ORIGINAL_ARTICLE
مسئولیتهای اجتماعی انسان از منظر امام علی (ع)با تأکید بر نهجالبلاغه و نقش تعلیم و تربیت در تحقق آنها
بررسی اجتماعی بودن انسان، ضرورتِ وجود مسئولیت برای او، آگاهی از مسئولیتهای اجتماعی و عمل به آن از مسائلی است که عدم توجه به آن زمینۀ بسیاری از انحطاطهای اخلاقی در سطح جامعه خواهد بود؛ بنابراین مسئلهی مقالۀ حاضر، بررسی مفهوم اجتماعی بودن انسان و نیز بررسی اهمّ مسئولیتهای اجتماعی افراد در جوامع اسلامی بر بنیاد سخنان امام علی(ع) در نهجالبلاغه و نقش تعلیم و تربیت در تحقق این مسئولیتهای اجتماعی انسان مبتنی بر دیدگاه امام علی(ع) است که هدف پژوهش حاضر، یافتن پاسخ این مسئله است. بر این اساس روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی و قیاس نظری بوده و بر این اساس سعی شده است، با بررسی متنِ نهجالبلاغه و دیگر سخنان امیرالمؤمنین(ع)اهم مسئولیتهای اجتماعی افراد شناسایی و پسازآن نقش تعلیم و تربیت در تحقق چنین مسئولیتهای اجتماعی تبیین گردد. نتایج پژوهش نشان میدهد که ازنظر امام علی(ع) انسان بالفطره موجودی اجتماعی است و برای زیستن در اجتماع بهناچار باید با جامعه در ارتباط باشد و برای تحقق این امر لازم است به مسئولیتهایی همچون احساس مسئولیت نسبت به جامعه، رعایت حقوق، انصاف و عدالتخواهی نسبت به انسانها، تعاون و همکاری در امور اجتماعی و معاشرت و برقراری روابط مهرآمیز با دیگران توجه داشته باشد.
https://jiss.isca.ac.ir/article_69206_c129c045dc138cd22c1b3185f504e295.pdf
2020-06-21
7
35
10.22081/jiss.2020.56868.1613
مسئولیت اجتماعی
امام علی (ع)
نهجالبلاغه
تعلیم و تربیت
سلمان
رضوان خواه
s.kh.yass@gmail.com
1
دکتری رشته فلسفه تعلیم و تربیت دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
اکبر
صالحی
salehihidji2@yahoo.com
2
استادیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
AUTHOR
سید مرتضی
سجادی
mortezasagadi@yahoo.com
3
دانشجوی دکتری رشته ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد فیروزآباد، ایران.
AUTHOR
* قرآن کریم. ترجمه: مهدی الهی قمشهای.
1
* نهجالبلاغه. ترجمه: محمد دشتی.
2
1. آلپورت، گوردن؛ و جونز، ادوارد. (1371). روانشناسی اجتماعی از آغاز تاکنون (مترجم: محمدتقی منشی طوسی). مشهد: آستان قدس رضوی.
3
2. برزیده، حمیرا؛ محمودنیا، علیرضا؛ قائدی، یحیی؛ و ضرغامی، سعید. (1395). الگوی پیشنهادی برنامه درسی تربیت اجتماعی اسلامی در دوره متوسطه: رویکردی هنجارین. پژوهشهای مبانی تعلیم و تربیت، 6(12)، صص 107-127.
4
3. پناهی، علیاحمد. (1394). بررسی ظرفیتهای مادران در تربیت اجتماعی فرزندان با تکیه بر یافتههای دینی و علمی. اسلام و علوم اجتماعی، (14)، صص 93-113.
5
4. جمالی تازهکند، محمد؛ طالبزاده نوبریان، محسن؛ و ابوالقاسمی، محمود. (1392). تحلیل جایگاه مؤلفههای تربیت شهروندی در محتوای برنامۀ درسی علوم اجتماعی دورۀ متوسطه. پژوهش در برنامۀ درسی، 10(37)، صص 1-19.
