ORIGINAL_ARTICLE
رویکردی الهیاتی به نسبت دین و فرهنگ
ادیان الهی هم خود ظرفیت بسیار غنی و تجدیدشوندهای برای تولید و عرضه یک فرهنگ متعالی متناسب با ظرفیتهای آموزهای و اهداف و رسالت اینجهانی خود به بشر اجتماعی دارند و هم بسته به ظرفیت آموزهای، موقعیت اجتماعی، کمیت وکیفیت موالیان، نحوه تعامل آنها با تعالیم وحیانی، قرائتها و تفسیرهای ارائهشده از سوی دینپژوهان، فرصتها و محدودیتهای محیطی و مانند آن؛ نقش بسیار قاطع و تعیینکنندهای در مواجهه هدفمند با فرهنگ عرفی مستقر و مولفههای آن دارند. از اینرو، نسبت میان دین و فرهنگ و نحوه تعامل آندو بهویژه در فرایند تاریخ اجتماعی بشر، ازجمله موضوعاتی است که عموما از سوی جامعهشناسان دین مطرح شده و در مقام پاسخ بدان، دیدگاهها و مواضع مختلفی اتخاذ شده است. این نوشتار، درصدد است تا با تامل در آرا و اندیشههای دینپژوهانی که عمدتاً با رویکردهای الهیاتی و کاوشهای دروندینی صراحتاً یا ضمنا به این موضوع ورود کردهاند، پاسخ سوال فوق را از منابع و متون مربوطه استخراج و تحلیل نمایند. براین اساس، سوال اصلی آن نسبتهای محتمل میان دین و فرهنگ بهمثابه دو نظام معنایی از منظر الهیاتی و از دیدگاه اندیشمندان منتخب است. روش گردآوری اطلاعات، اسنادی و روش تحلیل، تفسیری استنباطی است.
https://jiss.isca.ac.ir/article_71853_75c8afe2a10c0812b0a3d610d13dd4d9.pdf
2021-12-22
7
44
10.22081/jiss.2022.61005.1815
دین
دینداری
فرهنگ
الهیات
جامعه
نهاد
سید حسین
شرف الدین
sharaf@qabas.net
1
دانشیار گروه جامعهشناسی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره. قم، ایران.
LEAD_AUTHOR
آشوری، داریوش. (1393). تعریفها و مفهوم فرهنگ (چاپ پنجم). تهران: نشر آگه.
1
ایورت، جانر. (1348). مذهب در آزمایشها و رویدادهای زندگی (مترجم: مهدی قائنی). قم: دارالفکر.
2
الیاده، میرچا. (1373). دینپژوهی؛ برگزیده مقالات دائرةالمعارف دین (مترجم: بهاءالدین خرمشاهی). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
3
الیاده، میرچا. (1374). فرهنگ و دین؛ برگزیده مقالات دایرةالمعارف دین (مترجم: بهاءالدین خرمشاهی و دیگران). تهران: طرح نو.
4
بل، دانیل.(1380). دین و فرهنگ در جامعه پساصنعتی (مترجم: مهسا کرمپور). فصلنامه ارغنون، (18)، صص 159- 183.
5
تیلیش، پل. (1376). الهیات فرهنگ (مترجم: مراد فرهادپور و فضلالله پاکزاد). تهران:
6
طرح نو.
7
تیلیش، پل. (1381). الهیات سیستماتیک (مترجم: حسین نوروزی). تهران: انتشارات حکمت.
8
جوادی آملی، عبدالله. (1378). تسنیم: تفسیر قرآن کریم (ج1، تنظیم و ویرایش: علی اسلامی). قم: نشر اسراء.
9
جوادی آملی، عبدالله. (1383). نسبت دین و دنیا؛ بررسی و نقد نظریه سکولاریسم (محقق: و تنظیم: علیرضا روغنی موفق). قم: نشر اسراء.
10
جوادی آملی، عبدالله. (1386). اسلام و محیطزیست (تحقیق و تنظیم: عباس رحیمیان محقق). قم: نشر اسراء.
11
جوادی آملی، عبدالله. (1387). شریعت در آینه معرفت. قم: نشر اسراء.
12
جوادی آملی، عبدالله. (1390). منزلت عقل در هندسه معرفت دینی. قم: نشر اسراء.
13
خامنهای، سیدعلی. (05/05/13۷۲). سخنرانیدر جمع روحانیون تبریز. برگرفته از: پایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله خامنهای https://b2n.ir/u83969
14
خامنهای، سیدعلی. (11/04/1368). بیانات در جمع مردم استان یزد و کهگیلویه و بویراحمد. برگرفته از: پایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله خامنهای https://b2n.ir/t51486
15
خامنهای، سیدعلی. (19/04/1374). بیانات دیداراعضای شوراهای فرهنگ عمومی استانها با رهبر انقلاب برگرفته از: پایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله خامنهای https://b2n.ir/g26785
16
خامنهای، سیدعلی. (30/11/1370). بیانات در دیدار علما و مدرسین حوزۀ علمیه قم درمدرسه فیضیه. برگرفته از: پایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله خامنهای https://b2n.ir/a83207
17
ذوعلم، علی. (1397). فرهنگ ناب اسلامی. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
18
شجاعیزند، علیرضا. (1388). جامعهشناسی دین درباره موضوع. (ج1). تهران: نشر نی.
19
شجاعیزند، علیرضا. (1391). عرفیشدن در تجربه مسیحی و اسلامی. تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
20
شجاعیزند، علیرضا. (1392). ذاتانگاری دین. فصلنامه جستارهای فلسفه دین، (3)، صص 81- 112.
21
شجاعیزند، علیرضا. (1394). دین در زمینه و زمانه مدرن. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات.
22
طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1363). المیزان فی تفسیر القرآن (مترجم: سیدمحمدباقر موسوی همدانی). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
23
طباطبایی، سیدمحمدحسین. (بیتا). فرازهایی از اسلام (جمعآوری و تنظیم: سیدمهدی آیتاللهی). قم: جهانآراء.
