چارچوبی انتقادی برای سیاست‌پژوهشی مسئله حجاب در جمهوری اسلامی ایران؛ منطبق بر نظریه و الگوی عرفی‌شدن جامعه ایران

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری و مدرس فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

مسئلۀ اصلی مقاله حاضر، کارکرد‌ها و کژ کارکرد‌های پی‌گیری یکی از ضرورت‌های حکومت دینی است که از پیچیده‌ترین مسائل فرهنگی جهان معاصر - یعنی تمایز جنسیتی و بحران جنسی و هویت‌یابی بدن - بی‌بهره نیست. رویکرد نگارنده در این جامعه شناسی حجاب، به‌کارگیری چارچوب نظری عرفی شدن بوده که خود باب مستوفایی از مباحث موافق و مخالف است، لیکن با پذیرش این اصل که حکومت اسلامی نمی‌تواند نسبت به احکام الاهی بی‌تفاوت باشد، در پنج محور به کژ کارکردها و پیامد‌های محتمل و عملی اجرا و تحقق چنین امری پرداخته شده تا توجه سیاست‌گذاران و مجریان فرهنگی اجتماعی را بار دیگر به معادلات پیچیدۀ دین و فرهنگ جلب کرده باشد و البته، فرایند‌های پیش‌گیرانه، بازاندیشانه و حفاظتی را به مجموع راهبردهای ارتقا و بهسازی حجاب و آراستگی بیفزاید. روش پژوهش، تحلیلی و توصیفی است و از اسناد، اخبار و مشاهدات میدانی و سیاستی، در کنار منابع اولیه بهره برده شده است. در ضمن، این مقاله دربردارندۀ طبقه بندی توصیفی‌ای از راهبردها و تحلیلی محیطی از رویارویی نظام با مسئله بدحجابی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critical Framework for a Political Study of the Strategy and the Records of the Islamic Republic of Iran concerning Hijab; in accordance with the theory and the model of secularization of religion and

نویسنده [English]

  • Seyyed Majid Emami
چکیده [English]

The main problem of this paper is the functions and malfunctions of the pursuit of one of the essentials of the religious government which is tied to one of the most complicated cultural problems of the contemporary world; gender distinction, sexual crisis, and body identification. In the sociology of Hijab, my approach will be to employ the theoretical framework of the secularization of religion, which is in its own right a controversial issue, but with the acceptance of the principle that the Islamic government cannot overlook God’s commands, I will address the malfunctions and the possible and practical consequences of the implementation such a command in order to attract the attention of policy-makers and the cultural-social officials to the complicated problems of religion and culture and add prevention, reconsidered and protective processes to the totality of the strategies for the promotion and reform of Hijab. The methodology of this research is analytical and descriptive, and is based on documents, news and political and field observation, in addition to primary resources. Moreover, the paper contains a descriptive classification of the strategies  and an environmental analysis of the Government’s encounter with violations of Hijab.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hijab
  • violation of Hijab
  • secularization of religion
  • secularization of the society
  • strategies for reform and promotion of Hijab
  1. ادیب. مصطفی (1390)، پژوهشی فقهی پیرامون امر به معروف و نهی از منکر، تهران: دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله.
  2. آیةالله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی (۴/۱۰/۱۳۷۰)، بیانات در دیدار با اعضاى شوراى فرهنگى- اجتماعى زنان، جمعى از زنان پزشک متخصص، و مسؤولان اولین کنگرۀ حجاب اسلامى.
  3. بروس، استیو (1387)، مدل سکولار شدن در غرب، ترجمۀ سعیدی، تهران: گام نو.
  4. حجاریان، سعید (1380)، از شاهد قدسی تا شاهد بازاری، عرفی شدن دین در سپهر سیاست، تهران: طرح نو، چاپ 2.
  5. حشمتی، محمدرضا (1384)، امید و نگرانی در حوزه دین، تهران: انتشارات طرح‌های ملی.
  6. دفتر طرح‌های ملی، (بی‌تا)، باورهای دینی و نگرش اجتماعی (کارگاه تحلیل یافته‌های پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان).
  7. شجاعی‌زند، علی‌رضا (1386)، بررسی امکان همزیستی دین و مدرنیته، نامه علوم اجتماعی، ‏ شماره 30.
  8. شجاعی‌زند، علی‌رضا (1387)، «بازخوانی «نقشِ دین در توسعه» با نظر به اَغراض تشکیل حکومت دینی»، فصلنامه متین، زمستان 1387: 10 (41).
  9. شجاعی‌زند، علی‌رضا (1387)، مسائل اجتماعی دین در ایران، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص
  10. شجاعی‌زند، علی‌رضا (1388)، جامعه‌شناسی دین؛ درباره موضوع، تهران: نشر نی.
  11. شجاعی‌زند، علی‌رضا (1385)، «مسیرهای محتمل در «عرفی شدن» ایران»، مجله جامعه‌شناسی ایران، سال هفتم، شماره ۱ (پیاپی ۱۳).
  12. کدیور. محسن، (1387)، حق الناس؛ اسلام و حقوق بشر تهران: کویر.
  13. مطهری، مرتضی (1372)، نظام حقوق زن در اسلام، تهران: صدرا، چاپ هفدهم.
  14. مطهری، مرتضی (1386)، اخلاق جنسی در اسلام و غرب، تهران: صدرا.
  15. مهدوی‌زادگان، داوود، (1389)، حکومت و الزام تعذیری حکم حجاب؛ http: //www. hamshahrionline. ir/news-125899. Aspx چاپ شده در تاریخ 29 دی 1389.
  16. مهدوی‌زادگان، داوود (1390) حکومت اسلامی و حکم حجاب،تهران:پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  17. ورعى، سید جواد،(1386)، «مبانى اختیارات دولت اسلامى در زمینه حجاب بانوان»، فصلنامه فقه؛ کاوشی نو در فقه اسلامی.
    1. Webber, Max (1925), collected essays in the sociology of religion.