6
5. جوکار، بهرام؛ حسین چاری، مسعود؛ و مهرپور، آناهیتا. (1393). پیشبینی مسئولیتپذیری اجتماعی بر اساس سبکهای هویت در دانشجویان دانشگاه شیراز. فرهنگ در دانشگاه اسلامی 4(10)، صص 3-22.
7
6. حیدری، محمدشریف؛ و ساجدی، ابوالفضل. (1392). موانع تربیت اجتماعی کودکان در خانوادههای امروزی. معرفت، (194)، صص 115-133.
8
7. خراسانی، علی؛ و دشتی، سیدمحمد. (1386). آیههای نامدار. قم: جمال.
9
8. دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1390). مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران. تهران: وزارت آموزشوپرورش.
10
9. دیدگاه، زهرا؛ شریعتی، سیدصدرالدین؛ بهشتی، سعید؛ و ایمانی نائینی، محسن. (1397). تبیین نقش مسئولیتپذیری در تربیت اجتماعی نوجوانان بر اساس تفسیر المیزان. فرهنگ مشاوره و رواندرمانی، (34)، صص 27-56.
11
10. ساروخانی، باقر. (1378). روشهای تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
12
11. ساطع، محبوبه. (1381). امیر عدل و شکوه حقیقت. اصفهان: فرهنگ مردم.
13
12. ستوده، هدایتالله. (1376). درآمدی بر روانشناسی اجتماعی. تهران: آوای نور.
14
13. شعبه الحرانی، حسین بن علی. (1354). تحف العقول. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
15
14. عابدی، منیره؛ و نیلی، محمدرضا. (1392). بررسی تحلیلی اهداف تربیت اجتماعی آموزش و پرورش ایران و مقایسه آن با دیدگاههای علامه طباطبایی. تربیت اسلامی، (16)، صص79-100.
16
15. عمرانی، سیدمسعود؛ افسر دیر، حسن و سادات عمرانی، مرجان. (1394). راهکارهای تربیت اجتماعی و عاطفی نوجوانان در قرآن و احادیث. پژوهشنامه معارف قرآنی، (23)، صص 7-34.
17
16. فرمهینی فراهانی، محسن. (1395). الگوی تربیت شهروندی فضیلتگرای ارتباطی:
18
الگویی برای تربیت سیاسی و اجتماعی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، (21)، صص 67-90.
19
17. فرید تنکابنی، مرتضی. (1385). راهنمای انسانیت (نهج الفصاحه): کلمات قصار حضرت رسول اکرم|. تهران: فرهنگ اسلامی.
20
18. کلینی، یعقوب. (1388ق). اصول کافی. (مترجم: علیاکبر غفاری). تهران: دارالکتاب اسلامی.
21
19. لطفآبادی، حسین. (1385). آموزش شهروندی ملی و جهانی همراه با تحکیم هویت و نظام ارزشی دانشآموزان. فصلنامه نوآوریهای آموزشی، 5(17)، صص 11-44.
22
20. مجلسی، ملامحمدباقر. (1353). بحارالانوار. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
23
21. مرزوقی، رحمتالله؛ و انارینژاد، عباس. (1386). تربیت اجتماعی از منظر نهج البلاغه. تربیت اسلامی، (4)، صص 163-192.
24
22. مکارم شیرازی، ناصر. (1388). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
25
23. ملکی، حسن. (1389). مبانی برنامهریزی درسی آموزش متوسطه. تهران: انتشارات سمت.
26
24. Keer, D. (1999). Citizenship Education: An International Comparision. T.H. mc Laughlin. London: Falmer press.
27
25. Stone, P. (1996). The General Inquirer: Acomputer Approach to Content Analysis. Cambridge: Viking.
28
26. YONESCO Santiago Education for Coexistence and a Culture of Peace in Latin America, yonesco, 2007.
29
27. Zembylas, M. & Bekerman, Z. (2008). Dilemmas of Justice in Peace/ Coexistence Education, Review of Education, Pedagogy & Cultural Studies, 30(5), pp. 399-419.
