گونه‌ها و عوامل تاثیرگذار بر وقوع فعالیت‌های نذری در جامعه ایرانی (مطالعه موردی شهر فومن)

توکلی, مهرداد; کلانتری, عبدلحسین

گونه‌ها و عوامل تاثیرگذار بر وقوع فعالیت‌های نذری در جامعه ایرانی (مطالعه موردی شهر فومن)

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری و مربی گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور (نویسنده مسئول)

² ‌‌استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

نذر و فعالیت‌های همراه با آن، از تنوع و گوناگونی چشم‌گیری برخوردار است، به‌طوری‌که توانسته منابع گران‌بهایی در حوزه‌های گوناگون معنوی، ‌‌اجتماعی، ‌‌فرهنگی و اقتصادی تولید نماید. ‌‌این مقاله با در نظر داشتن این مهم که نذر و کنش‌های گوناگون برخواسته از آن در سطح جامعه ایرانی فراتر از یک امر دینی گسترانیده شده، ‌‌به دلیل کمبود مطالعات مؤثر در این زمینه، ‌‌با اتخاذ رویکردی اکتشافی، در پی تولید ادبیات پژوهش برای شناسایی ابعاد و قابلیت‌های نذر و به‌کارگیری منابع حاصل از آن در برنامه‌ریزی‌های عملی در سطح کلان جامعه است. ‌‌بر این اساس، این مقاله با بهره‌گیری از روش‌های کیفی، ضمن ارائه تقسیم و طبقه‌بندی گونه‌ها و اقسام نذر و شناسایی عوامل تاثیرگذار بر وقوع کنش‌های نذری به دلایل گرایش به کنش‌های نذری و ارتباط عوامل تأثیرگذار بر اعمال نذری در جامعه مورد مطالعه (شهر فومن) می‌پردازد. نذر و کنش‌های معطوف به آن در شهر فومن متنوع و گونه‌گون‌اند. در این مقاله همچنین به عوامل شکل‌دهنده و ‌‌تقویت‌کننده نذر و همچنین عوامل و دلایل ترغیب‌کننده به نذر پرداخته شده است. ‌‌

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Different Types of Vow and its Drives in the Iranian Society (the Case Study of Fouman)

نویسندگان [English]

Mehrdad Tavakkoli Rad ¹
Abdul- hussein Kalantari ²

چکیده [English]

Vow and its associated activities vary widely so that it could have provided precious spiritual, social, cultural and economic sources. Taking into account that vow and vow-originated acts have been widespread in the Iranian society ever over a religious deed, this paper recognizes the lack of influential studies in this regard and tries to provide a literature for identifying the aspects and capabilities of vow as well as utilizing the provided sources for practical planning across the society. Thus, using qualitative methods, we categorize vow to identify and interrelate the effective factors on the occurrence of vow in the sample society- i.e. Fouman, Guilan; Vow-related activities are of various types there. In this paper, we also deal with the formatives of vow and the way people are encouraged to do it.

کلیدواژه‌ها [English]