24
فارابی، ابونصر. (1376). السیاسه المدنیه (مترجم: حسن ملکشاهی). تهران: سروش.
25
فارابی، ابونصر. (1379). اندیشههای اهل مدینه فاضله (مترجم: سیدجعفر سجادی). تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
26
فارابی، ابونصر. (1405ق). فصول منتزعه (محقق: فوزی نجار). تهران: انتشارات الزهراء.
27
فارابی، ابونصر. (1967م). المله (محقق: محسن مهدی). بیروت: دارالمشرق.
28
فلاطوری، عبدالجواد. (1373). فارابی و تبادل فرهنگها. فصلنامه نامه فرهنگ، (۱۴و۱۵)، صص ۶۶- ۷۳.
29
کیوپیت، دان. (1376). دریای ایمان (مترجم: حسن کامشاد). تهران: طرح نو.
30
لبخندق، محسن. (1395). تبیین فرایند تکوین و تحول فرهنگ با تاکید بر حکمت صدرایی، رساله دکتری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه باقرالعلوم علی السلام.
31
مصباحیزدی، محمدتقی. (1386). نظریه سیاسی اسلام (ج1). قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
32
مصباحیزدی، محمدتقی. (1391). پرسشهای و پاسخها (ج1-5). قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
33
مصباحیزدی، محمدتقی. (1392). رابطه علم و دین. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
34
مصلح، علیاصغر. (1393). فلسفه فرهنگ. تهران: انتشارات علمی.
35
مطهری، مرتضی و طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1380). مجموعه آثار (ج6). قم: نشر صدرا.
36
مطهری، مرتضی. (1385). مجموعه آثار (ج2). قم: نشر صدرا.
37
مطهری، مرتضی. (1385). یادداشتهای استاد مطهری. تهران: نشر صدرا.
38
مطهری، مرتضی. (1390). مجموعه آثار (ج24). قم: نشر صدرا.
39
مهدی، محسن. (1373). فلسفه تاریخ ابنخلدون (مترجم: مجید مسعودی). تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
40
نصر، سیدحسین. (1374). جوان مسلمان و دنیای متجدد (مترجم: مرتضی اسعدی). تهران: طرح نو.
41
نصر، سیدحسین. (1385). قلب اسلام (مترجم: محمدصادق خرازی). تهران: نشر نی.
42
وبگاه رسمی آیتالله علیاکبر رشاد با آدرس: https://rashad.ir
43
همتی، همایون. (1392). تحلیل نقش دین در جامعه. فصلنامه معرفت ادیان، (۱۵)،
44
صص ۵-16.
45
ORIGINAL_ARTICLE
سازوکار تغییر اجتماعی از دیدگاه قرآن با تکیه بر سیر نزول
فهم جامعه و مسائل مربوط به آن، دستکم بخشی از تلاشهای علمی دانشمندان از قدیم تاکنون بوده است. دغدغهی تبیین تغییرات اجتماعی و دگرگونیهایی که در سطح نهادها و ساختارهای اجتماعی رخ میدهد و ارائهی تبیینی درست از آن، مسألهای بود که باعث ایجاد دانشی به نام جامعهشناسی شد. به دلیل نگاه به جامعه از زوایای مختلف و سطوح تحلیل متفاوت، جامعهشناسان دیدگاههای متعدد و در برخی موارد متضادّی از تغییر اجتماعی ارائه کردهاند. به نظر دین (جهانبینی، شریعت و اخلاق)، انگیزههای روانی، اقتصاد و کُنش که بستر شکلگیری انگارههای اساسی جامعهشناسی شد، مهمترین مولفهها در باب تحلیل دگرگونیهای اجتماعی است. تدبّر در آیات و تحلیل آنها بر اساس این مولفهها با نظرداشت سیر نزول، میتواند در ارائهی یک الگوی قرآنی در باب سازوکار تغییر اجتماعی راهگشا باشد. پس از تدبّر در آیات و تحلیل کمی و کیفی دادهها، سازوکار تغییر اجتماعی از منظر قرآن، بهنظر فراگردی چندبُعدی و دورانی است. در این فراگرد، جهانبینی و باور افراد جامعه بهمثابه زیربنای تغییر اجتماعی بر کنش آنها تأثیر میگذارد و باعث بازتولید یا تغییر ساختارها میشود، امّا این تأثیر یکطرفه نیست. در نهایت؛ از منظر قرآن، هرگونه تحلیلی برای فهم تغییرات اجتماعی و سازوکار آن باید بر رابطه متقابل باور و کنش افراد تمرکز کند.
https://jiss.isca.ac.ir/article_71854_40e18dfa7c0640b8e4cbf6d072bddcab.pdf
2021-12-22
45
82
10.22081/jiss.2022.56976.1623
تغییر اجتماعی
واقعیتهای اجتماعی
سازوکار تغییر
سیر نزول
محمد حسن
اخلاقی
hakhlaqi@gmail.com
1
دکتری تفسیر و علوم قرآن از جامعه المصطفی
LEAD_AUTHOR
محسن
الویری
alvirim@gmail.com
2
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
AUTHOR
* قرآن کریم
1
آرون، ریمون. (1390). مراحل سیر اندیشه در جامعهشناسی (مترجم: باقر پرهام). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
2
آزاد ارمکی، تقی. (1387). اندیشۀ اجتماعی متفکران مسلمان از فارابی تا ابن خلدون (چاپ پنجم). تهران: انتشارات سروش.
3
بارونز، هری المر. (1354). تاریخ اندیشۀ اجتماعی (ج1، مترجم: جواد یوسفیان). تهران: انتشارات سیمرغ.
4
پاکتچی، احمد. (1391). روش تحقیق با تکیه بر حوزه علوم قرآن و حدیث. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق علیه السلام.
5
ثقفی، محمد. (1390). نظریههای جامعهشناختی عالمان مسلمان. تهران: انتشارات جامعهشناسان.