30
ORIGINAL_ARTICLE
ثمرات فردی-اجتماعی هویتدینی با تاکید بر معارف قرآنکریم و روایات
یکی از مسائل مهم در مطالعات میان رشتهای با موضوعات اسلامی؛ توجه به حیطه وسیع علوم اجتماعی است. چرا که بی شک مفاهیم اسلامی و راهکارهای ارائه شده در این متون میتواند راهگشای بسیاری از مسائل مهم مرتبط با زندگی انسانها باشد. یکی از ابعاد مهم و متفاوت مطالعات امروزی در حیطه انسانشناسی، توجه به هویت و بخشوجودی انسان است. چرا که زندگی شخصی و اجتماعی هر کسی تحت تاثیر هویتش قرار میگیرد. هویتدینی به عنوان یکی از انواع مهم هویت، نقش بسزائی در شکلگی انسان دارد. از سوی دیگر بررسی تغیرات اجتماعی و توسعه یافتن جوامع کنونی، از به وجود آمدن انواع بحرانهای هویتی به ویژه در میان جوانان خبر میدهد. لذا پژوهش حاضر با روش توصیفی و رویکرد تحلیلی به بررسی آیات و روایات معصومین(علیه السلام)پرداخته تا مهمترین کارکردها و ثمرات فردی و اجتماعی هویتدینی تبیین کند. نتایج این پژوهش نشان میدهد؛ شخصیتسازی، تقویتروحیه حمایتگری، تابآوری و....از مهمترینثمرات در بعُد فردی و اجتماعی هویت دینی است. چرا که شناخت روشهای نهادینه ساختن هویت دینی و تبیین ثمرات هویت دینی میتواند گامی موثر در جهت رفع این بحرانها داشته باشد.
https://jiss.isca.ac.ir/article_69209_32e31499b805281611cce4a15127c30c.pdf
2020-06-21
36
66
10.22081/jiss.2020.57413.1642
هویت
هویتدینی
ثمرات هویتدینی
قرآنکریم
روایات معصومین(ع)
نرگس
شکربیگی
shekarbeygi.n@gmail.com
1
دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه دانشکده پزشکی گروه معارف اسلامی
LEAD_AUTHOR
* قرآن کریم. مترجم: مکارم شیرازی.
1
* نهجالبلاغه. مترجم: محمددشتی. قم: انتشارات مشهور.
2
1. احمدی، حمید. (1390). بنیادهای هویت ملی ایرانی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
3
2. ارزانی، غلامحسین؛ و باصری، احمد. (1394). پیشبینی رضایت از زندگی با تأکید بر هویت دینی با قدرت تابآوری و امید به زندگی در کارکنان یک واحد نظامی و انتظامی. فصلنامه روانشناسی نظامی، 6(24)، صص 23-33.
4
3. اشرفی، ابوالفضل. (1377). بیهویتی اجتماعی و گرایش به غرب: بررسی عوامل اجتماعی-فرهنگی مؤثر بر گرایش نوجوانان به الگوهای فرهنگی غربی در تهران. پایاننامه کارشناسیارشد. دانشکده علوم انسانی. دانشگاه تربیت مدرس.
5
4. باریکانی، زهرا. (1385). تبیین هویت دینی دانشآموزان و بررسی ارتباط آن با محتوای کتب دینی و زندگی. پایاننامه منتشرنشده کارشناسیارشد. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران.
6
5. برگر، پیترل؛ و لاکمن، توماس. (1375). ساخت اجتماعی واقعیت (مترجم: فریبرز مجیدی، چاپ اول). تهران: شرکت علمی فرهنگی.
7
6. بهشتی، سعید؛ و افخمی ارکانی، محمدعلی. (1386). تبیینمبانی و اصول تربیت اجتماعی در نهج البلاغه. تربیت اسلامی، 2(4)، صص 7-39.
8
7. تمیمىآمدى، عبد الواحد بن محمد. (1410ق). غرر الحکم و درر الکلم (چاپ دوم). قم: دارالکتب الاسلامی.
9
8. جنکینز، ریچارد. (1381). هویت اجتماعی (مترجم: تورج یار احمدی، چاپاول). تهران: نشر شیرازه.
10
9. چیتساز قمی، محمدجواد. (1383). گسست نسلی در ایران: افسانه یا واقعیت (چاپ اول). تهران: پژوهشکده علوم انسانی جهاد دانشگاهی.
