌ها در امر به‌معروف و نهی از منکر، برگرفته از سایت: https://hawzah.net.
    16. جمشیدی، مسلم؛ جمشیدی غلام، صادق محمد و هدایت سیاح البرزی (1388)، «تحلیلی نو و عملی از امر به‌معروف و نهی از منکر در انتظام اجتماعی»، انتظام اجتماعی، س 1، ش4.
    17. جوان‌آراسته، حسین (1394)، «بازخوانی امر به‌معروف و نهی از منکر به مثابه قدرت نرم در فرهنگ اسلامی»، مجله مطالعات قدرت نرم، دوره 5، ش 12.
    18. حسینی اجداد، سیداسماعیل و سیده‌اکرم رخشنده‌نیا (1391)، «امر به‌معروف و نهی از منکر از منظر دین و شرایط اقامه آن»، مجله پژوهش‌های میان رشته‌ای قرآن کریم، س 3، ش 2.
    19. حسینی شاهرودی، سیدمحمد (1383)، «امر به‌معروف و نهی از منکر در نهضت امام حسین(ع)»، نشریه حصون، ش2.
    20. حیدری نراقی، علی‌محمد (1390)، امر به‌معروف و نهی از منکر، چاپ هفتم، قم: انتشارات مهدی نراقی.
    21. خداکرمی زنجانی، ابوعلی (1392)، نگاهی به دو اصل استوار؛ یا امر به‌معروف و نهی از منکر، چاپ دوم، قم: دارالنشر اسلام.
    22. دوست‌محمدی، هادی (1358)، «نظارت بر مردم چه شرایطی دارد؛ امر به‌معروف و نهی از منکر»، مجله: درس‌هایی از مکتب اسلام، س 19، ش12.
    23. رضوانی، علی‌اصغر (1386)، مدینه فاضله در پرتو امر به‌معروف و نهی از منکر، چاپ اول، قم: انتشارات مسجد مقدس جمکران.
    24. زارعی‌متین، حسن و دیگران (1391)، «تبیین مسائل صنعت گردشگری جمهوری اسلامی ایران»، دوفصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، دوره 6، ش1.
    25. شاهرخی، سیدعلاءالدین (1381)، «امام‌المتقین و تاریخ تشیع: امر به‌معروف و نهی از منکر در سیره امام علی(ع)»، مجله تحقیقات اسلامی، س 14، ش1 و 2.
    26. شریف‌الرضی، محمد بن‌حسین (1388)، نهج‌البلاغه، ترجمه: حسین انصاریان، چاپ اول، قم: دارالعرفان.
    27. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1374)، المیزان، ترجمه: سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم: انتشارات اسلامی.
    28. طبرسی، علی بن‌حسین (1374)، مشکاة‌الانوار، ترجمه: عزیزالله عطاردی قوچانی، چاپ اول، تهران: عطارد.
    29. غدیری، جهان‌بخش؛ خسروی‌نژاد، کبری و نادر آزادبخت (1387)، «امر به‌معروف و نهی از منکر: از تئوری تا عمل»، تهران: مجله مطالعات میان فرهنگی، س 3، ش8.
    30. فتال نیشابوری، محمد بن‌احمد (1366)، روضة‌الواعظین، ترجمه: محمود مهدوی‌دامغانی، چاپ اول، تهران: نشر نی.
    31. فقیهی، علی‌نقی و حسن نجفی (1392)، «بررسی شیوه‌های کاربردی‌سازی امر به‌معروف و نهی از منکر در تعلیم و تربیت دانش‌آموزان»، پژوهش‌نامه تربیت تبلیغی، دوره 1، ش 1.
    32. قدس، طیبه (1379)، «شیوه‌های مؤثر امر به‌معروف و نهی از منکر (2)»،مجله اصلاح و تربیت، ش 64.