6
چالمرز، آلن اف. (1374). چیستی علم (مترجم: محمد مشایخی). تهران انتشارات علمی و فرهنگی.
7
رجبی، محمود؛ کافی، مجید و دیگران. (1378). تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام. تهران: انتشارات سمت.
8
روزنبرگ، الکس. (1395). درآمدی جدید بر فلسفه علم (مترجم: علی حقی و مصطفی ملکیان). تهران: انتشارات آسمان خیال.
9
روشه، گی. (1366). تغییرات اجتماعی (مترجم: منصور وثوقی). تهران: انتشارات نشر نی.
10
ریتزر، جورج. (1374). نظریۀ جامعهشناسی در دوران معاصر (مترجم: محسن ثلاثی). تهران: انتشارات علمی.
11
زرکشی، بدرالدین. (1390ق). البرهان فی علوم القرآن. بیروت: دارالمعرفه.
12
سروش، عبدالکریم. (1368). علم چیست، فلسفه چیست؟. تهران: انتشارات صراط.
13
سیوطی، جلال الدین عبدالرحمان بن ابی بکر. (1390). الاتقان فی علوم القرآن (ج1). قم: دانشکده اصول دین.
14
شیخزاده، محمد. (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین. مجله اندیشه مدیریت راهبردی، 5(2)، صص 109-151.
15
طبرسی، فضل بن حسن. (1408ق). مجمع البیان (ج1). بیروت: دار المعرفه.
16
غفاری، غلامرضا؛ ابراهیمی لویه، عادل. (1389). جامعهشناسی تغییرات اجتماعی. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
17
کانرتون، پل. (1387). جامعهشناسی انتقادی (مترجم: حسن چاووشیان). تهران: انتشارات اختران.
18
کوزر، لوئیس. (1387). زندگی و اندیشه بزرگان جامعهشناسی (مترجم: محسن ثلاثی). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
19
گیدنز، آنتونی. (1386). جامعهشناسی (مترجم: حسین چاوشیان). تهران: نشر نی.
20
گیلیس، دانالد. (1381). فلسفه علم در قرن بیستم (مترجم: حسن میانداری). تهران: انتشارات سمت.
21
هال، لویس ویلیام هلزی. (1376). تاریخ و فلسفه علم (مترجم: عبدالحسین آذرنگ). تهران: انتشارات سروش.
22
مرادخانی، احمد. (1386). سنتهای اجتماعی الهی در قرآن. قم: مرکز جهانی علوم اسلامی.
23
معرفت، محمدهادی. (1416ق). التمهید فی علوم القرآن (ج1، چاپ سوم). قم: موسسه النشر الاسلامی.
24
Hedsrtom, Peter, Swedberg, Richard, Social. (1998). Mechanisms, New York: Cambridge University press.
25
ORIGINAL_ARTICLE
نظارت اجتماعی در نهجالبلاغه: مبانی، مصادیق
نظارت اجتماعی یکی از مهمترین ابزارهای پیشگیری، کاهش و مقابله با جرایم و انحرافات اجتماعی و بلکه یکی از کارآمدترین اهرمها در کنار کاربست درست فرایند جامعهپذیری، برای تحقق و تداوم جامعه مطلوب است. اندیشمندان علوم اجتماعی با تبیین مفهوم نظارت اجتماعی و چگونگی عملکرد آن در جامعه، دیدگاهها و راهکارهای ارزشمندی را ارائه کردهاند. در این میان، ادیان الهی بهویژه مکتب اسلام آموزههای صریح و روشنی را در خصوص نظارت و مصادیق آن دارد. نهجالبلاغه پس از قرآن کریم، یکی از ارزشمندترین میراث علمی و فرهنگی تشیع است که دارای گزارههای روشنی در این زمینه است. تحقیق حاضر بهدنبال تبیین چیستی و معرفی مبانی نظری و مصادیق نظارت اجتماعی از دیدگاه امام علی× در کتاب نهجالبلاغه است. گزارههای این کتاب، نظام ارزشی، سیستم نظارت و کنترل فراگیر و جامعی را مطرح میکند که در آن، کارگزاران و مدیران جامعه و کسانی که عهدهدار بیتالمالاند و بلکه عموم افراد جامعه، مسئول و پاسخگو هستند. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای تجزیه و تحلیل دادههای انتخابشده از متن کتاب، این مهم را بررسی کرده است. یافتههای تحقیق حاکی از توجه به نظارت خداوند و مأموران او از سویی، و ضرورت بهکارگیری نیروها و در پیشگرفتن سازوکارهایی برای نظارت بر عملکرد کارگزاران و کسانی است که بر بیتالمال دسترسی دارند و یا در ارتباط با مردم قرار میگیرند.
https://jiss.isca.ac.ir/article_70876_25857cc6b2f83f01c0097401ccf6c65c.pdf
2021-12-22
83
107
10.22081/jiss.2021.60079.1771
جامعهپذیری
نظارت
نظارت اجتماعی
کارگزاران
نهجالبلاغه
حفیظالله
فولادی
hfooladi@rihu.ac.ir
1
استادیار گروه جامعهشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران
LEAD_AUTHOR
غلامرضا
معارفی
marefi.shahed@gmail.com
2
استادیار دانشگاه شاهد، تهران، ایران.
AUTHOR
* قرآن کریم (مترجم: محمدمهدی فولادوند). تهران: دارالقرآن الکریم.
1
* نهجالبلاغه. (1390). مترجم: علی شیروانی. قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها.
2
الوانی، سیدمهدی. (1389). مدیریت عمومی. تهران: نشر نی.
3
پیروز، علیآقا؛ شفیعی، عباس؛ بهشتینژاد، سیدمحمود؛ الوانی، سیدمهدی و خدمتی، ابوطالب. (1383). مدیریت در اسلام. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
4
دهخدا، علیاکبر. (1373). لغتنامه دهخدا (ج13). تهران: انتشارات روزنه.
