واکاوی سبک زندگی امام حسین (علیه السلام ) با تأکید بر روابط با همسر و فرزندان

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی‌ دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه اصفهان (نویسنده مسئول)

2 استاد گروه روان‌شناسی دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه اصفهان

3 استادیار گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

از مهم‌ترین مباحثی که در اسلام مطرح شده است، شیوۀ رفتار با همسر و فرزندان است. هدف این پژوهش، واکاوی سبک زندگی امام حسین(ع) با تأکید بر روابط خانوادگی ایشان می‌باشد. جامعه آماری پژوهش، کلیه کتاب‌ها و مقالات مرتبط با سبک زندگی امام حسین (ع) است. نمونه در این پژوهش، شامل بیست کتاب و چهار مقاله می‌باشد. از روش کیفی تحلیل محتوا با رویکردی کاربردی به مطالعه کتاب‌ها و پژوهش‌های مربوط به سبک زندگی امام حسین(ع) پرداخته شده است. مولفه‌های سبک زندگی امام حسین(ع)  شامل هفت مولفه اصلی (رفتاری، ساختاری، ارتباطی، اجتماعی، شناختی، عاطفی-هیجانی و معنوی) و سی مولفه فرعی می‌باشد. بر اساس یافته‌های پژوهش، مشخص می‌شود که سبک زندگی امام حسین(ع)  با مولفه‌هایی همچون: آراستگی، صله‌رحم، حسن‌خلق، خوش‌رفتاری، ساده‌زیستی و تمکین و وفاداری نسبت به همسر، تربیت فرزند، مهارت ارتباط کلامی، اصلاح خود، تفریح، کنترل خشم، مرگ آگاهی، تاب‌آوری و مانند آن، می‌تواند الگوی بهبود روابط زوجین و فرزندپروری شایسته آنان شود و نیز مایه دوام یک زندگی مشترک پویا و در نهایت جامعه‌ای توانمند واقع گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing the Lifestyle of Imam Husayn (PBUH) with Emphasis on Relationships to Wife and Children

نویسندگان [English]

  • Negin Moradi 1
  • Mohammad- Bagher Kajbaf 2
  • Amir Ghamarani 3
1 MS in General Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Isfahan
2 Professor,Department of Psychology,Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Isfahan
3 Assistant Professor, Department of Psychology and Teaching Children with Special Needs,Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Isfahan
چکیده [English]