11
10. حر عاملى، محمد بن حسن. (1409ق). وسائل الشیعة (چاپ اول). قم: مؤسسة آلالبیت(علیهم السلام).
12
11. خامنهای، سیدعلی. (1379). دیدار با جوانان. کیهان، 1 اردیبهشت.
13
12. دلشاد تهرانی، مصطفی. (1385). ماه مهرپرور (چاپ اول). تهران: دریا.
14
13. دوران، بهزاد. (1387). هویت اجتماعی رویکردها و نظریات. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
15
14. دورکیم، امیل. (1383). صور بنیادی حیات دینی (مترجم: باقر پهام، چاپ اول). تهران: نشر مرکز.
16
15. رنجبر، محمود؛ و ستوده، هدایتالله. (1380). مردمشناسی با تکیه بر فرهنگ مردم ایران. تهران: انتشارات دانش آفرین.
17
16. سراجزاده، سیدحسین. (1384). چالشهای دین و مدرنیته (چاپ اول). تهران: طرح نو.
18
17. سی، ویلیام و تامسون (1388). بهزیستی از دیدگاه دین و روانشناسی (مترجم: مبین صالحی). مجله روانشناسی و دین، 2(2)، صص 100-120.
19
18. شرقی، محمدرضا. (1385). جوان و بحران هویت. تهران: سروش.
20
19. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1374). المیزان فی تفسیر القرآن (مترجم: موسوى همدانى، چاپ پنجم). قم: دفتر انتشارات اسلامى حوزه علمیه قم.
21
20. طبرسی، فضل بن حسن. (1360). مجمع البیان فى تفسیرالقرآن (چاپ اول). تهران: انتشارات فراهانى.
22
21. عباسنژاد، محسن (1384). قرآن، روانشناسى و علوم تربیتى (چاپ اول). مشهد: بنیاد پژوهشهاى حوزه و دانشگاه.
23
22. فیضکاشانی، ملامحسن. (1406ق). الوافی (چاپ اول). اصفهان: کتابخانه امیرالمؤمنین(علیه السلام).
24
23. کلینى، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (چاپ چهارم). تهران: الإسلامیة.
25
24. کلانتری، عبدالحسین؛ عزیزی، جلیل؛ و طاهد زاهدانی، سعید. (1388). هویت دینی و جوانان (نمونۀ آماری: جوانان شهر شیراز). فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 2(6)، صص 125-141.
26
25. کمالی اردکانی، علیاکبر. (1383). بحران هویت و عوامل تشدید آن در ایران رویکرد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ادبی به هویت و بحران هویت در ایران. تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی.
27
26. کمیجانی، امیرحسین؛ مظاهری، محمدعلی؛ حاتمی، جواد؛ شکری، امید و نجات، پگاه. (1393). سازمانیافتگی پارادایم گونۀ هویتدینی و مدرن در هویت نسل جوان. پژوهشهای روانشناختی اجتماعی، 4(14)، صص 127-142.
28
27. گنجی، محمد؛ نعمتاللهی، زهرا و طاهری، زهرا. (1389). رابطه هویت دینی و سرمایه اجتماعی در بین مردم شهر کاشان. جامعهشناسیکاربردی، 21(4)، صص 123-144.
29
28. گیدنز، آنتونی. (1378). تجدد و تشخص، جامعه و هویت شخصی در عصر جدید (مترجم: ناصر موفقیان). تهران: نشر نی.
30
29. گیدنز، آنتونی. (1383). چکیده آثار گیدنز (مترجم: حسن چاوشیان، چاپ اول). تهران: ققنوس.
31
30. مجتهدزاده، پیروز. (1377). جغرافیا و سیاست در فرایند نوین، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، 42(2)، صص 55-70.
32
31. مجلسى، محمدباقر. (1403ق). بحار الانوار (چاپ دوم). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
33
32. محدث نورى، حسین بن محمد. (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل (چاپ اول). قم: مؤسسة آلالبیت (علیهم السلام).
34
33. مرتضوی، سیدمحمد. (1375). اصول و روشهای تربیتی در اسلام (چاپ اول). تهران: انتشارات امام محمد باقر(علیه السلام)
35
34. مکارم شیرازی، ناصر. (1374). تفسیر نمونه (چاپ اول). تهران: دارالکتب الإسلامیة.