5
کریمی، محمود؛ آلعلی، مهناز. (1397). شیوههای کارآمد نظارت اجتماعی در نهجالبلاغه. دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی، 10(19)، صص 125-145.
6
کوئن، بروس. (1372). درآمدی به جامعهشناسی (مترجم: محسن ثلاثی). تهران: نشر توتیا.
7
محسنی، منوچهر. (1383). مقدمات جامعهشناسی. تهران: نشر دوران.
8
مسعودی، محمداسحاق. (1393). حریم خصوصی و نظارت اجتماعی از منظر قرآن و نهجالبلاغه. (رساله دکتری، استاد راهنما: علی نصیری). قم: دانشگاه معارف اسلامی.
9
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران. (1390). پیام امام امیرالمؤمنین علی السلام؛ شرح تازه و جامعی بر نهجالبلاغه (ج11). قم: انتشارات امام علیبنابیطالب علی السلام.
10
معین، محمد. (1371). فرهنگ فارسی (6 جلدی). تهران: امیرکبیر.
11
ORIGINAL_ARTICLE
نقش تعیّن اجتماعی در تفسیر
نگاهی هرچند گذرا به کتب مختلف تفسیری، گویای این واقعیت انکارناپذیر است که هر یک از آنها با گرایش، روش و دیدگاه خاصی تدوین یافتهاند و این امر سبب فاصله و اختلاف معنادار میان این تفاسیر گردیده است؛ بهگونهای که در برخی موارد تفسیرهای صورتگرفته از یک آیه، در مقابل هم قرار داشته و با همدیگر متناقض میباشند. پرسش اصلی این است که چه عاملی باعث چنین اختلاف تفسیری گردیده است؟ این تحقیق، مبتنی بر یکی از پارادایمهای مطرحشده در بحث «تعیین اجتماعی معرفت» و نیز بهرهگیری از نظریه اعتباریات، همچنین استفاده از روش تحلیلی-توصیفی؛ سعی در اثبات این فرضیه دارد که اختلاف و تفاوت دیدگاهها در تفسیر، متأثر از تعیّنهای اجتماعی است. بهعبارت دیگر، برداشتهای تفسیری متأثر از شرایط، زمینهها و واقعیتهای اجتماعی جامعه مفسِّر است. از اینرو ضمن پرداختن به مباحث نظری، موضوعاتی نیز گواه بر تأثیرپذیری تفسیر از تعین اجتماعی بیان شده است.
https://jiss.isca.ac.ir/article_71855_eb7864d7e58d1ee959d7633bf2ee6174.pdf
2021-12-22
108
137
10.22081/jiss.2022.59597.1740
تعیُّن
تعیُّن اجتماعی
تفسیر
پیشفرضهای مفسر
علی ظفر
محبی
az_mohebby@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری قرآن و علوم اجتماعی مجتمع عالی علوم انسانی جامعه المصطفی
LEAD_AUTHOR
حسن
خیری
hasan.khairi@gmail.com
2
دانشیار گروه جامعهشناسی دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
AUTHOR
* قرآن کریم
1
ابن عربی، محمد بن عبدالله. (1408ق). احکام القرآن (ج4، محقق: علی محمد البجاوی). بیروت: دارالجیل.
2
اژدریزاده، حسین. (1382). تعین اجتماعی معرفتهای وحیانی در اندیشۀ علامه طباطبایی. مجله روششناسی علوم انسانی، (35)، صص 110-134.
3
اژدریزاده، حسین. (1397). مبانی تعین فرهنگی اجتماعی معرفت در المیزان. مجله معرفت فرهنگی اجتماعی،10(1) صص 39-52.
4
اشعری، سعد بن عبدالله. (1341). المقالات و الفرق (مصحح: محمدجواد مشکور). تهران: انتشارات عطایی.
5
الالوسی، علی. (۱۴۰۵ق). الطباطبایی و منهجه فی تفسیر المیزان (ج1). تهران: سازمان تبلیغات.
6
ایازی، محمدعلی. (۱۳۷۶). قرآن و تفسیر عصری (ج1). تهران: فرهنگ اسلامی.
7
ایازی، محمدعلی. (1378). تأثیر شخصیت مفسر در تفسیر قرآن. صحیفه مبین، 2(2)،
8
صص 9-43.
9
ایازی، محمدعلی. (1389). گرایش اجتهادی و عقلی در تفسیرمن وحیالقرآن. فصلنامه پژوهشهای قرآنی، (64)، صص 24-63.
10
ایازی، محمدعلی. (1414ق). المفسرون: حیاتهم و منهجهم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مؤسسه چاپ و نشر.
11
توکل، محمد. (1370). جامعهشناسی علم. تهران: علمی-فرهنگی.
12
جمعی از نویسندگان مجله حوزه. (۱۳۷۵). سید جمال، جمال حوزهها (ج1). قم: بوستان کتاب.
13
جولد تسیهر، اجنتس. (۱۳۷۴ق). مذاهب التفسیر الاسلامی (مترجم: عبدالحلیم النجار). القاهرة: مکتبة الخانجی.
14
خانمحمدی، کریم. (1386). تعین اجتماعی مشارکت سیاسی زنان در اندیشه معاصرتشیع. فصلنامه شیعهشناسی، (18)، صص 37-66.
15
دینوری، احمد بن داود. (1368). اخبار الطوال (مترجم: محمود مهدوی دامغانی، چاپ سوم) تهران: نشر نی.
16
ذهبی، محمدحسین. (1409ق). التفسیر والمفسرون (ج2). قاهره: مکتبة وهبۀ.
17
راغب اصفهانی.حسین.(1412ق). المفردات فی غریب القرآن. دمشق بیروت: دارلعلم الدار الشامیه.
18
ربانی گلپایگانی، علی. (1377). فرق و مذاهب کلامی (چاپ اول). قم: مرکز جهانی علوم اسلامی.
19
رشید رضا. (۱۳۷۳ق). تفسیر المنار (ج1، 3، 4، 5 و11). قاهره: دارالمنار.
20
رضایی، محمدعلی. (1382). درسنامه روشها و گرایشهای تفسیری. قم: مرکز جهانی علوم اسلامی.
21
رضایی، محمدعلی. (1383). درآمد بر تفسیر علمی قرآن. قم: اسوه.
22
رضایی، محمدعلی. (1385). منطق تفسیر قرآن. قم: مرکز جهانی علوم اسلامی.
23
رئیسکرمی، علی. (۱۳۸۲). سید جمال الدین و همبستگی جهان اسلام (ج۱). زاهدان: نهاد نمایندگی رهبری.
24
زبیدی، مرتضی. (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس (ج7). بیروت: دارالفکر.
25
سید قطب، سید بن قطب بن ابراهیم. (۱۴۰۰ق). فی ظلال القرآن (ج1). قاهره: دارالشروق.
26
الشرقاوی، عفت محمد. (۱۹۷۶م). لفکر الدینی فی مواجهة العصر. بیجا: مکتبة الشباب.
27
شریف، محمد ابراهیم. (۱۴۰۲ق). اتجاهات التجدید (ج1). قاهره: دارالتراث.
28
طالقانی محمود. (۱۳۵۰). پرتوی از قرآن (ج2). تهران: شرکت سهامی انتشار.
29
طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1374). ترجمه تفسیر المیزان (ج1، 4، 8، 9 و 13، مترجم: محمدباقر موسوی همدانی). قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
30
طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1390). اصول فلسفه و روش رئالیسم (ج2). قم: صدرا.
31
طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن (ج4 و 6). قم: جامعه مدرسین.
32
طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ج3). تهران: ناصر خسرو.
33
العک، خالد عبدالرحمن. (1388ق). اصول التفسیرلکتاب الله المنیر. دمشق: مطبعۀ فارابی.
34
علیزاده، عبدالرضا؛ کافی، مجید و اژدریزاده، حسین. (۱۳۸۳). جامعهشناسی معرفت: جستاری در تبیین رابطۀ ساخت و کنش اجتماعی و معرفت بشری. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
35
فاضل مقداد (سیوری)، جمالالدین مقداد بن عبدالله. (۱۴۲۲ق). کنزالعرفان. (ج1، مصحح: عبدالرحیم عقیقی بخشایشی). قم: مکتب نوید اسلام.
36
فخرالدین رازی، محمد. (1420ق). مفاتیح الغیب (تفسیر الکبیر) (ج10). بیروت: دارالاحیاء تراث العربی.
37
فخری، ماجد. (1372). سیر فلسفه در جهان اسلام (چاپ اول). تهران: انتشارات نشر دانشگاهی.
38
فضل الله، محمدحسین. (۱۴۱۹ق). تفسیر من وحی القرآن (ج7). بیروت: انتشارات دارالملاک.
39
کافی، مجید. (1394). نقش تعینات اجتماعی در فقه مکتب امام صادق علیه السلام. پایگاه اینترنتی کاروان صادقیه https://karevansadeghiye.ir.
40
گلدزهیر، اگناز. (1995م). مذاهب التفسیر الاسلامی (مترجم: عبدالحلیم النجار). مصر: مکتبة الخانجی.
41
مغنیه، محمدجواد. (۱۹۸۱م). التفسیر الکاشف (ج1). بیروت: دارالعلم للملایین.
42
ORIGINAL_ARTICLE
بازنمایی تغییرات اجتماعی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
مفهوم بازنمایی همزمان با چرخش زبانی در علوم انسانی به عنوان موضوع قابلتوجه حوزه مطالعات فرهنگی تبدیل شد. درنتیجه، این مطالعات، بافتهای وسیعتر اجتماعی و فرهنگی و چگونگی تغییرات اجتماعی در مرکز توجه قرار گرفت. بر این اساس، توجه به بازنمایی اجتماع و چگونگی تغییرات آن ضروری است. سوالی که در اینجا مطرح میشود این است که سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که با هدف حل بخشی از مشکلات نظام آموزش و پرورش کشور ساخت یافته؛ سطح اجتماع را چگونه بازنمایی میکند و این بازنمایی خاص، چه پیامدی را موجب میگردد؟ به اینمنظور، روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف بهمثابه روش بررسی تغییرات اجتماعی و فرهنگی، انتخاب و سپس از طریق سازوکارهای زبانشناختی مایکل هلیدی، در قالب مراحل سهگانه، بازسازی و درنهایت، با استفاده از این روش، متن سند بررسی و نتایج ارائه شد. اجتماع از منظر سند مذکور دارای هفت حوزه آموزش و پرورش، سیاسی اداری، فرهنگی، دینی، رسانه و ارتباطات، حرفهای و اقتصادی و سلامت و بهداشت است. این حوزهها بهلحاظ اعتبار در جایگاه تساوی نیستند؛ بلکه درنهایت، این نظم گفتمان دینی است که در مقام اول قرار میگیرد و امکان مییابد تا دیگر نظمهای گفتمان را مورد تفسیر قرار دهد. یافتههای تحقیق نشان میدهد؛ این سند نتوانسته است با استفاده از مبانی فکری نظم گفتمان دینی، تفسیر قابل ملاحظهای از نظمهای گفتمانی دیگر ارائه کند و موجب تغییر جدّی در آنها شود. براین اساس، ترسیم روابط میان هفت حوزه موضوعی سند در راستای یک تغییر اجتماعی در نظام آموزش و پرورش نیز محقق نشده است.
https://jiss.isca.ac.ir/article_71856_e0286c2c61b57820fb0c7d5917f12e5a.pdf
2021-12-22
138
172
10.22081/jiss.2022.60827.1802
بازنمایی
تغییرات اجتماعی
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
تحلیل گفتمان انتقادی
سید محمدحسین
هاشمیان
hashemi1401@gmail.com
1
دانشیار گروه مدیریت راهبردی دانشگاه باقرالعلوم×، قم، ایران
LEAD_AUTHOR
آقاگلزاده، فردوس؛ غیاثیان، مریمسادات. (1386). رویکردهای غالب در تحلیل گفتمان انتقادی. دوفصلنامه زبان و زبانشناسی، 3(5)، صص 39-54.
1
آقاگلزاده، فردوس. (1385). تحلیل گفتمان انتقادی (چاپ اول). تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
2
بهرامی کمیل، نظام. (1388). نظریه رسانهها؛ جامعهشناسی ارتباطات (چاپ اول). تهران: نشر کویر.
3
پوینتون، کیت؛ لی، آلیسون. (1388). فرهنگ و متن: گفتمان و روششناسی پژوهش اجتماعی و مطالعات فرهنگی (مترجم: حسن چاوشیان). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
4
دریفوس، هیوبرت؛ رابینو، پل. (1391). میشل فوکو فراسوی ساختگرایی و هرمنیوتیک با مؤخرهای به قلم میشل فوکو (مترجم: حسین بشیریه، چاپ هشتم). تهران: نشر نی.
5
ری، دانوتا. (1388). زبان روزنامه (به کوشش: فریده حقبین، مترجم: وجیهه عزیزآبادی فراهانی و دیگران، چاپ اول). تهران: نشر علم.
6
ساسانی، فرهاد. (1389). معناکاوی: بهسوی نشانهشناسی اجتماعی. تهران: نشر علم.
7
سلطانی، سیدعلیاصغر. (1384). قدرت، گفتمان و زبان (سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران). تهران: نشر نی.
8
سلطانی، سیدعلیاصغر. (1390). اصول و روش نگارش دانشگاهی. قم: انتشارات دانشگاه مفید.
9
شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1390). سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. تهران.
10
فرکلاف، نورمن. (1379). تحلیل انتقادی گفتمان (مترجم: فاطمه شایسته پیران و دیگران). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها.
11
فوکو، میشل. (1378). نظم گفتار: درس افتتاحی در کُلِژ دوفرانس (مترجم: باقر پرهام). تهران: نشر آگاه.
12
هال، استوارت. (1387). گزیدههایی از عمل بازنمایی، کتاب نظریههای ارتباطات: مفاهیم انتقادی در مطالعات رسانهای و فرهنگی (ویراستاری: پل کوبلی، مترجم: احسان شاقاسمی). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
13
مردانی، اردلان. (1378). منطق مبین: ترجمه و شرحی نوین بر منطق مظفر (چاپ اول). قم: نشر الهادی.
14
مهدیزاده، سیدمحمد. (1387). رسانهها و بازنمایی (چاپ اول). تهران: معاونت مطبوعاتی و اطلاعرسانی، دفتر مطالعات و توسعه رسانههای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
15
ون دایک، تئون ای. (1389). مطالعاتی در تحلیل گفتمان: از دستور متن تا گفتمان کاوی انتقادی (مترجم: پیروز ایزدی و دیگران). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
16
یورگنسن، ماریان؛ فیلیپس، لوئیز ج. (1391). نظریه و روش در تحلیل گفتمان (مترجم: هادی جلیلی). تهران: نشر نی.
17
یوسفزاده، حسن. (1392). اسلام، نظم و انضباط اجتماعی (چاپ اول). تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
18
Fairclough, Norman. (2005). Critical discourse analysis, In: Marges Lingquistiques.
19
Teun Van Dijk. (2001). Political discourse and ideology., Working paper,
20
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی نظام خانواده مبتنی بر نظریه استخلاف شهید صدر
بر اساس آراء و نظریه اجتماعی شهیدصدر، هر جامعه از سه عنصر تشکیل میشود: طبیعت، انسان و رابطه. ماهیت عنصر سوم است که مابه الامتیاز ماهیت جوامع بشری از یکدیگرست. قرآنکریم، ماهیت تکوینی این رابطه را استخلاف قلمداد میکند؛ که براساس آن، انسان بهعنوان جانشین و امین الهی پای بر زمین گذاشته است. اینکه بر اساس نظریه استخلاف شهیدصدر چه نوع نظام خانواده ترسیم میشود؛ پرسشی است که این نوشتار با روشهای، استنطاقی و تحلیلی و باتتبع در آثار ارزشمند شهیدصدر، درصدد جواب آن است. شاکله کلی نظام خانواده استخلافی این است که در همه روابط خانواده و در هر سطح آن، روح استخلافی وجود دارد. در نظام خانواده استخلافی، مرد «قَیِّم» است و این مفهوم غیر از مردسالاری است؛ حفظ منزلت زن در این نظام، از مهمترین رکن خانواده قرآنی است که دارای کارکردهای زیادی است. ایفای این نقش به انجام وظایفی ازقبیل: خانهداری، شوهرداری و پرورش فرزند، حِصن و حفاظت و رفع نیازهای مادی و معنوی خانواده با حفظ منزلت «محصِن» و «قیم» همسر است. جایگاه فطری و واقعی مرد در نظام خانواده استخلافی، قیّم، مدیر، محافظ، رئیس، امیر و ولی اعضای خانواده و همسراست. استخراج واژه «محصِن» و «قیم» برای مردان و واژه «محصَنه» و «قانته» از قرآن، برای منزلت اجتماعی زنان، از نوآوریهای این پژوهش است.
https://jiss.isca.ac.ir/article_71857_d4e976aa202989f5bfe1f9ad12e9253e.pdf
2021-12-22
173
205
10.22081/jiss.2020.58682.1691
قرآن
ساختار
نظام
خانواده
استخلاف
شهیدصدر
محمد
رفیق
mrafiqtahery@gmail.com
1
استادیار جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران
LEAD_AUTHOR
فاضل
حسامی
fhesami@gmail.com
2
استادیار جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران
AUTHOR
حسن
خیری
hassan.khairi@gmail.com
3
دانشیار دانشگاه آزاد، قم، ایران.
