بررسی جامعه‌شناختی شکاف نسلی در ایران پس از انقلاب اسلامی با تأکید بر عناصر فرهنگی هویت ایرانی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری رشته فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(ع)

چکیده

تفاوت اندک دو نسل، در‌ همه‌ جـوامع‌ و زمـان‌ها به‌طور طبیعی وجـود داشته است. از اختلاف‌ دو‌ نسل، با مفهوم گسست نسلی ـ که عبارت‌ از اختلاف در ارزش‌ها یا هنجارها و نگرش‌هاست ـ ، یاد می‌شود. در زمینه «جامعه‌شناسی نـسلی در ایران» می‌توان از دو دیدگاه مـعارض، با عناوین: دیدگاه «گسست نـسلی» و دیدگاه «وفاق نـسلی» نام برد. این نوشتار با بررسی مولفه‌های اساسی فرهنگ و هویت ایرانی، به‌دنبال بررسی این شکاف نسلی با استفاده از باورها، ارزش‌ها، نگرش‌ها، احساسات، هنجار‌ها و رفتارهای جامعه ایرانی بعد از انقلاب اسلامی، پیرو پیمایش «ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان» که در سال 1382 به واکاوی مسئله پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد در سطح باورها وارزش‌ها، پیوستگی و وفاق وجود دارد و تفاوت اندک در این زمینه طبیعی هر جامعه‌ای می‌باشد اما در زمینه برخی از هنجارها و رفتارها، دچار تفاوت‌های معنی‌دار بوده که می‌توان شکاف نسلی را در رفتار‌ها و نماد‌ها بر آن گذاشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sociological Study of the Generation Gap in Iran after the Islamic Revolution with Emphasis on Cultural Elements of the Iranian Identity

نویسنده [English]

  • Gholamhassan Eyvazi
Doctoral Student of Culture and Communication, Baqir al-Olum University
چکیده [English]

There has been a minor difference between two generations in all communities and times. The difference between two generations is called 'generation gap' -which is the difference in values or norms and attitudes. In the field of sociology of generation in Iran, two opposing views titled the 'generation gap view', and the 'generation agreement' view can be mentioned. This paper, with examination of the basic components of the Iranian culture and identity, seeks to study this generation gap using beliefs, values, attitudes, emotions, norms and behaviors of the Iranian community after the Islamic revolution. These aspects are derived from the "Iranian values and attitudes" survey, which conducted in 2003. The results show that there are continuity and agreement at the level of beliefs and values and a slight difference is normal for every community, but in context of some norms and behaviors, there is significant difference, which can be called generation gap in behaviors and symbols.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Identity
  • Iranian culture
  • generation gap
  • values and norms
  • behavior
  1. قرآن کریم

    1. تیموری، کاوه (1380)، «بررسی ارزش‌های پسران‌ و پدران و بـروز‌ شـکاف‌ نـسل‌ها»، مجموعه مقالات جامعه و فرهنگ، ج 3.
    2. آزاد ارمکی، تقی (1389)، جامعه سناسی ایران جامعه‌شناسی مناسبات بین نسلی، تهران: نشر علم.
    3. افروغ عماد (1375 )، «خرده فرهنگ‌ها و وفاق اجتماعى»، فصلنامه نقدونظر، 1375، ش 7 و 8.
    4. ــــــــــــــــــ (1379)، فرهنگ‌شناسی و حقوق فرهنگی، تهران: موسسه فرهنگ و دانش
    5. ــــــــــــــــــ (1387 )، هویت ایرانی و حقوق فرهنگی، تهران: انتشارات سوره مهر.
    6. آزاده، منصوره اعظم (1387)، نقش گروه‌بندی‌های سنی در جهت‌گیری ارزشی و نگرشی و رفتاری، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
    7. احمدی، حمید (1383)، ایران، هویت ملیت و قومیت، مرتضی ثابت‌فر، ایران باستان و هویت ایرانی، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
    8. دفتر طر‌ح‌های ملی (1382)، «ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان»، موج دوم، تهران: دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    9. رستم شهزادی، موبد (1386)، ترجمه گفتاری درباره ماتیکان هزار داتستان، تهران: نشرمرکز.
    10. فغانی، زهره و مهدی منتظر قائم (1387)، «نسل‌های رسانه‌ای، انقلاب ارتباطات و تحول نسلی؛ مروری بر ویژگی‌های نسل‌های M و X،Y»، مجله خردنامه همشهری 1387، ش 28.
    11. کوزر، لوییس (1368)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
    12. مجلسی، محمدباقر (1373)، بحارالانوار، تهران، انتشارات کتابچی، چاپ چهارم، ج 103.
    13. محسنی، منوچهر (1386 )، بررسی در جامعه‌شناسی فرهنگی ایران، تهران: پ‍‍ژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
    14. معیدفر، سعید (1383)، «شکاف نسلی یا گسست فرهنگی (بررسی شکاف نسلی در ایران)»، تهران: مجله مطالعات جامعه‌شناختی، زمستان 1383، ش 24.
    15. مهر، فرهنگ (1374)، دیدی نو از دین کهن (چاپ سوم)، تهران: جامی
    16. مید، مارگات (1385)، فرهنگ و تعهد؛ پژوهشی درباره شکاف نسل‌ها، ترجمه: عبدالعلی دستغیب، شیراز: نوید شیراز.