36
35. موسوی، محمد؛ و کلانتری، مونا. (1390). راهکارهای تقویت هویت اسلامی و هویت
37
ملی از دیدگاه حضرت امام خمینی& و مقام معظم رهبری، مطالعات قدرت نرم، 2(5)، صص 71-93.
38
36. Francis, J., & Robins, M., & Lewis, C., &; Qaigly, A., & Whender, C. F. (2007). Religiosity and general health among undergraduate students. A response to Counter, Cobb and Cannar., Vol. 6, No. 3, pp. 211-213.
39
37. Harrison Oppong, S. (2013). Religion and Identity. American International Journal of Contemporary Research: 3(6), pp. 10-16.
40
38. Jacobson, Jeffrey, (1998). Islam in Trasition: Muslim Perspectives, London: Routledge.
41
39. Pargament, K. I.; smith, B. W; Koenig, H. G.; & Perez, L. M. (1998). Patterns of positive and negative religious coping with major life stressors. Journal for the Scientific Study of Religion, 37(4), pp. 710-724
42
40. Tajfel, H. (1978). Interindividual behavior an Intergroup behavior. London: Academic press.
43
41. Turner, c. & Heslem, S. (2001). Socail Identity, Organiztion and leadership. London: Lawrence Erlbaum Association’Publishers.
44
42. Turner, C. (1998). The Structure of Sociological theory (6nd Edition). Wadsworth.
45
ORIGINAL_ARTICLE
بنیانهای فرهنگشناختی سبکزندگی از منظر قرآن کریم
مفهوم سبک زندگی در تمدن غربی به این دلیل که اغلب در چارچوب نوعی مصرفگرایی سطحی نمود یافته، به ابتذال کشیده شده است. سبک زندگی در این تلقی، نوعی زندگی مسرفانه، پر زرق و برق و تجملی را تداعی میکند که عمدتا بر منطق چشم و همچشمی در مصرف کالا و مد استوار است. اما سبکزندگی در تلقی قرآنی اشاره به واقعیت بنیادینی دارد که همه مفاهیم، تعاریف، دیدگاهها و روایتهای معطوف به فرهنگ و تمدن از آن سرچشمه میگیرند. سبکزندگی در حقیقت محتوا و روح عینیتیافته فرهنگ و تمدن بهشمار میرود. از این رو، «واقعیت اعلا» یا «بخش حقیقی و نرم افزاری تمدن»، در حقیقت جامعترین و سنجیدهترین بیانی است که اهمیت کانونی این واقعیت را در حیات انسانی به وضوح منعکس میکند. در این نوشتار مبانی فرهنگشناختی سبکزندگی از منظر قرآن با استفاده از روش تحلیلی استنباطی مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه بهدست آمده حاکی از آن است که از نگاه قرآن کریم، سبکزندگی طیب در جامعهای امکان تحقق و وقوع دارد که الگوها و هنجارهای رفتاری آن از نظام فرهنگی متعالی و رشدیافته ریشه گرفته باشند. از نظر قرآن، نظام فرهنگی متعالی حقمدار، حکیمانه، مبتنی بر فطرت، دارای بنیادهای ثابت، سودمند و سازواره و منسجم است.
https://jiss.isca.ac.ir/article_69210_2431809bddcafb0118f2c7d906ff2c04.pdf
2020-06-21
67
94
10.22081/jiss.2020.57954.1661
قرآن
مبانی
سبکزندگی
فطرت
فرهنگ
فرهنگشناختی
یوسف زاده
حسن
usefzadeh.h@gmail.com
1
استادیار پژوهشگاه بینالمللی علوم انسانی جامعة المصطفی
LEAD_AUTHOR
* قرآن کریم.
1
1. اکتستین دنیل؛ و روی کرن. (1389). ارزیابی و درمان سبک زندگی (مترجمان: حمید علیزاده و دیگران). اهواز: رسش.