AUTHOR
سید منذر
حکیم
mon953@yahoo.com
4
استاد و رئیس پژوهشکده الذریه النبویه، قم، ایران.
AUTHOR
* قرآن کریم
1
ابناثیر جزری، مبارک بن محمد. (1367). النهایة فی غریب الحدیث والاثر (ج2 و 4). قم: نشر اسماعیلیان.
2
ابناشعث، محمد بن محمد. (بیتا). الجعفریات (الأشعثیات). تهران: مکتبه نینوی.
3
ابنبابویه، محمد بن على (شیخ صدوق). (1385). علل الشرائع (ج2). قم: کتابفروشی داوری.
4
ابنبابویه، محمد بن على (شیخ صدوق). (1413ق). مَن لایحضره الفقیه (ج4). قم: انتشارات اسلامی.
5
ابنشهرآشوب، محمد بن علی. (۱۳۶۹). متشابهالقرآن و مختلفه (ج1). قم: انتشارات بیدار.
6
ابنکثیر دمشقى، اسماعیل بن عمرو. (1419ق). تفسیر القرآن العظیم (ابنکثیر) (ج2). بیروت: دارالکتب علمیه.
7
اراکی، محسن. (1393). فقه نظام سیاسی اسلام (جهانبینی سیاسی). تهران: دفتر نشر معارف.
8
بحرانى سیدهاشم. (1416ق). البرهان فی تفسیرالقرآن (ج2). تهران: بنیاد بعثت.
9
بحرانىاصفهانى، عبدالله بن نورالله. (1413ق). عوالم العلوم والمعارف (ج11). قم: مؤسسه امام مهدی(عج).
10
پاینده، ابوالقاسم. (1382). نهجالفصاحه. تهران: دنیای دانش.
11
پیروزمند، علیرضا. (1391). نظامسازی مبتنی بر مردمسالاری دینی. ماهنامه فرهنگی تحلیلی سوره اندیشه، (56)، صص 149-153.
12
تقوی، نعمتالله. (1376). جامعهشناسی خانواده. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
13
حکیم، سیدمنذر. (۱۳۸۸). مجتمعنا فی تراث السید الشهید محمدباقر الصدر. نشر دار التعارف للمطبوعات.
14
خیری، حسن. (1394). نظریات جامعهشناسی (جزوه درسی، نگارنده: محمد رفیق). قم: موسسه علوم انسانی، جامعه المصطفی العالمیه.
15
راغب أصفهانى، حسین بن محمد. (1374). المفردات (مترجم: غلامرضا خسروى حسینى). تهران: نشر مرتضوی.
16
زحیلى، وهبة بن مصطفى. (1422ق). تفسیر الوسیط (ج1). دمشق: دارالفکر.
17
شاذلی، سیدبن قطب بن ابراهیم (1412ق). فی ظلال القرآن (ج2). بیروت: دارالشروق.
18
شهیدثانى، زینالدین بن على. (بیتا). مسکن الفؤاد عند فقدالأحبة والأولاد. قم: ناشر بصیرتی.
19
شهیدصدر، سیدمحمدباقر. (۱۴۲۴ق) المدرسةالقرآنیة (موسوعة الشهید الصدر، ج19). قم: مرکز الأبحاث والدراسات التخصّصیة للشهید الصدر.
20
شیخمفید، محمد بن محمد. (1413ق). الجمل و النصرة لسیدالعترة فی حربالبصرة. قم: کنگره شیخ مفید.
21
صدیق اورعی، غلامرضا. (۱۳۹۶). مبانی جامعهشناسی. قم: پژوهشگاه حوزه ودانشگاه.
22
طبرسى، فضل بن حسن. (1370). مکارمالاخلاق. قم: نشر شریفرضی.
23
طبرسى، فضل بن حسن. (1372). مجمعالبیان فی تفسیرالقرآن (ج3). تهران: انتشارات ناصرخسرو.
24
طبرسى، فضل بن حسن. (1377). جوامعالجامع (ج1). تهران: دانشگاه تهران.
25
طریحی، فخرالدین بن محمد. (1375). مجمعالبحرین (ج6). تهران: نشر مرتضوی.
26
فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمد بن عمر. (1420ق). مفاتیحالغیب (ج10). بیروت: احیاءالتراثالعربی.
27
فیومى، أحمد بن محمد. (1414ق). المصباحالمنیر (ج2). قم: دارالهجره.
28
قرائتی، محسن. (1373). تفسیر نور (ج2). تهران: مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن.
29
قمى، على بن ابراهیم. (1404ق). تفسیر القمی (ج1). قم: دارالکتب.
30
کافی، مجید. (1385). مبانی جامعهشناسی. قم: مرکز جهانی علوم اسلامی.
31
کوئن، بروس. (1391). مبانی جامعهشناسی (مترجم: غلامعباس توسلی). تهران: مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
32
کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق. (1407ق). الکافی (ج5). تهران: دارالکتب اسلامی.
33
گیدنز، آنتونی. (1393). جامعهشناسی (مترجم: منوچهر صبوری). تهران: نشر نی.
34
مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحارالانوار (ج43). بیروت: داراحیاء التراث العربی.
35
مصطفوى، حسن. (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (ج9). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
36
مطهری، حسن. (۱۹۱۹م). مصاحبهای با دانشجوی دکتری رشته انسانشناسی دانشگاه آمریکا.
37
نقیپور، ولیالله. (1394). اعجاز علمی قرآن (جزوه درسی، نگارنده: محمد رفیق). قم: موسسه علوم انسانی، جامعة المصطفی العالمیه.
38
نورى، حسین بن محمدتقى. (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل (ج14). قم: آلالبیت علیه السلام.
39
Elizabeth Cady Stanton. (2002). Women’s movement.
40
Marlene Legates. (2001). a history of feminism in Western society, Persian translate Neloofer Mahdian, 1392, Tehran nashr e nei.
