روش‌شناسی بنیادین نظریۀ خرده‌فرهنگ‌های جوانانِ ریچارد هبدیج

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم(ع)

2 دانشجوی دکتری رشته سیاست‌گذاری فرهنگی دانشگاه باقرالعلوم(ع)

چکیده

ظهور خرده‌فرهنگ‌های جوانان در بریتانیای پس از جنگ جهانی دوم، توجه بسیاری از اندیشمندان را به خود جلب کرد. ریچارد دیک هبدیج، از چهره‌های شاخص مکتب مطالعات فرهنگی بیرمنگام و از تاثیرگذارترینِ نظریه‌پردازان حوزۀ جوانان، با ارایۀ الگویی سیاسی و طبقاتی تلاش کرد که این تحولات را تبیین کند. از دید وی، این خرده‌فرهنگ‌ها تلاش می‌کنند با نافرمانی‌های حساب‌شده و مقاومت‌های نمادین، نظم مسلط را به چالش بکشند و واجد انگیزه‌های سیاسی هستند.
نظریۀ ایشان همچون هر نظریۀ علمی دیگر بر مبادی وجودی معرفتی و غیرمعرفتی خاصی از قبیل: رئالیسم انتقادی، اصالت تضاد، فرهنگ سیاسی‌شده، انسان بدون ذات و در میانۀ جبر و اختیار و حقیقت‌ساز و برساختی‌بودن حقیقت استوار است.
گروهی از جامعه‌شناسان ایرانی کوشیده‌اند از نظریات وی برای تحلیل حیات جوانان در ایران، به‌ویژه در سال‌های پس از پایان جنگ استفاده کنند. تبیین مختصات نظریه هبدیج، نشان می‌‌دهد که عدم توجه به مبادی آن، سبب بروز خطا در شناخت وضعیت اجتماعی ایران و ناتوانی محققان از پیش‌بینی وقایع آینده و واکنش‌های این نسل می‌شود. نتیجه این‌که، نظریه‌پردازان ایرانی باید ضمن بهره‌گیری از ظرفیت‌های احتمالی نظریات موجود در حوزۀ مطالعات جوانان، به الگوی جدیدی برای تبیین شرایط جامعۀ خودشان برسند. این الگو باید از یک‌سو ویژگی‌ها و پیچیدگی‌های جوان امروز ایرانی را بشناسد و از سوی دیگر، ریشه‌ها و سابقۀ فرهنگی او را مورد توجه قرار دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Hebdige’s Fundamental Methodology of Youth Subcultures Theory

نویسندگان [English]

  • Nematollah Karamollahi 1
  • Mohammad Arabzadeh 2
1 Associate Professor, Department of Social Sciences, Baqir al-Olum University
2 Doctoral Student of Cultural Policymaking, Baqir al-Olum University
چکیده [English]

The emergence of youth subcultures in Britain after the Second World War attracted the attention of many scholars. Richard Dick Hebdige, a prominent figure in Birmingham School of Cultural Studies, and one of the most influential theorists in the youth field tried to explain these developments by presenting a political and stratified model. In his view, these subcultures are struggling to challenge the dominant order and have political motives, with calculated disobediences and symbolic resistance.
His theory, like any other scientific theory, is based on certain epistemological and non-epistemological foundations. Critical realism, the originality of conflict, a politically motivated culture, human without essence and in the midst of determinism and in indeterminism and as a truthmaker, and the construction of the truth can be considered the epistemic foundations of Hebdige's theory. This theory was also the result of social developments The British developing society of the post-World War II years.
A group of Iranian sociologists has tried to use his ideas to analyze the lives of young people in Iran, especially in the years after the end of Iran-Iraq War. The explanation of characteristic of Hebdige's theory shows that the lack of attention to its foundation leads to errors in understanding of Iran’s social status and the inability of researchers to predict future events and reactions of this generation. The result is that Iranian theorists must, while taking advantage of the potential capacities of the ideas within the field of youth studies, come up with a new model for explaining the conditions of their own society. This model should, on the one hand, recognize the features and complexities of today's Iranian young people and, on the other hand, it does not ignore its roots and cultural background.

کلیدواژه‌ها [English]

