TY - JOUR ID - 73870 TI - علل درونی گسترش اندیشه تکفیر در جهان اسلام معاصر JO - اسلام و مطالعات اجتماعی JA - JISS LA - fa SN - 2345-5586 AU - کوشکی, امین AU - عمرانی, ابوذر AD - استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران (نویسنده مسئول). AD - دانش‌آموخته دکتری روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران. Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 10 IS - شماره4 (پیاپی40) SP - 101 EP - 132 KW - جهان اسلام KW - تکفیر KW - سلفی‌گری KW - خلافت KW - جهاد KW - هجرت DO - 10.22081/jiss.2023.62750.1912 N2 - اندیشه تکفیر به مسئله سلفی‌گری و بازگشت به اندیشه و رویه سلف ارجاع داده می‌‌شود که از صدر اسلام تاکنون اشخاصی مانند احمد بن حنبل، ابن‌تیمیه و ابن ‌عبدالوهاب تبلیغ کرده‌اند و در دوره معاصر گسترش یافته است. هدف این پژوهش بررسی عوامل درونی جهان اسلام در گسترش اندیشه تکفیر است. عوامل درونی، آن دسته از شرایط داخلی جوامع اسلامی‌ هستند که زمینه را برای شکل‌گیری و گسترش این مفهوم آماده کرده‌اند؛ بدین‌ترتیب این پرسش مطرح می‌‌شود که چه عواملی در درون جهان اسلام موجب ترویج و گسترش اندیشه تکفیر در دوره معاصر شده‌ است؟ به نظر می‌‌رسد اندیشه تکفیر با ایده‌سازی و جذب مخاطبان به وسیله سازوکار‌های ارجاع به صحابه اولیه صدر اسلام و با سوء استفاده از برخی ارزش‌های اسلامی‌ توانستند آنان را از دایره مفاهیم مقدس اسلامی‌ دور ساخته و در ذهن حامیان خود حالتی مشروع و ایدئولوژیک بدهند؛ همچنین تجربه گروه‌های تکفیری مانند داعش نشان می‌‌دهد که اندیشه تکفیر برای مخاطبان مناطقی که با فقر، جهل، ناآگاهی و تفرقه و بی‌ثباتی مواجه‌اند جذابیت بیشتری دارد. پژوهش حاضر از روش توصیفی- تحلیلی و نظریه سازه‌انگاری برای تحلیل مجموعه عوامل درونی دخیل در گسترش اندیشه تکفیر بهره برده است. UR - https://jiss.isca.ac.ir/article_73870.html L1 - https://jiss.isca.ac.ir/article_73870_8a817a00c1ce0fab08e6591d1d7dd2fa.pdf ER -