تحلیل عملکرد گروه‌های تکفیری در تضاد با هویت تمدنی مسلمانان

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

‌‌‌‌‌‌پژوهش‌گر پژوهشگده مطالعات منطقه‌‌‌ای پژوهشگاه بین‌‌‌المللی المصطفی- دانشجوی دکتری مطالعات انقلاب اسلامی

چکیده

هویت تمدنی یکی از مهم‌‌‌ترین ابعاد هویتی است که با نگرشی عام و کلان همه افراد متعلق به یک دین را در بستری تاریخی و هویتی به یک‌دیگر متصل می‌‌‌کند. ‌‌گروه‌‌‌های تکفیری افزون بر این‌که از جهت اعتقادی و امنیتی چالش‌‌‌های زیادی را برای جهان اسلام ایجاد نموده‌‌‌اند از جهت فرهنگی نیز در تضاد با هویت تمدنی قابل بررسی‌اند. ‌‌این گروه‌‌‌ها از جهتی به تخریب مکان‌های مذهبی می‌پردازند و از جهت دیگر با ارائه قرائتی انحصارگرایانه از اسلام و طرد (تکفیر) دیگر گروه‌‌‌های اسلامی مانع از هم‌‌‌گرایی جهان اسلام می‌‌‌شوند، در حالیکه مکان‌های مذهبی تاریخی تاثیر زیادی در برقراری ارتباط همه مسلمانان در بستر هویتی دارند و همه آنها را در زمینه‌‌‌ای تاریخی به یک‌دیگر متصل می‌‌‌کنند. ‌‌از سوی دیگر، لازمه برقراری تمدنی اصیل و پویا افزایش تعاملات و ارتباطات درونی است که گروه‌‌‌های تکفیری با اخلال در وحدت و هم‌‌‌گرایی جهان اسلام، ‌‌مانع از تحقق آن می‌‌‌شوند. ‌‌

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Analysis of Takfiri Actions in Contrast to Muslims’ Civilized Identity

نویسنده [English]

  • Mohsen Muhammadi
چکیده [English]

Civilized identity is one of the most important aspects of identity that overly interrelates all adherents of a definite religion based on a historical and identical ground. Takfiris could be studied not only due to the security and belief challenges they have brought to the Islamic world but also because of their cultural opposition to the civilized identity. They destroy the religious monuments once and deter the compromise of Islamic nations through a totalitarian interpretation of Islam then, whereas the historical religious monuments play a vital role in establishing a relationship among all Muslims and interrelate them on a historical base. On the other hand, establishing an original and dynamic civilization presupposes the increase of internal interactions and relations, which is prevented by Takfiris through their disturbance to the unity of Islamic World.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Takfiris
  • civilized identity
  • historical monuments
  • Islamic World unity
  1. احمدی، ‌‌محمدرضا (‌‌‌‌1390)، حج در آیینه روان‌شناسی،‌‌قم: ‌‌مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی) ره). ‌‌
  2. اکرامی، محمود (1383)، مردم شناسی تبلیغات، ‌‌مشهد: ایوار.
  3. بابایی‌‌، حبیب‌الله (1388)، جستاری نظری در باب تمدن‌‌، قم:‌‌ پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی.
  4. باستانی، ‌‌لعیا (‌‌1382)، بررسی مفاهیم نمادین شکل‌ها، ‌‌تهران: ‌‌اداره کل پژوهش‌های سیما (صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران)‌‌. ‌‌
  5. بهزادی، ‌‌رقیه (1380)، «نماد در اساطیر»، ‌‌کتاب ماه، ش 35 و 36 مرداد و شهریور. ‌‌
  6. پارسانیا، حمید (1373)، نماد و اسطوره در عرصه توحید و شرک، ‌‌‌‌قم: ‌‌اسراء.
  7. پولادی، ‌‌‌کمال (‌‌1386)، تاریخ اندیشه سیاسی در ایران و اسلام، ‌‌تهران: ‌‌‌‌نشر مرکز.
  8. جان‌بزرگی،‌‌مسعود (‌‌1378)، «بررسی اثربخشی روان‌‌‌درمان‌گری کوتاه مدت آموزش خود درمان‌گری با و بدون جهت‌گیری مذهبی اسلامی بر مهار اضطراب و تنیدگی»،‌‌رساله دکترا، ‌‌تهران: ‌‌دانشگاه تربیت مدرس‌‌.
  9. خامه‌‌، احمد (1393)، تخریب زیارتگاه‌های اسلامی در کشورهای عربی ‌‌، قم:‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ دار الاعلام‌‌. ‌‌

10.دکمجیان، هراید (1377)، اسلام در انقلاب‌‌، جنبش‌‌‌های اسلامی معاصر در جهان عرب (بررسی پدیده بنیادگرایی اسلامی)، ترجمه حمید احمدی، تهران: کیهان. ‌‌

11.دورانی، بهزاد (1383)، آموزش و پرورش و گفتمان نوین، ‌‌تهران:‌‌ ‌‌پژوهشکده تعلیم و تربیت.