  • youth subcultures
  • Birmingham School of Cultural Studies
  • fundamental methodology
  • Dick Hebdige
1. اشرفی، ابوالفضل (1377)، بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر گرایش نوجوانان به الگوهای فرهنگ غربی (رپ، پانک، هوی‌متال) در تهران، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
2. بارکر، کریس (1387)، مطالعات فرهنگی: نظریه و عملکرد، ترجمه: مهدی فرجی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
3. پارسانیا، حمید (1381)، «هبوط از منظر عرفان»، قبسات، ش 24.
4. ــــــــــــــــــــــ (1389)، روش‌شناسی انتقادی حکمت صدرایی، تهران: کتاب فردا.
5. ــــــــــــــــــــــ (1391)، جهان‌های اجتماعی، تهران: معارف.
6. ــــــــــــــــــــــ (1392)، «نظریۀ فرهنگ: روش‌شناسی بنیادین تکوین نظریه‌های علمی»، فصلنامۀ راهبرد فرهنگ، ش 23.
7. پارسانیا، حمید؛ دانایی‌فرد، حسن و سیدابوالحسن حسینی (1393)، «دلالت‌های نظریۀ اعتباریات برای تحول در علوم انسانی»، فصلنامۀ اسلام و مطالعات اجتماعی، ش 4.
8. جعفری، علی‌اصغر (1383)، «مبنای معرفت‌شناسی فطرت»، ماهنامۀ خردنامۀ صدرا، ش 38.
9. حاج‌محمدی، حسین (1392)، نقد نظریۀ فرهنگی مکتب بیرمنگام بر اساس دیدگاه حکمت متعالیه، نشست علمی در پژوهشکدۀ مطالعات دینی فرهنگ: ricac.ac.ir/news.php?extend.891.
10.حیدری، محمدرضا (1376)، پژوهشی در پدیدۀ مدگرایی جوانان، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد.
11.خان‌محمدی، کریم (1392الف)، «بررسی تطبیقی مکتب انتقادی فرانکفورت و مطالعات فرهنگی بیرمنگام»، فصلنامۀ علوم سیاسی، ش 62.
12.خان‌محمدی، کریم و حسین حاج‌محمدی (1392ب)، «روش‌شناسی انتقادی مکتب بیرمنگام با رویکرد حکمت اسلامی»، فصلنامۀ اسلام و مطالعات اجتماعی، ش 2.
13.دهقانی، روح‌الله (1393)، درس‌گفتارهای نظریۀ فرهنگی، قم: دانشگاه باقرالعلوم7.
14.ذکایی، محمدسعید (1381)، «خرده‌فرهنگ، سبک زندگی و هویت»، ماهنامۀ رشد آموزش علوم اجتماعی، ش 20-21.
15.رحیق‌اغصان، علی (1384)، دانشنامه در علم سیاست، تهران: فرهنگ صبا.
16.سرفراز، حسین (1389)، «دیک هبدایج، خرده‌فرهنگ و معنای سبک»، فصلنامۀ نامۀ فرهنگ و ارتباطات، ش 2.
17.شهابی، محمود (1382)، «جهانی‌شدن جوانی: خرده‌فرهنگ‌های جوانان در عصر جهانی‌شدن»، فصلنامۀ مطالعات جوانان، ش 5.
18.ــــــــــــــــــــــ (1387)، «تعلق به خرده‌فرهنگ جوانان در شهر تهران»، فصلنامۀ مطالعات جوانان، ش 12.
19.ــــــــــــــــــــــ (1392)، نظریۀ مطالعات فرهنگی، سخنرانی در دانشگاه باقرالعلوم7.
20.صالحی، اکبر و زهرا مهرابیان (1387)، «بررسی انسان‌شناسی اسلامی و انسان‌شناسی وجودگرا و مقایسۀ آن‌ها»، دوفصلنامۀ تربیت اسلامی، سال سوم، ش 7.
21.طباطبائی، سیدمحمدحسین (1385)، اصول فلسفه و روش رئالیسم،‌ تهران: صدرا
22.عندلیبی، عادل (1385)، «عبد: استعارۀ کانونی در انسان‌شناسی قرآن»، فصلنامۀ نامۀ حکمت، ش 7.
23.فیسک، جان (1385)، مفاهیم کلیدی ارتباطات، ترجمه: میرحسن رئیس‌زاده، تهران: فصل نو.
24.قره‌باغی، علی‌اصغر (1382)، «واژگان و اصطلاحات فرهنگ جهانی: خرده‌فرهنگ»، ماهنامۀ گلستانه، ش 49.
25.کریمی، جلیل (1391)، «جامعه‌شناسی و مشکلۀ هویت ایران»، فصلنامه‌ِ مطالعات ملی، سال سیزدهم، ش 1.
26.کوه‌دخیل، مجید (1381)، بررسی عوامل موثر بر گرایش جوانان به الگوهای غربی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
27.محمدپور، احمد (1389)، ضدروش: منطق و طرح در روش‌شناسی کیفی، تهران: جامعه‌شناسان.
28.مطهری، مرتضی (1364)، مقدمه و پاورقی بر کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران: انتشارات صدرا.
29.ـــــــــــــــــــــــــ (1375)، جامعه و تاریخ، تهران: انتشارات صدرا.
30.هبدیج، دیک (1378)، از فرهنگ تا هژمونی، در مجموعه مقالات مطالعات فرهنگی، ترجمه: حمیرا مشیرزاده، تهران: موسسه فرهنگی آینده‌پویان
31.یوسفیان، نوید (1389)، «سازه‌انگاری معرفتی و برساخت‌گرایی اجتماعی»، فصلنامۀ جامعه‌پژوهی فرهنگی، ش 1.
32. Hall, s. & Jefferson (1970), T., Resistance through rituals, Routledge.
33. Hebdige, D. (1979), Subculture: The meaning of Style, London: Methuen.
34. Longman Dictionary of Contemporary English: Culture.
35. Miller, Paul, D. (2008), Sound Unbound: Sampling DigitalMusic and Culture, MIT Press.
36. Shahabi, Mahmmod (2006),Youth Subcultures in Post-Revolution Iran, in Nilan, Pam, Global Youth: Hybrid Identities, Plural Worlds, Routhledge.