2
2. امزیان، محمد. (1389). روش تحقیق در علوم اجتماعی از اثباتگرایی تا هنجارگرایی (مترجم: عبدالقادر سواری). تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
3
3. باکاک، رابرت. (1381). مصرف (مترجم: خسرو صبری دشتی). تهران: نشر و پژوهش شیرازه.
4
4. بوردیو، پییر. (1391). تمایز (مترجم: حسن چاوشیان، چاپ دوم). تهران: نشر ثالث.
5
5. پارسانیا، حمید. (1384). نسبت مفهوم عقل در آیات و روایات با عقل در فرهنگ و تاریخ اسلام، علوم قرآن و تفسیر معارج، 1(1)، صص 83-112.
6
6. تامین، ملوین ماروین. (1385). جامعهشناسی قشربندی و نابرابرهای اجتماعی (مترجم: عبدالحسین نیکگهر، چاپ چهارم). تهران: توتیا.
7
7. جوادی آملی، عبدالله. (1383). ولایت فقیه. (چاپ چهارم). قم: انتشارات اسراء.
8
8. جوادی آملی، عبدالله. (1386). سرچشمه اندیشه (ج1، چاپ سوم). قم: انتشارات اسرا.
9
9. جوادی آملی، عبدالله. (1395). تسنیم. قم: انتشارات اسراء.
10
10. رشاد، علیاکبر. (1383). فلسفه دین. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
11
11. رشاد، علیاکبر. (1392). سبکزندگی اسلامی و معانی قریب الافق با آن. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
12
12. رشاد، علیاکبر. (بیتا). مبانی فرهنگی الگوی پیشرفت اسلامیایرانی. بازیابی شده در: http://rashad.ir/?p=1234
13
13. ذکایی، محمدسعید. (1381). خردهفرهنگ، سبک زندگی و هویت. رشد آموزش علوم اجتماعی، (20و21)، صص 20-27.
14
14. زیمل، گئورگ. (1380). تضاد فرهنگ مدرن (مترجم: هاله لاجوردی)، ارغنون، (18)، صص 225-246.
15
15. فاضلی، محمد. (1382). مصرف و سبک زندگی. قم: صبح صادق.
16
16. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: جامعه مدرسین.
17
17. کوزر، لوئیس. (1382). زندگی و اندیشه بزرگان جامعهشناسی (مترجم: محسن ثلاثی). تهران: علمی.
18
18. کنولاخ، هوبرت. (1390). مبانی جامعهشناسی معرفت (مترجم: کرامتالله راسخ). تهران: نشر نی.
19
19. کوش، دنی. (1381). مفهوم فرهنگ در علوم اجتماعی (مترجم: فریدون وحیدا). تهران: سروش.
20
20. گیدنز، آنتونی. (1378). تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید (مترجم: ناصر موفقیان). تهران: نشر نی.
21
21. گیدنز، آنتونی. (1379). جامعهشناسی (مترجم: منوچهر صبوری، چاپ ششم). تهران:
22
نشر نی.
23
22. لاندین، رابرت ویلیام. (1392). نظریهها و نظامهای روانشناسی (مترجم: یحی سیدمحمدی). تهران: ویرایش.
24
23. مهدویکنی، محمدسعید. (1386). مفهوم سبک زندگی و گستره آن در علوم اجتماعی، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 1(1)، صص 199-230.
25
24. مهدوی کنی، محمدسعید. (1390). دین و سبک زندگی. تهران: دانشگاه امام صادق(علیه السلام).
26
25. وبر، ماکس. (1384). دین قدرت و جامعه (مترجم: احمد تدین). تهران: سمت.
27
26. مطهری، مرتضی. (1377). مجموعه آثار (ج3 و 13). تهران: صدرا.
28
27. مطهری؛ مرتضی. (1396). اسلام و نیازهای زمان (ج1، چاپ چهل و پنجم). تهران: صدرا.
29
28. مکارم شیرازى، ناصر. (1374). تفسیر نمونه (ج3 و 10). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
30
29. هرگنهان، بی. آر. (1389). تاریخ روانشناسی (مترجم: یحیی سیدمحمدی). تهران: ارسباران.
