هویت زن و مرد در نگاه حکمت اسلامی و دلالت‌های آن برای طراحی نظریه‌ای دربارۀ تحکیم خانواده

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

سطح چهار فلسفه علوم اجتماعی موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع)

چکیده

هویت زنانگی و مردانگی در حاشیه فلسفه‌ها و رویکردهای مختلف بررسی و تحلیل شده است. هر یک از این تحلیل‌ها، دلالت‌هایی را در زمینه طراحی نظریه‌ای دربارۀ تحکیم خانواده به‌دنبال داشته‌اند. در این پژوهش جنسیت بر اساس مبانی حکمت اسلامی واکاوی شده و آهنگ آن دارد تا به نظریه‌پردازی در باب تحکیم خانواده کمک نماید. این مقاله با اشراب دیدگاه تفهمی واقع‌گرایی صدرایی زوایای مختلف تحکیم را تبیین نموده است. و این معنا را بررسی کرده است که انسان در مراتب نازل نباتی و حیوانی، جنسیتی است و لکن صورت انسانی، فراجنسیتی است. لذا بر این نکته تاکید دارد که اگر بخواهیم روابط زن و مرد را در حریم خانواده مستحکم سازیم، بایستی سپهر معنایی توحیدی را مورد توجه قرار دهیم و بی‌شک، به میزانی که انسان به «قاب قوسَین او ادنی» نزدیک‌تر شود، روابط زن و مرد مستحکم‌تر خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Man and woman’s identity in Islamic Philosophy and its implications to form a theory of Family reinforcement

نویسنده [English]

  • Mehdi Soltani
چکیده [English]

Manhood and womanhood as two identities have been studied and analyzed secondarily in different philosophical approaches. Each of these analyses leads to a theory of family reinforcement. In this paper, gender exclusively examined according to the fundamentals of Islamic Philosophy in order to contribute to a theorization of family reinforcement. Also, different aspects of reinforcement are elaborated through Mulla Sadra’s intellectual-realistic school of thought, and the idea that human is gendered in its plant and animal levels while being ultra-gendered in its humanistic one is offered. Therefore, if we should reinforce man-woman relationship in family, we must inevitably pay attention to Monotheistic culture so that inasmuch as human being gets nearer to the most supreme level of humanity (qāb-a qawsain-i aw adnā), man-woman relationship gets tighter.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Man and Woman
  • Islamic Philosophy
  • the Theory of Family Reinforcement
  • Monotheistic Culture
  1. کتاب‌نامه

    1. قرآن کریم
    2. نهج‌البلاغه
    3. بستان، حسین (1390)، خانواده در اسلام، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    4. پارسانیا، حمید و سلطانی، مهدی (زمستان1390)، «بازخوانی جامعه‌‌‌شناسی پدیده‌‌‌شناختی بر اساس حکمت متعالیه»، معرفت فرهنگی – اجتماعی، ش9، ص107 – 128.
    5. پارسانیا، حمید(1384)، «رویکرد انتقادی فلسفه اسلامی به رابطه عقل و جنسیت»، مجله حوراء، ش14
    6. ـــــــــــــــ (1389)، «علم و هویت»، فصل‌نامه اسراء، ش1، ص26 – 36.
    7. ـــــــــــــــ (1391)، جهان‌های اجتماعی، قم: کتاب فردا.
    8. حسن زاده آملی، حسن (1375)، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، تهران: رجاء.
    9. حسن‌زاده آملی، حسن(۱۳۷۱) رساله نور علی نور در ذکر و ذاکر و مذکور، قم:  تشیع.

    10. جوادی آملی، عبدالله (1417ق)، رحیق مختوم: شرح حکمت متعالیه صدرالدین شیرازی. تنظیم: حمید پارسانیا، قم: اسراء.

    11. ـــــــــــــــ (1384)، فطرت در قرآن، تنظیم: محمدرضا مصطفی‌پور، قم: اسراء.

    12. ـــــــــــــــ (1386)، شریعت در آینه معرفت، تنظیم: حمید پارسانیا، قم: اسراء.

    13. ـــــــــــــــ (1387)، عین النضاخ (تحریر تمهید القواعد)، تنظیم: حمید پارسانیا، قم: اسراء.

    14. ـــــــــــــــ (1388)، تسنیم: تفسیر قران کریم، تنظیم: علی اسلامی، قم: اسراء.

    15. ـــــــــــــــ (1389)، جامعه در قرآن، تنظیم: مصطفی خلیلی، قم: اسراء.

    16. سبزواری، هادی بن مهدی(ملاهادی سبزواری) (1369 – 1379)، شرح منظومه، تهران: نشر ناب.

    17. شعرانی، ابوالحسن (بی‌تا)، شرح فارسی تجرید الاعتقاد، تهران: اسلامیه.

    18. شیرازی، محمدبن ابراهیم (ملاصدرا ) (1981م)، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیةالاربعة، بیروت: دار الاحیاء التراث.

    19. صادقی، هادی (1391)، جنسیت و نفس در فلسفه اسلامی، قم: نشر هاجر.

    20. طباطبایی، محمد حسین (1389)، انسان از آغاز تا انجام، ترجمۀ صادق لاریجانی، به کوشش سید هادی خسروشاهی، قم: بوستان کتاب.

    21. ـــــــــــــــ (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

    22. مصباح یزدی، محمدتقی (1391)، اخلاق در قرآن، نگارش: محمدحسین اسکندری، قم: موسسه امام خمینی(ره).

    23. ـــــــــــــــ ،گفت‌وگو با آیت الله محمدتقی مصباح یزدی، همایش جنسیت از منظر دین و روان‌شناسی، پاییز 1390، از

    http://mesbahyazdi. org/farsi/? /farsi/speeches/int-deb/interveiw/interview7. htm

    24. مطهری، مرتضی (1387)، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: صدرا.

    25. موسوی خمینی، روح الله (1388)، چهل حدیث، تهران: موسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی(ره).

     

    Buroker, Jill Vavce (2006), Cambridge introductions to key philosophical texts, Kant’s Critique Of Pure Reason, California State University, San Bernardino.