    33. قرائتی، محسن (1389)، ده درس پیرامون امر به‌معروف و نهی از منکر، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
    34. قمی، قاضی سعید (1387)، اسرارالعبادات و حقیقت الصلاه، ترجمه: علی زمانی قمشه‌ای، قم: آیت اشراق.
    35. کلینی، محمد بن‌یعقوب (1375)، اصول کافی، ترجمه: محمدباقر کمره‌ای، قم: اسوه.
    36. ـــــــــــــــــــــ (1388)، تحفه الاولیاء، ترجمه: محمدعلی اردکانی، قم: دارالحدیث.
    37. محسنی‌دهکلانی، محمد؛ ایزدی‌فرد، علی‌اکبر و صالح منتظری (1394)، «عدم اشتراط ایمنی از ضرر در امر به‌معروف و نهی از منکر»، مجله فقه و اصول، دوره 49، ش1.
    38. مردانی نوکنده، محمدحسین و قاسم‌علی کابلی (1388)، «راه‌کارهای امر به‌معروف و نهی از منکر در دانشگاه‌ها»، مجله مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، ش43.
    39. مسعودی، محمداسحاق (1380)، پژوهشی در امر به‌معروف و نهی از منکر (از دیدگاه قرآن و روایات)، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
    40. مسعودی، محمداسحاق (1387)، آموزش ملی امر به‌معروف و نهی از منکر، تهران: پیام آزادی.
    41. مشکینی، علی (1359)، امر به‌معروف و نهی از منکر، پژوهان اسلامی.
    42. مصباح‌یزدی، محمدتقی (1386)، آذرخش کربلا، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
    43. ـــــــــــــــــــــ (1390)، بزرگ‌ترین فریضه، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
    44. معاونت پژوهشی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) (1378)، امر به‌معروف و نهی از منکر از دیدگاه امام خمینی(ره)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی4.
    45. منصوری، بهمن (1380)، امر به‌معروف و نهی از منکر از دیدگاه امام علی(ع)، مجله دانش انتظامی، ش10.
    46. نراقی، مهدی(1388)، جامع‌السعادات، ترجمه: کریم فیضی، انتشارات قائم آل‌محمد(عج).
    47. همایون، محمدهادی و محمود مطهری‌نیا (1388)، «جمهوری اسلامی ایران و حکومت جهانی امام عصر(عج)»، مجله مطالعات انقلاب اسلامی، س 6، ش18.
    48. یوسف‌زاده، حسن (1392)، «امر به‌معروف و نهی از منکر اصول جایگزین برای نظریه‌های جایگزین رسانه»، مجله معرفت فرهنگی اجتماعی، دوره 4، ش3.
    49. Adaptation Fund Board (2009), Results Based Management Framework. Adaptation Fund Board Eighth Meeting (p. 9). Bonn: Adaptation Fund Board.
    50. Emery, C. R; Trung, H; N., & Wu, S. (2015), "Neighborhood informal social control and child maltreatment: A comparison of protective and punitive approaches", Child abuse & neglect, 41, 158-169.
    51. Friedkin, N. E. (2015), "The problem of social control and coordination of complex systems in sociology: A look at the community cleavage problem", IEEE Control Systems, 35(3), 40-51.
    52. Hulme, D. (2007), The making of the millennium development goals: human development meets results-based management in an imperfect world.
    53. OECD. (2002), Glossary of Key Terms in Evaluation and Results Based Management. Paris: OECD.
    54. Sarangi, S & Slembrouck, S. (2014), Language, bureaucracy and social control. Routledge.
    55. United Nations Development Group (2011), Results-Based Management Handbook.
    56. Vähämäki, J; Schmidt, M & Molander, J. (2011), Results Based Management in Development Cooperation. Riksbankens Jubileumsfond, Stockholm. Google Scholar.
    57. Zwart, R. (2017), Strengthening the results chain: Synthesis of case studies of results-based management by providers (No. 7). OECD Publishing.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 08 آذر 1397
  • تاریخ پذیرش: 08 آذر 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار