2024-03-29T15:00:03Z
https://jiss.isca.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=3551
اسلام و مطالعات اجتماعی
2345-5586
2345-5586
1395
3
شماره 4 (پیاپی 12)
زیستجهانهای چندگانه (مقایسه نگرشهای دینی جوانان دانشجو و غیردانشجو با توجه به فرایند مدرنیزاسیون)
فائزه
کمالی
مازیار
جفرودی
گسترش نهادهای مدرن و نقش فعال آنها در زندگی بشر، موجب نفوذ پیامدهای مدرنیته در ابعاد گوناگون زندگی انسان عصر مدرن شده است. یکی از نهادهای مدرن، دانشگاه و یکی از جنبههای فردی که دستخوش تحول شده است، نگرش دینی است. هدف مقالۀ حاضر، فهم چگونگی تأثیرپذیری هویت دینی جوانان از محیط دانشگاه است. در تحقیق حاضر از نظریۀ پیتر برگر و روش روانشناسی گفتمانی که با روش مراجع محوری تکمیل شده است، استفاده شده و با 13دانشجو و 5 غیر دانشجو مصاحبه عمیق صورت گرفته است. پس از تحلیل متن مصاحبهها و کدبندی سه مرحلهای توصیفی، تفسیری و تبیینی، نتیجه حاکی از آن است که با وجود تأثیر دانشگاه در گستردگی زیستجهان دانشجویان و تقویت روحیه پرسشگری در آنها، چگونگی بهرهبردن از این امکان و برداشت از اطلاعات، به زمینههای پیش از ورود به دانشگاه و تمایلات درونی دانشجویان بستگی دارد.
دانشگاه
زیستجهانهای چندگانه
مدرنیزاسیون
اندیشیدگی
دینداری
2016
03
20
6
37
https://jiss.isca.ac.ir/article_21597_0c83fa5b3c80b21e7ed0a5e53bb3e3cb.pdf
اسلام و مطالعات اجتماعی
2345-5586
2345-5586
1395
3
شماره 4 (پیاپی 12)
رابطه فرهنگ و سیاست: تبیین جایگاه ارزشهای دینی در سینمای جمهوری اسلامی ایران در دهههای شصت، هفتاد و هشتاد
علی
علیحسینی
زهره
شمس
هدف از تشکیل حکومت دینی در اسلام، فراهمآوردن شرایط و زمینههای مناسب تربیتی برای رسیدن انسان به کمال است. اصلاح هر جامعه از اصلاح فرهنگی آن آغاز میشود. مهمترین وظیفه فرهنگ، تربیت انسان است که رسانههای جمعی بهطور عموم بهعنوان مهمترین کانالهای فرهنگساز و هدایتگر فرهنگ جامعه نقش تعیینکنندهای ایفا میکنند. از ابزارهای فرهنگی که در اختیار حکومت است و تأثیر بسیاری بر مهندسی ذهن و مدیریت افکار عمومی دارد و زمینهساز تربیت انسانها میشود، رسانه بهطور اعم و سینما بهطور اخص است. بدینترتیب، یکی از وظایف حکومت، استفاده از ابزار سینما برای هدایت افراد در جهت مطلوب است. هدف این پژوهش آن است که از طریق روش تحلیل محتوای کمی و کیفی فیلمهای سینمایی به بررسی این موضوع بپردازد که جمهوری اسلامی ایران بهعنوان حکومت دینی تا چهحد توانسته است از ابزار سینما برای فراهمآوردن شرایط تربیتی و جهتدهی به افکار مردم بهره برد. یافتههای پژوهشی نشان میدهد که جمهوری اسلامی ایران آنچنانکه باید در استفاده از این ابزار در جهت تحقق تربیت دینی افراد موفق نبوده است. استفاده از ارزشهای دینی در سینما بسیار اندک است و حتی فیلمهایی هم که موضوع اصلی آنها به دین اختصاص دارد، در واقع در انتخاب موضوع و نیز پرداختن به آن بسیار ساده کار کردهاند.
تربیت
ارزشهای دینی
فرهنگ
سیاست
سینما
2016
03
20
38
68
https://jiss.isca.ac.ir/article_21598_1ea67f9546a87db31be337592ef8b8b5.pdf
اسلام و مطالعات اجتماعی
2345-5586
2345-5586
1395
3
شماره 4 (پیاپی 12)
عزاداری و آسیبهای فرهنگی اجتماعی آن در ایران
سیفاله
قنبری نیک
حکیمه
احسانی
عزاداری بهدلیل نقش سازنده فردی و اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آن، جایگاه ویژهای در مکتب اسلام و سیره اهلبیت(ع) دارد؛ امّا این آیین مذهبی، اگر بر اساس اصول و ارزشهای اسلامی، بازخوانی، معرفی، سیاستگذاری و عمل نشود، نتایج مطلوبی را در پی نخواهد داشت. عزاداری، بهمعنای همراهی و همدلی در غم و اندوه دیگران است که شیعیان از آن تعبیری خاص کرده و بیشتر درباره شهادت امام حسین(ع) بهکار میبرند. نوشتار حاضر درصدد است به شیوهای اسنادی و با تکیه بر منابع تاریخی و موجود، همزمان با بررسی تاریخی این پدیده دینی، آسیبهای فرهنگی واجتماعی فراروی آن را بازبینی کرده و راهکارهایی اصلاحی را ارایه کند. بازخوانی سیره اسلام، گونههای عزاداری، چگونگی تعامل حکومتها، و نیز بررسی آسیبهای شکلی و محتوایی مانند برخورد عاطفی با عزاداری، تبدیلشدن عزاداری به عادت، آمیختهشدن آن با فرهنگ قومی، اصالت یافتن شکل بر محتوا، غلو در اشعار و استفاده از آلات موسیقی از جمله مسائل مهم این پدیده دینی بهشمار میآیند که نیاز به کنکاش و تبیین دارند.
عزاداری
سیره
نمادها
آسیبشناسی
2016
03
20
69
96
https://jiss.isca.ac.ir/article_21599_8895d46f6be8ea595535059dd65c78a6.pdf
اسلام و مطالعات اجتماعی
2345-5586
2345-5586
1395
3
شماره 4 (پیاپی 12)
الگوی کنترل درونی اخلاقمحور؛ در سیاستگذاری جنایی
محمدعلی
حاجی دهآبادی
علی
قبادیان
الگوهای کنترل جرم، آنگاه میتوانند به پیشگیری موثر از جرم، منجر گردد، که با بافت و ساختار اجتماعی جامعه هدف، هماهنگ باشد. در واقع، بیاستفادهماندن ظرفیتهای بومی در جامعه، کارآیی سیاستهای جنائی را کاهش میدهد. در این مقاله برآنیم با استفاده از روش تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانهای، الگوی بومی به نام «الگوی کنترل درونی اخلاقمحور از جرم» را ارائه دهیم. این الگو بیشتر کنشی و ریشهای است و با ایجاد تغییر در نگرش و باورهای افراد، به تولید مقاومت درونی در برابر جرم میپردازد. این الگو هم از منطق درون دینی ناشی میشود؛ هم با منطق برون دینی پشتیبانی میگردد. دیدگاههایی همچون مبارزه با هوای نفس و نیز ضرورت عدالت قاضی از سویی و نظریاتی همچون «کنترل اجتماعی» و «اقتضائات جامعوی» از سوی دیگر، توجیهکننده این الگو میباشند. بر اساس این الگو، میتوان اخلاقیسازی سنین تربیتپذیر، تولید نهادهای اجتماعی بسطدهنده اخلاق، اشباعِ فضای دادرسی و اجرای کیفر هم در بعد ظاهری و هم در بعد محتوایی، از فضائل اخلاقی را پیشنهاد نمود.
کنترل درونی
اخلاق اسلامی
رذایل اخلاقی
سیاست کنترل جرم
بومیسازی
2016
03
20
97
131
https://jiss.isca.ac.ir/article_21600_5237670719aacaff418916ef307a9586.pdf
اسلام و مطالعات اجتماعی
2345-5586
2345-5586
1395
3
شماره 4 (پیاپی 12)
ارزیابی نظریه گیدنز، در باب دین و دنیویشدن براساس مبانی اسلامی
عبدالعلی
عادلی
گیدنز برخلاف جامعهشناسان کلاسیک و با عنایت به پیدایش جنبشهای نوین دینی، بهویژه بنیادگراییاسلامی، دنیویشدن دین در دنیای مدرن را نپذیرفته و با تفسیر بازاندیشانه، کارکردهای دین را متناسب با اقتضائات جامعۀ جدید، معنایابی کرده است. گیدنز معتقد است که دین میتواند با مدرنیته همزیستی داشته باشد، مشروط به آنکه تن به گفتوگو و بازاندیشی بسپارد. این نظریه، هرچند بهلحاظ پاسخگو دانستن دین به سوالات انسان مدرن، نزدیکترین تفسیر به تلقی اسلامی دانسته شده؛ اما بهلحاظ مبانی، روش و جهتگیری کلی، نقصهای اساسی و بنیادین دارد. مغفولماندن سرچشمههای وحیانی دین، تقلیل حقیقت دین به امور مادی صرف، تعارض علم و دین، نادیدهانگاشتن بُعد معرفتی دین و گرفتارشدن در دام ابدالهای نابجا، پدیدهانگاری و نفی حقانیت دین، همسانسازی هویت ادیان مختلف، توجه به کارکردها به جای ذات دین، استقراء ناقص دینپژوهی (کلیسامحور) و تسری نتایج آن بر ادیان دیگر از جمله اسلام و...، وزانت علمی نظریه وی را فروکاسته است. چنانچه مبانی اسلامی در این نظریه جایگزین شود، بیتردید رهیافتها، لزوماً آنگونه که گیدنز ارائه داده، نخواهد بود و نفی دنیویشدن بهجای استناد به میزان حضور و عضویت افراد در مناسک و مراکز دینی، به ماهیت دین و جامعیت آموزههای آن، عیارسنجی خواهد شد.
گیدنز
دین
دنیویشدن
بنیادگرایی
بازاندیشی دینی
2016
03
20
132
155
https://jiss.isca.ac.ir/article_21601_5a7d52f75efbbd3218853eeba8955ad4.pdf
اسلام و مطالعات اجتماعی
2345-5586
2345-5586
1395
3
شماره 4 (پیاپی 12)
ساحت اجتماعی سکولاریسم
محمدکاظم
کریمی
این نوشتار که درصدد پاسخگویی به پرسش چگونگی تأثیر سکولاریسم بر ساحت اجتماعی بشر است، با اذعان به تأثیر سکولاریسم بهمثابه یک تفکر بر ابعاد و ساحات مختلف حیات بشر، چگونگی و میزان تأثیرگذاری آن بر ساحت اجتماعی را به روش توصیف و تحلیل، مطمح نظر قرار داده است. ساحت اجتماعی مشتمل بر عناصر و زمینههای مختلفی از جمله ساختار و نهادهای اجتماعی، اخلاق و ارزشهای اجتماعی، قوانین و قواعد اجتماعی، رفتارها و روابط اجتماعی، برنامهریزی و مدیریت اجتماعی و جنبشها، گروهها و آیینهای جدید میباشد که نوع تأثیرگذاری سکولاریسم بر هریک از آنها متفاوت بوده و با توجه به غرض اصلی این تفکر که بیاثرساختن و در نهایت زدودن دین از عرصه حیات اجتماعی بشر است، مشخص شد که با فقدان آموزههای دینی، این عرصه در چنبره تفکر عرفیگرایی به تنگنا افتاده و بهتدریج زمینههای نفوذ و جریان دین در حیات فردی و اجتماعی بشر سد از بین میرود.
سکولاریسم
روابط اجتماعی
برنامهریزی اجتماعی
ارزشهای اجتماعی
نهادهای اجتماعی
2016
03
20
156
186
https://jiss.isca.ac.ir/article_21602_0b5342856854fac8b732d0f38ae08ea2.pdf