ویژگی‌ها و انواع سنت‌های الهی در تدبیر جوامع

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) و عضو انجمن مطالعات اجتماعی حوزه علمیه قم.

چکیده

سنت‌های اجتماعی، عبارتند از قوانین حقیقی یا تکوینی که ارتباط نفس‌الأمری حقائق را در جهان عینی نشان می‌دهند. سنت الهی در جامعه، رفتاری است که خداوند با اجتماعات بشری بر اساس حکمتِ خود، به‌صورت ابتدایی یا مقابله‏ای انجام می‏دهد. این سنت‌ها که بیان‌گر قانون‌مندی جامعه و تاریخ است، نشان از رابطه‌ای تکوینی بین اعمال انسانی با عالم هستی است که منشأ آثاری وجودی برای انسان‌ها خواهد بود. بازشناسی ویژگی‌های سنت‌های الهی و انواع آن، دغدغه اصلی این مقاله است تا نگاه جامعی را ترسیم کرده و فرصت تازه‌ای را برای گفت‌وگو طرح تفصیلی درباره سنت‌ها فراروی اندیشمندان خواهد گذاشت. انواع سنت‌های الهی در جوامع را می‌توان در سه دسته کلی: سنت‌های مطلق، سنت‌های مشروط به ایمان و سنت‌های مشروط به کفر تقسیم کرد که هر یک از آن‌ها، انواعی از سنت‌ها را در بر می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Characteristics and Different Types of Divine Traditions in Managing Societies

نویسنده [English]

  • Nasrollah Aqajani
Faculty, Baqir al-Olum University
چکیده [English]

 
Social traditions are real or natural laws that show the real connections of facts in the real world. A social Divine tradition is God’s initial or responsive treatment to human societies based on His own wisdom. As these traditions manifest that society and history are rule-governed, they show a natural relationship between human actions and universe, which is the source of certain existential consequences for human. The main problem of this study is to recognize the characteristics of Divine traditions and their different types in order to sketch a comprehensive outlook and provide a good opportunity to discuss them by the scholars. Divine traditions in societies are classified into three groups: absolute traditions, faith-conditioned traditions, and kufr-conditioned traditions, each of which encompass some other subgroups too.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social traditions
  • Divine traditions
  • societies
  • lawfulness
  1.  

    * قرآن کریم.

    * نهج‌البلاغه.

    * صحیفه سجادیه.

    1. ابن‌‌منظور، محمدبن‌‌مکرم (1408ق)، لسان‌‌العرب، بیروت: دار احیاء‌التراث‌العربی.
    2. بیرو، آلن (1375)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه: باقر ساروخانی، تهران: کیهان.
    3. جمعی از نویسندگان (1363)، درآمدی بر جامعه‌شناسی اسلامی، قم: دفتر همکاری حوزه و دانشگاه.
    4. الجواهری، ابن‌‌حماداسماعیل (1407ق)، صحاح‌اللغه، بیروت: دارالعلم للملایین، الطبعة‌الرابعة.
    5. سبحانی، جعفر(1385)، فلسفه تاریخ، قم: انتشارات مؤسسه امام صادق.
    6. صدر، سیدمحمدباقر (1369)، سنت‌های اجتماعی و فلسفه تاریخ در مکتب قرآن، ترجمه: حسین منوچهری، تهران: مرکز نشر فرهنگی رجا.
    7. صدر، سیدمحمدباقر (1417ق)، سنت‌های تاریخ در قرآن، ترجمه: سیدجمال موسوی اصفهانی، [بی‌جا]: انتشارات اسلامی.
    8. طباطبایی، محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم.
    9. الطبرسی، فضل‌بن‌‌حسن (1372)، مجمع‌البیان، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
    10. طریحی، فخرالدین‌‌بن‌‌محمد (1403ق)، مجمع‌البحرین، بیروت: موسسه الوفاء.
    11. کرمی، علی (1370)، ظهور و سقوط تمدن‌‌ها از دیدگاه قرآن کریم، قم: نشر مرتضی.
    12. محمدی گیلانی، محمد (1375)، قرآن و سنن الهی در اجتماع بشر، نشر: سایه، چاپ اول.
    13. مصباح یزدی، محمدتقی (1372)، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، قم: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
    14. مکارم شیرازی، ناصر (1377)، تفسیر نمونه، قم: دارالکتب‌الاسلامیه.
    15. هیشور، محمد (1417)، سنن القرآن فی قیام الحضارات و سقوط‌ها، قاهره: المعهد العالمی للفکر الاسلامی.