دین‌‌‌‌‌پژوهی (به مثابه مطالعه نسبت دین و زندگی) از منظر جریان‌های فکری ایرانِ معاصر و کاربرد آن در حوزه سیاست‌گذاری فرهنگی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

شناخت و تحلیل جریان‌‌های فکری، عامل مهمی در شناخت بهتر پدیده‌‌ها و مسائل محیطی در گذشته و حال و راهبری تحولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در آینده است. بنابراین، یکی از اهداف جریان شناسی‌‌های فکری را می‌‌توان اعتلای حوزه سیاست‌گذاری، از جمله سیاستگذاری فرهنگی دانست. از این منظر، این‌گونه جریان‌‌شناسی را باید به شناخت آراء جریان‌‌های فکری در مسئله نسبت دین و زندگی معطوف ساخت. در این نوشتار، حوزه دین‌‌پژوهی، عرصه تضارب افکار در مسئله نسبت دین و زندگی قلمداد شده و دیدگاه‌‌های جریان‌‌های فکری ایرانِ معاصر بر حول سه مولفه‌‌ی؛ موضوع‌‌شناسی، روش‌‌شناسی و راه‌‌حل شناسی، معرفی و توصیف شده، سپس با مرور اجمالی چیستی سیاستگذاری فرهنگی، نقش دین‌‌پژوهی و تنوع جریان‌‌های فکری این حوزه در سیاستگذاری فرهنگی تبیین شده است.

کلیدواژه‌ها


  1. کتاب‌نامه

    1. امید، مسعود، (1380) «تأملی در عوامل تحول، گسترش و تشدید دین‌‌‌‌‌پژوهی در قرن بیستم»، فصلنامه کلام اسلامی، شماره 37.
    2. پارسانیا، حمید (1377)، حدیث پیمانه، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها.
    3. پارسانیا، حمید (1389)، روش‌شناسی انتقادی حکمت صدرایی، تهران: کتاب فردا،
    4. پارسانیا، حمید (1388)، هفت موج اصلاحات نسبت تئوری و عمل، قم بوستان کتاب.
    5. پارسانیا، حمید (1386)، گونه‌‌‌‌‌شناسی اجتماعی روحانیت معاصر شیعه.
    6. پدن، ویلیام (1389) «رویکرد مقایسه ای در دین پژوهی»، ماهنامه اطلاعات حکمت و معرفت، شماره 10.
    7. حیدری، محمدجواد، کاشانی، «دین‌‌‌‌‌پژوهی در غرب»، فصلنامه کلام اسلامی، شماره 37.
    8. خسروپناه، عبدالحسین، (1384) جریان‌هاى فکرى ایران معاصر، تهران: نشر وثوق.
    9. خسروپناه، عبدالحسین و مهدوی پارسا، حسین (1386)، «روش‌‌‌‌‌شناسی دین‌پژوهی»، پژوهش و حوزه، شماره 29.
    10. خسروپناه، عبدالحسین، (1382) «آسیب‌‌‌‌‌شناسی دین‌‌‌‌‌پژوهی معاصر»، قبسات، ش 28.
    11. خسروپناه، عبدالحسین (1386)معرکه جریان‌ها جریان‌‌‌‌‌های دین‌‌‌‌‌پژوهی ایران معاصر ، زمانه، ش 65.
    12. رسولی، محمدرضا (1387)، رویکرد جدید دین‌‌‌‌‌پژوهی ‌‌‌‌‌در مولفه‌‌‌‌‌های دین و فرهنگ (معرفی و نقد کتاب)، کتاب ماه علوم اجتماعی،
    13. سبحانی، محمدتقی، (1385) «درآمدى بر جریان‌شناسى اندیشه اجتماعى دینى در ایران معاصر»، نقد و نظر ش 44.
    14. صادقی رشاد، علی اکبر، (1382) دین‌‌‌‌‌پژوهی ‌‌‌‌‌معاصر، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی
    15. ظهیری، سید مجید، (1381) بازشناسی گستره‌‌‌‌‌های دین‌‌‌‌‌پژوهی، اندیشه حوزه،  ش 45-46.
    16. فرامرز قراملکی، احد و سیاری، سعیده، (1386) «ابعاد و زمینه‌‌‌‌‌های تحویلی‌نگری در دین‌‌‌‌‌پژوهی»، اندیشه نوین دینی، ش 8.
    17. فصیحی، امان‌‌‌‌‌لله و پوریانی، محمدحسین، (1388) «مقایسه روش تبیین کارکردی جامعه‌‌‌‌‌شناسان و عالمان دین در عرصه دین‌‌‌‌‌پژوهی»، پژوهش، ش 2.
    18. فیشر، راب، «رویکردهای فلسفی به دین‌‌‌‌‌پژوهی»، ترجمه: شکراللهی نادر، مجله نقد و نظر، سال یازدهم، ش 1 و 2.
    19. ملکیان مصطفی (1388)، «نگاهی دوباره به دین‌‌‌‌‌پژوهی»، هفت آسمان،  ش 41.
    20. وکیلی، هادی (1387)، «درباره دین‌‌‌‌‌پژوهی، لوازم، مشکلات و مسائل»، کتاب نقد، ش 46.
    21. همتی، همایون (1375)، «دین‌‌‌‌‌پژوهی و شاخه‌‌‌‌‌های آن، نامه فرهنگ، شماره 24.