روش‌شناسی انتقادی مکتب بیرمنگام (با رویکرد حکمت اسلامی)

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع)

2 دانشجوی دکتری فلسفه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم(ع)

چکیده

مسئله اصلی این نوشتار روش شناسی مکتب مطالعات فرهنگی بیرمنگام است. هدف از انجام این پژوهش بررسی ریشه‌های بنیادین این مکتب دلالت‌های معرفتی آن در مطالعات فرهنگی و سپس نقد آن‌ها با بهره‌گیری از ظرفیت حکمت اسلامی است. در این نوشتار، زمینه‌های وجودی و معرفتی، مبانی نظری و روش‌‌های کاربردی این مکتب را بررسی کرده‌ا‌یم و به این نتیجه رسیده‌ایم که مکتب بیرمنگام متأثر از جنبش‌های اجتماعی و جریان‌های معرفتی نیمه دوم سده بیستم از جمله  فرهنگ‌‌گرایی، نئومارکسیسم، ساختارگرایی و پساساختارگرایی است. فروکاستن معرفت به ساحت‌‌های فرهنگی ـ اجتماعی، ضعف استدلال‌های مربوط به خود بنیادی فرهنگ، عدم توجه کافی به مسائل ساختاری ـ اجتماعی، عدم تلقی روشن از فرهنگ و فروکاستن آن به مثابه امری سیاسی و فقدان روش و قلمرو نظری مشخص از جمله انتقادات وارد بر این مکتب است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Critical Appraisal of Birmingham School Methodology Through Islamic Philosophy Approach

نویسندگان [English]

  • Karim Khanmohammadi 1
  • Hossein Hajmohammadi 2
چکیده [English]

The present study first and foremost deals with the methodology of Birmingham School. The objective of the research is to study the basic roots of Birmingham School, to recognize its epistemological reasons in cultural studies, and then to critique them through taking advantages of the capacities of the Islamic philosophy. The present piece of writing studies the generating factors, epistemological grounds, theoretical implications, and practical methods of Birmingham School, coming to the conclusion that this school is the result and under the influence of social movements, and epistemological circumstances of the second half of the 20th century including culturalism, Neo-Marxism, structuralism, and posstructuralism. Birmingham School attracts some criticism such as the reduction of epistemology to sociocultural fields,
weakness of the reasoning related to subjectivity of culture, lack of adequate attention to the socio-structural problems, lack of accurate understanding of the culture, degrading culture to a political issue, and the lack of clear method and theoretical framework.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Methodology
  • Birmingham School
  • cultural studies
  1. کتاب‌نامه

    1. استوری، جان (1386)، مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ عامه، ترجمه: حسن پاینده، تهران: نشر آگه.
    2. استریناتى، دومینیک (1380)، مقدمه‏اى بر نظریه‏هاى فرهنگ عامه، ترجمه: ثریا پاک‏نظر، تهران: گام نو.
    3. اسمیت فیلیپ (1381)، درآمدی بر نظریه فرهنگی، ترجمه: حسن پویان، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
    4. اندرو، ادگار و سجویک پیتر (1387)، مفاهیم بنیادی نظریه‌ فرهنگی، ترجمه: مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: نشر آگه.
    5. بارکر کریس (1387)، مطالعات فرهنگی نظریه و عملکرد، ترجمه: مهدی فرجی، تهران،: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
    6. بهار، مهری (1386)، مطالعات فرهنگی: اصول و مبانی، تهران: انتشارات سمت.
    7. پارسانیا، حمید (1390)، روش‌شناسی انتقادی حکمت صدرایی، قم: کتاب فردا.
    8. پهلوان، چنگیز (1378)، فرهنگ‏شناسی، تهران: پیام امروز.
    9. پین، مایکل (1382)، فرهنگ اندیشه انتقادی، ترجمه: پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز چاپ سوم.
    10. جانسون، لزلی (1387)، منتقدان فرهنگ، از ماتیو آرنولد تا ریموند ویلیامز، ترجمه: ضیاء موحد، تهران: طرح نو.
    11. دریفوس، هیوبرت و رابینو، پل (1380)، میشل فوکو فراسوی ساختارگرایی و هرمنوتیک، ترجمه: حسین بشیریه، تهران: چاپ دوم: نشر نی.
    12. دورینگ، سایمون (1387)، مطالعات فرهنگی، ترجمه: حمیرا مشیرزاده، تهران: موسسه آینده پویان.
    13. رابرتسون، رونالد (1386)، جهانی شدن تئوری‌های اجتماعی و فرهنگ جهانی، ترجمه: کمال پولادی، تهران: نشر ثلاث.
    14. رضایی، محمد (1384)، درآمدی بر مطالعات فرهنگی، تهران: جهاد دانشگاهی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
    15. روجک، کریس (1390)، مطالعات فرهنگی، ترجمه: پرویز علوی، تهران: انتشارات ثانیه.
    16. ریتزر، جرج (1374)، نظریه های جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
    17. ساراپ، مادن (1382)، راهنمای مقدماتی بر پساساختارگرایی و پسامدرنیسم، ترجمه: محمد رضا تاجیک، تهران: نشر نی.
    18. سیدمن، استیون (1386)، کشاکش آرا در جامعه شناسی، ترجمه: هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
    19. ضیمران، محمد (1381)، میشل فوکو: دانش و قدرت، تهران: انتشارات هرمس.
    20. طباطبایی، محمدحسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم، (1374)، تهران: انتشارات صدرا.
    21. فاضلی، نعمت اله (1388)، انسان شناسی مدرن در ایران معاصر، تهران: نسل آفتاب.
    22. کوش، دنی (1384)، مفهوم فرهنگ در علوم اجتماعی، ترجمه: فریدون وحیدا، تهران: مرکز تحقیقات صدا و سیما.
    23. لچت، جان (1377)، پنجاه متفکر بزرگ از ساختارگرایی تا پسامدرنیته، ترجمه: محسن حکیمی، تهران: خجسته.
    24. محمدی، جمال (1384)، درباره مطالعات فرهنگی، تهران: نشر چشمه.
    25. نوذری، حسینعلی (1379)، پست مدرنیته و پست مدرنیسم؛ تعاریف و نظریه‌ها، تهران: انتشارات نقش جهان.
    26. نوذری، حسینعلی (1384)، نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت در علوم اجتماعی و انسانی، تهران: نشر آگه.
    27. هال، استیوئرت (1391)، معنا، فرهنگ و زندگی اجتماعی، تهران: ترجمه ؟؟؟  نشر نی.
    28. مقالات:
    29. معتمد نژاد، کاظم (1383) «چالش‌ها و چشم اندازهای مطالعات انتقادی در ارتباطات»، فصلنامه رسانه، سال پانزدهم،  ش 1، شماره پیاپی 57.

     

    1. Benton, Ted and Craib, Ian (2001), Philosophy of Social Science the philosophical foundations of social thought, Palgrave, New York.
    2. Turner, Graeme (2003), British Cultural Studies, second ed. London and New York, Routledge.
    3. Mark,Gibson and Hortley, John (1998), International Journal of Cultural Studies, Vol. 1(1).
    4. Bourdieu, Pierre (1993), The Field of Cultural Production, Cambridge, Polity press.
    5. www.iranculture.org.