Vow
Vow types
causes of tending to vow
causes encouraging vow

مراجع

ابراهیمی، ‌‌محمدحسین (1381)، ‌‌تأمین اجتماعی در اسلام، ‌‌قم: ‌‌نشر تأمین. ‌‌
بهار، ‌‌مهری (1383)، ‌‌نذر و هویت اجتماعی زنان، ‌‌نامه علوم اجتماعی، ‌‌‌‌‌‌ش24: ‌‌117- 134. ‌‌
بیتس، ‌‌دانیل و ‌‌پلاگ، ‌‌فرد (1375)، ‌‌انسان‌شناسی فرهنگی، ‌‌ت‍رج‍مۀ ‌‌محسن ثلاثی، ‌‌تهران: ‌‌انتشارات علمی. ‌‌
پارسانیا، ‌‌حمید و ‌‌توکلی‌راد، ‌‌مهرداد (1390)، «کارکردها و پیامدهای نذر در جامعه روستایی»، ‌‌فصلنامه توسعه روستایی، ‌‌دوره سوم، ‌‌‌‌‌‌ش2، ‌‌‌‌ص‌‌69 ـ 86. ‌‌
جواهری، ‌‌فاطمه (1381)، ‌‌»بررسی عوامل مؤثر بر گرایش بیماران به دعانویسی و پیامدهای آن در ایران»، ‌‌نامه پژوهش فرهنگی، ‌‌سال هفتم،‌‌‌‌‌‌ش4، ‌‌‌‌ص‌‌3 ـ 30. ‌‌
حسین بن محمد (راغب اصفهانی)، ‌‌ابوالقاسم (1392)، ‌‌مفردات الفاظ قرآن کریم، ‌‌‌‌ت‍رج‍مۀ ‌‌حسین ‌‌خداپرست، ‌‌قم: ‌‌نوید اسلام. ‌‌
دورکیم، ‌‌ایمل (1386)، ‌‌صور بنیادی حیات دینی، ‌‌‌‌ت‍رج‍مۀ ‌‌باقر پرهام، ‌‌تهران: ‌‌نشر مرکز. ‌‌
دینکن، ‌‌فون اریک (1376)، ‌‌معجزه خدایان، ‌‌‌‌ت‍رج‍مۀ ‌‌قدیر گلکاریان، ‌‌تهران: ‌‌انتشارات علمی. ‌‌ریویر، ‌‌کلود (1381)، ‌‌درآمدی بر انسان‌شناسی، ‌‌‌‌ت‍رج‍مۀ ‌‌ناصر فکوهی، ‌‌تهران: ‌‌نشر نی. ‌‌
سجادی، ‌‌سید جعفر (1379)، ‌‌فرهنگ معارف اسلامی، ج۳، ‌‌تهران: کومش، ‌‌چاپ چهارم. ‌‌

10.شهید اول (1373)، ‌‌لمعه الدمشقیه، ت‍رج‍مه و تلخیص: ‌‌علی شیروانی ، ‌‌ج3، ‌‌قم: ‌‌دارالفکر. ‌‌

11.کنراد، فیلیپ، ‌‌کایک (1386)، ‌‌کشف تفاوت‌های انسانی، ‌‌‌‌ت‍رج‍مۀ ‌‌محسن ثلاثی، ‌‌تهران: ‌‌انتشارات علمی. ‌‌

12.گیدنز، ‌‌آنتونی (1386)، ‌‌جامعه‌‌شناسی، ‌‌‌‌ت‍رج‍مۀ ‌‌حسن چاوشیان، ‌‌تهران: ‌‌نشر نی. ‌‌

13.محدثی، ‌‌جواد (1374)، ‌‌فرهنگ عاشورا، ‌‌قم: ‌‌انتشارات معروف. ‌‌

14.واخ، ‌‌یوآیخم (1380)، ‌‌جامعه‌‌شناسی دین، ‌‌‌‌ت‍رج‍مۀ ‌‌جمشید آزادگان، ‌‌تهران: ‌‌سمت. ‌‌

15.همتی، ‌‌همایون (1379)، ‌‌»مدخلی بر جامعه‌‌شناسی دین»، در همتی، ‌‌همایون، ‌‌شناخت دانش ادیان، ‌‌تهران: ‌‌نقش‌جهان. ‌‌

16.همیلتون، ‌‌ملکم (1377)، ‌‌جامعه‌‌شناسی دین، ‌‌‌‌ت‍رج‍مۀ ‌‌محسن ثلاثی، ‌‌تهران: تبیان. ‌‌

17.Coyne, Imedal & Cowley, Sarah (2006) Using grounded theory to research partent participation. Jornal of Research in nurshing Vol. 11: ‌‌501-515. ‌‌

18.Eller, Jack David (2007) Introducing Anthropology of Religion, London: Routledge.

19.Erikson. ‌‌E. ‌‌H. (1968), Identity Youth and Crisis, 4 Russel Square, London. ‌‌2Faber and Faber.

20.Charmaz, K. (2000). ‌‌Grounded Theory: ‌‌Objectivist and Constructivist Methods. ‌‌In Norman K. Denzin & Yvonna S. Lincoln (eds.), Handbook of Qualitative Research, ‌‌2nd edition, pp. ‌‌509- 535. ‌‌