41
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی سطح سواد رسانهای و توانایی تولید محتوای دینی در فضای مجازی (مطالعه موردی: طلاب مدارس حوزه علمیة قم)
آشنایی روحانیون با مهارتهای رسانهای و بهعبارتی، کسب سوادرسانهای به طلاب، امکان برخورد هوشیارانه با پیام را داده تا با دید انتقادی آن را بررسی و دلایل تولید پیام را با توجه به نگرش متولیان رسانهها بررسی کنند و در نهایت، با تولید محتوا در فضای مجازی، از رسانه بهعنوان ابزاری قدرتمند و اثرگذار و فرصتی بیبدیل برای راهنمایی و هدایت مخاطبان به شریعت بهره گیرند. از اینرو، این تحقیق با هدف بررسی سطح سوادرسانهای و شناسایی میزان توانایی تولید محتوای دینی طلاب در فضای مجازی انجام شده است. روش تحقیق پیمایشی و از تکنیک پرسشنامه برای گردآوری دادهها و از نرمافزار spss برای تجزیه[1]وتحلیل استفاده شد. نتایج نشان داده، اکثر طلاب از نظر سوادرسانهای و نگاه انتقادی بالاتر از حد متوسط و میزان توانایی تولید محتوای آنان در وضعیت متوسط و مورد انتظار قراردارد. همچنین بین متغیرهای توانایی تولید محتوا و سوادرسانهای (r=0/391, sig. =0/000) همبستگی معنادار و رابطه مستقیم است. علاوه بر این، نتایج حاصل از رگرسیون چندمتغیره نشان داد که نگاه انتقادی، بیشترین همبستگی را با سوادرسانهای دارد، اما توانایی تولید محتوا،کمترین همبستگی را با این متغیر دارد.
https://jiss.isca.ac.ir/article_71858_24142e012519afa07efa9e7e32195714.pdf
2021-12-22
206
240
10.22081/jiss.2021.59864.1755
سوادرسانهای
تولید محتوای دینی
فضای مجازی
طلاب حوزه علمیه
عاطفه
ارکان
at_arkan@qom.irib.ir
1
پژوهشگر صداوسیمای جمهوری اسلامی مرکز قم، قم، ایران
LEAD_AUTHOR
امیر
یزدیان
yazdian.ac.a@gmil.com
2
دکتری علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
AUTHOR
فائزه
ارکان
farkan@hmu.ac.ir
3
استادیار زبانشناسی و عضو هیئت علمی دانشکده علوم انسانی، دانشگاه حضرت معصومه س. قم.ایران
AUTHOR
امینخندقی، جواد. (1394). جایگاه سواد رسانهای در امر تبلیغ دین. فصلنامه آسیبپژوهی اجتماعی، 1(1)، صص 41-64.
1
ایرانپور، پرستو. (1389). میزان سواد رسانهای و نقش آن در استفاده از رسانههای تعاملی. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
2
بلیغ، ناصر. (1380). درآمدی بر سواد رسانهای. ماهنامه علمی تخصصی صدای جمهوری اسلامی ایران، 2(7)، صص 28-42.
3
پاتر، جیمز. (2008). بازشناسی رسانههای جمعی با رویکرد سواد رسانهای (مترجمان: امیر یزدیان؛ پیام آزادی و منا نادعلی، 1391). قم: مرکز پژوهشهای اسلامی صداوسیما.
4
شجاعی، مهناز؛ امیرپور، مهناز. (1391). بررسی وضعیت سواد رسانهای دانشجویان خراسان شمالی در جامعه اطلاعاتی. نشریه جامعهشناسی مطالعات جوانان، 3(7)، ص 52.
5
مککوایل، دنیس. (1385). نظریه ارتباطات جمعی (مترجم: پرویز اجلالی). تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانهها.
6
مهدیزاده، سیدمحمد. (1392). نظریههای رسانه: اندیشههای رایج و دیدگاههای انتقادی (چاپ سوم). تهران: همشهری.
7
هاشمی، شهناز؛ رضایی، زهرا. (1387). گذری بر سواد رسانهای. تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، گروه پژوهشهای فرهنگی، (22)، ص 161.
8
یزدیان، امیر. (1389). سواد رسانهای انتقادی (بررسی موردی: سطح سواد رسانهای دانشجویان کارشناسی ارشد تحقیق در ارتباطات دانشکده صداوسیمای ج.ا.ا.). پایاننامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه صداوسیما، دانشکده علوم ارتباطات.
9
Borschel, Audrey L. (2004). Media literacy for preachers. Unpublished doctoral thesis. Institute of Theology, Saint Louis, Missouri.
10
Gerbner, George. (1969). "Toward "Cultural Indicators": The Analysis of Mass Mediated Public Message Systems". Av Communication Review, 17(2), pp. 137-148.
11
Hess, Mary Elizabeth. (1998). Media literacy in religious education: engaging popular culture to enhance religious experience. Unpublished doctoral thesis. Institute of Religious Education and Pastoral Ministry, The Graduate School of Arts and Sciences. Boston College.
12
Hobbs, Renee. (2006). Literacy for the information age, Temple University, Philadelphia.
13
Katz, E. (1959). Mass communication research and the study of popular culture: An editorial note on a possible future for this journal. Studies in Public communication (2), pp.1-6.
14
Livingstone, Sonia. (2004). What is media literacy?. Intermedia, 32(3), pp. 18-20.
15
Miller, K. (2005). Communications theories: Perspectives, processes, and contexts. New York: McGraw-Hill.
16
Share, Jeff. (2001). Critical Media Literacy is Elementary: A Case Study of Teachers' Ideas and Experiences with Media Education and Young Children. Unpublished doctoral thesis. University of California, Los Angeles.
17
Tichenor, P., Donohue, G. and olien, C. (1970). Mass media flow and differential growth in Knowledge. Public Opinion Quarterly (34), pp. 159-170.
18