One of the most important issues that have been discussed in Islam is the style of dealing with wife and children. The aim of this research is analyzing lifestyle of Imam Husayn (PBUH) with emphasis on his relationships to wife and children. The statistical population of the research is all books and journal articles on Imam Husayn's (PBUH) lifestyle. Statistical sample consists of twenty books and four article. The qualitative content analysis, with an applied approach, has been used for the analysis of the books and articles. Components of his lifestyle include seven main components (behavioral, structural, communicative, social, cognitive, affective-emotional, and spiritual) and thirty sub-components. Based on the research findings, it reveals that Imam Husayn's (PBUH) lifestyle with elements like neatness, devotion to relatives, good mood, decent behavior, frugality, and compliance with and loyalty to the wife, parenting, vocal communication skill, self-improvement, entertainment, anger management, death awareness, resilience and the like can be a model of improving couples' relationships and excellent parenting and can be sources of durability of a dynamic married life and eventually an empowered society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • life style
  • Imam Husayn (PBUH)
  • relationship to wife and children
  • qualitative analysis
1. احمدی، حبیب‌الله (۱۳۸7)، همسران امام حسین(ع)، مجموعه مقالات همایش امام حسین(ع)، قم: موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان.
2. احمدی، محمدرضا (1385)، «مبانی روان‌شناختی ارتباط والدین با فرزندان در محیط خانواده»، معرفت، ش 104.
3. امیدی، ابوالفضل (۱۳۹۲)، اخلاق همسرداری در قرآن و روایات، پنجمین همایش ملی سفینةاانجاة عصر ما، تبریز: دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
4. باقرپور، مریم (1392)، سبک زندگی زن از منظر قرآن و روایات (مورد مطالعه: روایات باب النکاح)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان.
5. بحرانی، عبدالعظیم مهتدی (۱۳۸۵)، آموزه‌هایی از اخلاق امام حسین(ع)، ترجمه: انصاری، غلام‌حسین، تهران: انتشارات امیرکبیر.
6. بدیعیان گورتی، راضیه؛ میرشاه جعفری، سیدابراهیم و محمدجواد لیاقت‌دار (1390)، «الگوی روابط انسانی عزت‌مدار با تاکید بر سیره امام حسین (ع)»، تربیت اسلامی، سال 6، ش ۱۳.
7. بیاتی، جعفر (۱۳۸۶)، اخلاق حسینی، ترجمه: موسی دانش، مشهد: انتشارات بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
8. پناهی، علی‌احمد (1387)، «خانواده از منظر دین و روان‌شناسی»، ماهنامه معرفت، سال هفدهم، ش 135.
9. ـــــــــــــــــــــ (1391)، «دو اصل اخلاقی شاخص در روابط همسران (حُسن‌معاشرت و پاکدامنی همسران)»، ماهنامه معرفت اخلاقی، سال سوم: ش 3.
10. ـــــــــــــــــــــ (1394)، «سبک اهل بیت در همسرداری»، فصلنامه اسلام و روان‌شناسی، ش16.
11. حالت، ابوالقاسم (۱۳۶۲)، کلمات قصار حسین ابن علی(ع)، قم: انتشارات بهجت
12. حکیم، سیدمنذر و عدی غریباوی (1388)، پیشوایان هدایت- 5؛ سیدالشهدا حضرت امام حسین(ع)، ترجمه: عباس جلالی، قم: انتشارات مجمع جهانی اهل بیت(ع).
13. حیدری، فریبا (۱۳۹۲)، تدوین بسته‌های آموزشی مهارت‌های زندگی زناشویی مبتنی بر نظریه‌های مشاوره ازدواج و آموزه‌های اسلام و مقایسه تأثیر این دو بسته بر رضایت زناشویی و کیفیت زندگی زوجین شهر اصفهان: پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و مشاوره، دانشگاه اصفهان.
14. حیرت، عاطفه (۱۳۹۳)، تدوین مدل سبک زندگی اسلامی ‌و بررسی تأثیر آموزش مبتنی بر این مدل بر سازگاری زوجین شهر اصفهان، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
15. دالوندی، اصغر (۱۳۹۱)، بررسی و تبیین نظرات، تجارب و ادراکات اساتید، روحانیون و دانشجویان دانشگاه در خصوص سبک‌‌های زندگی سلامت محور در فرهنگ اسلامی، تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
16. دانش، عصمت (1389)، «افزایش سازگاری زناشویی زوج‌های ناسازگار با مشاوره از چشم‌انداز اسلامی»، مطالعات روان شناختی، ش 2.
17. رسولی محلاتی، سیدهاشم (1372)، زندگانی امام حسین(ع)، تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
18. رضایی، جواد (۱۳۸۹)، تاثیر آموزش سبک زندگی اسلام‌محور با تأکید بر نظام خانواده بر تعهد و صمیمت زوجین اراک، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشگاه اصفهان: دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
19. شریفی، احمدحسین (1391)، همیشه بهار، اخلاق و سبک زندگی اسلامی، قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، دفتر نشر معارف.
20. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1377)، تفسیرالمیزان، قم: دفتر انتشارات و تحقیقات اسلامی.
21. طریحی، فخرالدین (1375)، مجمع‌البحرین، تهران: انتشارات مرتضوی.
22. طیبی، ناهید (۱۳۹۲)، بازکاوی و پژوهی درباره همسر امام حسین(ع)، تهران: انتشارات علم.
23. عزیزی، عباس (1381)، فضایل و سیره امام حسین(ع) در کلام بزرگان، قم: انتشارات صلاة.
24. غفوری ‌گلزاده، علی (۱۳۶۸)، ده گفتار از امام حسین(ع)، تهران: نشر فجر.
25. قرشی، باقر (1385)، حیاة‌الامام‌الحسین(ع)، قم: قلم مکنون.
26. قمی، عباس (1385)، نفس‌المهموم، ترجمه: ابوالحسن شعرانی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
27. کاشانی، حبیب‌الله (1385)، تذکرة الشهدا، قم: نشر مدین.
28. کامرانی‌راد، سیدامیرحسین (1393)، نقش الگوهای رفتاری در سبک زندگی اسلامی، انتشارات: پایگاه تخصصی الگوشناسی.
29. کاویانی، محمد (1391)، سبک زندگی اسلامی ‌و ابزار سنجش آن، قم: مرکز نشر اسراء.
30. کجباف، محمدباقر و حسن انوری (1390)، «رابطه سبک زندگی اسلامی ‌با شادکامی‌ و رضایت از زندگی دانشجویان شهر اصفهان»، مجله روان‌شناسی و دین، ش ۴.
31. کلینی، محمد (1366)، اصول کافی، تهران: دارالکتاب الاسلامیه.
32. لینتون، رالف (1388)، سیر تمدن، ترجمه: پرویز مرزبان، تهران: شرکت انتشارات علمی ‌و فرهنگی.
33. مجلسی، محمدباقر (1383)، بحارالانوار، ترجمه: سیدهاشم رسولی محلاتی، قم: بوستان کتاب.
34. ــــــــــــــــــ (۱۳۸۳)، تاریخ چهارده معصوم، قم: انتشارات سرور.
35. محمدی ری‌شهری، محمد (1388)، دانشنامه امام حسین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ترجمه: عبدالهادی مسعودی، قم: انتشارات دارالحدیث.
36. ــــــــــــــــــ (1379)، میزان الحکمه، تهران: مرکز نشر الاعلام اسلامی.
37. مطهری، مرتضی (1368)، انسان کامل، تهران: صدرا.
38. موسسه دارالتعلیم القرآن‌الحکیم (۱۳۸۷)، زنده جاوید حسین(ع)، اصفهان: دارالتعلیم القرآن الحکیم.
39. مهدوی‌کنی، محمدسعید (1386)، «مفهوم سبک زندگی و گستره آن در علوم اجتماعی»، فصلنامه مطالعات سبک زندگی، ش 1.
40. ــــــــــــــــــ (۱۳۸۷)، دین و سبک زندگی (مطالعه موردی شرکت‌کنندگان در جلسات مذهبی)، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
41. نوروزی، رضا و راضیه بدیعیان‌گورتی (1388)، «تربیت دینی در سیره امام حسین(ع) در واقعه عاشورا» مجله اندیشه دینی، ش 33.
42. بناری، علی همت (۱۳۷۹)، «امام حسین(ع) و تربیت فرزندان»، فرهنگ کوثر، ۳۸.
43. ـــــــــــــــــــــ، «امام حسین(ع) و تربیت فرزندان، فرهنگ کوثر، ش 39.