12.دهقان‌پور، ‌‌هاشم (1387)، مدیریت ارتباطات میان‌فردی، ‌‌مشهد: ‌‌راهیان سبز. ‌‌

13.رجایی، فرهنگ (1381)، اندیشه‌ سیاسی معاصر، ‌‌‌‌تهران:‌‌ ‌‌مرکز مطالعات و پژوهش‌های خاورمیانه. ‌‌

14.‌‌ریچموند، ویرجینیا پی. و ‌‌مک کروسکی (1388)، رفتار غیرکلامی در روابط میان فردی: درسنامۀ ارتباطات غیرکلامی، ت‍رج‍م‍ۀ فاطمه سادات موسوی و ‌‌ژیلا عبدالله پور، تهران: دانژه.‌‌

15.ساروخانی،  ‌‌‌‌باقر (1387)، جامعه شناسی ارتباطات، تهران: اطلاعات.

16.ستاری،‌‌ جلال (1378)، اسطوره و رمز، ‌‌‌‌تهران:‌‌ سروش، ‌‌چاپ دوم. ‌‌

17.سجادپور، محمدکاظم (۱۳۹۰)، «گزارش هشتمین اجلاس خاورمیانه موسسه کوربر»، ‌‌ماهنامه رویدادها و تحلیل‌ها، ‌‌سال 25، ‌‌‌‌‌‌ش255. ‌‌

18.شرفی،‌‌محمد رضا (‌‌1381)،جوان و بحران هویت، ‌‌تهران:‌‌ ‌‌سروش. ‌‌

19.علیزاده، ‌‌عبدالله (‌‌1383)، جامعه شناسی معرفت: ‌‌جستاری در تبیین رابطه ساخت و کنش اجتماعی و معرفت‌های بشری، ‌‌‌‌قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه‌‌. ‌‌

  1. فرمانیان، مهدی (1389)، «سلفیه و تقریب»، هفت آسمان‌‌، ش47، ‌‌پاییز 1389‌‌.

21.‌‌قوام، ‌‌عبدالعلی (‌‌1384)، روابط بین الملل؛ ‌‌نظریه‌ها و رویکردها، ‌‌تهران: ‌‌سمت‌‌. ‌‌

22.کاظمی‌‌، علی‌‌‌اصغر (1377)، بحران جامعه مدرن: ‌‌زوال فرهنگ و اخلاق در فرایند نوگرایی‌‌، تهران:‌‌ دفتر نشر فرهنگ اسلامی‌‌.

23.کریمی‌‌، عبدالعظیم (1376)، الگوهای نمادین و غیرکلامی در تعلیم و تربیت نامرئی‌‌، تهران: انتشارات تربیت‌‌. ‌‌

24.کوپر، جی.سی. (‌‌1380)، فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ت‍رج‍مۀ ملیحه کرباسیان، ‌‌‌‌تهران:‌‌ فرشاد. ‌‌

25.کوهن، آنتونی، پل (‌‌۱۳۹۰)، سرشت نمادین اجتماع، ت‍رج‍مۀ عبدالله گیویان، ‌‌‌‌تهران:‌‌ دانشکده صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.

26.کیل، ‌‌ژیل (‌‌1382)، پیامبر و فرعون، ت‍رج‍م‍ۀ حمید احمدی، ‌‌‌‌تهران: کیهان، ‌‌چاپ سوم. ‌‌

27.گشایش، فرهاد (‌‌‌‌1380)، طراحی نشانه، ‌‌تهران: ‌‌انتشارات لوتس.

28.محسنیان راد، ‌‌مهدی (‌‌1387)، ریشه‌های فرهنگی ارتباط در ایران، ‌‌پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران (وزارت علوم، ‌‌تحقیقات و فناوری)، ‌‌‌‌‌‌‌‌تهران: نشر چاپار. ‌‌

29.محسنیان راد، مهدی (1390)، ارتباط شناسی، تهران: سروش. ‌‌

30.محمدی، ‌‌مجید (1382)، دین و ارتباطات، ‌‌تهران:‌‌‌‌کویر. ‌‌

31.مددپور، محمد (1381)، ‌‌انقلاب اسلامی و نظریه پایان تاریخ‌‌، قم: انجمن معارف اسلامی.

32.مطهری،‌‌ مرتضی (‌‌1377)،  نهضت‌های صد‌ساله اخیر، ‌‌‌‌تهران: صدرا‌‌. ‌‌

33.ــــــــــــــ (‌‌1383)، بررسی اجمالی نهضت‌های اسلامی در صد سال اخیر، ‌‌‌‌قم:‌‌ صدرا، ‌‌چاپ  بیست و هفتم. ‌‌

34.منسفلید، ‌‌پیتر (‌‌1375)، تاریخ خاورمیانه، ت‍رج‍م‍ۀ عبدالعلی اسپهبدی، ‌‌‌‌تهران:‌‌ انتشارات علمی و فرهنگی. ‌‌

35.موثقی،  ‌‌سید احمد (1375)، استراتژی وحدت در اندیشه سیاسی اسلام، ‌‌قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، ‌‌چاپ دوم. ‌‌

36.مولکی، ‌‌مایکل (‌‌1376)، علم و جامعه شناسی معرفت، ت‍رج‍مۀ حسین کچوئیان، ‌‌تهران:‌‌ ‌‌نشر نی.‌‌

37.نجاتی آرانی، ‌‌حمزه  (1391)،«بیداری اسلامی یا جنبش‌های اجتماعی؟ ‌‌رویکردی آینده‌شناسانه»، در ‌‌بیداری اسلامی در نظر و عمل، ‌‌به کوشش اصغر افتخاری، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).

38.نجفی، ‌‌‌‌موسی (1390)، تمدن برتر: ‌‌نظریه تمدنی بیداری اسلامی و طرح عالم دینی، اصفهان: آرما.

39.نصر، سیدحسین (1383)، اسلام و تنگناهای انسان متجدد، ت‍رج‍مۀ انشاء الله رحمتی، ‌‌تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی. ‌‌

40.نلر، جورج فردریک (1379)، ‌‌انسان‌‌‌شناسی تربیتی‌‌، ت‍رج‍م‍ۀ محمدرضا آهنچیان ‌‌و یحیی قائدی‌‌، تهران:‌‌ آییژ. ‌‌

41.نوروزی‌‌، رسول  (1391)، «نقش انقلاب اسلامی و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ایجاد تمدن اسلامی - ایرانی»، فصلنامه علمی- پژوهشی علوم سیاسی‌‌، دانشگاه باقر العلوم(ع)‌‌، سال پانزدهم‌‌، ش60‌‌، زمستان 1391. ‌‌

42.ونت‌‌، ‌‌الکساندر (1384)، نظریه اجتماعی سیاست بین الملل، ت‍رج‍مۀ حمیرا مشیرزاده‌‌، تهران:‌‌ دفتر مطالعات سیاسی و بین الملل‌‌. ‌‌

43.‌‌وود، ‌‌جولیاتی (1382)، ارتباطات میان فردی (روان‌شناسی تعامل اجتماعی)، ت‍رج‍مۀ مهرداد فیروزبخت، تهران: 1379. ‌‌

44.‌‌هانتینگتون‌‌،  ساموئل پی. (1386)، گذار به دموکراسی؛ ملاحظات نظری و مفهومی‌‌، ت‍رج‍مۀ محمدعلی کدیور. ‌‌

45.ــــــــــــــ  (۱۳۷۸)، برخورد تمدن‌‌ها و بازسازی نظم جهانی، ‌‌ت‍رج‍مۀ‌ م‍ح‍مدع‍لی‌ ح‍می‍د رفی‍عی‌‌‌، تهران: دف‍ت‍ر پ‍ژوه‍ش‌ه‍ای‌ ف‍ره‍ن‍گی‌‌‌.

46.یحیایی ایله‌ای، ‌‌احمد (‌‌1389)،جامعه شناسی تبلیغات، ‌‌‌‌تهران:انتشارات جاجری‌‌. ‌‌

47.یونگ، ‌‌کارل گوستاو (‌‌1377)، انسان و سمبل‌‌‌هایش، ت‍رج‍م‍ۀ محمود سلطانیه، ‌‌‌‌تهران: ‌‌دیبا‌‌.