31
ORIGINAL_ARTICLE
اهمّیّت و کارکردهای اجتماعی تولّی و تبرّی در سبک زندگی اسلامی
سبک زندگی اسلامی، مجموعهای از بینشها، نگرشها، ارزشها و الگوهای رفتاری مستفاد از آموزههای اسلامی است که افراد آن را بهعنوان شیوه زندگی برمیگزینند. نوشتار حاضر، با هدف پاسخ به این سؤال که «تولّی و تبرّی در سبک زندگی اسلامی چه اهمیت و کارکردهای اجتماعی دارد» با استفاده از توصیف و تحلیل و به روش کتابخانهای به بررسی این موضوع میپردازد. برایناساس، یکی از اصول مهم سبک زندگی اجتماعی، اصل تولّی و تبرّی است که نگرش انسان را سامان و جهت میبخشد و شیوۀ زیست وی در اجتماع را تعیین میکند و نقش مهمی در مرزبندی افراد در حوزه عمل دارد. از این رهگذر، وحدت و انسجام اجتماعی، جهتدهی ارتباطات و رفتارهای اجتماعی، درامانماندن از توطئههای دشمن، رفع گرفتاریهای مردم و ... از مهمترین کارکردهای اجتماعی تولّی و تبرّی در سبک زندگی اسلامیاند.
https://jiss.isca.ac.ir/article_69205_521a1ca8d6e79150345152708bed8857.pdf
2020-06-21
95
123
10.22081/jiss.2020.55325.1553
تولّی
تبرّی
حبّ و بغض
کارکرد تولّی و تبرّی
سبک زندگی
روح الله
محمدی
roohollah.mohammadi88@gmail.com
1
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی شاهرود، ایران
LEAD_AUTHOR
فرزانه
اکبرپناه
farzaneh.akbarpanah@gmail.com
2
دانشآموخته کارشناسیارشد دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی مشهد، ایران
AUTHOR
* قرآن کریم.
1
1. آتشین صدف، عبدالرضا. (1392). مفهومشناسی، پیشینه و مؤلفههای سبک زندگی دینی. پایش سبک زندگی، (1)، صص 21-14.
2
2. آذرنوش، آذرتاش. (1349). مقدمهای بر کتاب الشعر و الشعراء ابن قتیبه. مقالات و بررسیها، (1)، صص 29- 103.
3
3. ابن بابویه، محمّد بن علی (شیخ صدوق). (1378ق). عیون اخبار الرضا7 (مصحح: مهدی لاجوردی، ج2، چاپ اول). تهران: نشر جهان.
4
4. ابنجوزى، عبدالرحمن بن على. (1412ق). المنتظم فی تاریخ الأمم والملوک (محقق: محمد عبدالقادر عطا و مصطفى عبد القادر عطا، ج2، چاپ اول). بیروت: دار الکتب العلمیة.
5
5. ابنشعبه حرّانی، حسن بن علی. (1404ق). تحف العقول عن آل الرسول 9 (مصحح: علیاکبر غفاری، چاپ دوم). قم: جامعه مدرسین.
6
6. ابنفارس، احمد بن فارس. (1404ق). معجم مقاییس اللغة (محقق: عبدالسلام محمّد هارون، ج6، چاپ اول). قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
7
7. ابنمنظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب (محقق: جمالالدین میردامادی، ج10و 15، چاپ سوم). بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
8
8. بحرانی، سیدهاشم بن سلیمان. (1374). البرهان فی تفسیر القرآن (ج2، چاپ اول). قم: مؤسسه بعثة.
9
9. احمدی، فاطمه. (1393). مصادیق و معیارهای تولّی و تبرّی در قرآن و حدیث. پایاننامه کارشناسیارشد علوم قرآن و حدیث، ایلام، دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
10
10. برقی، احمد بن محمد بن خالد. (1371ق). المحاسن (مصحح: جلال الدین محدث، ج1، چاپ دوم). قم: دارالکتب الاسلامیة.
11
11. بهار، محمدتقی. (1369). سبکشناسی (ج1، چاپ پنجم). تهران: امیرکبیر.
12
12. تمیمیآمدی، عبدالواحد بن محمّد. (1366). تصنیف غرر الحکم و درر الکلم (مصحح: مصطفی درایتی، چاپ اول). قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
13
13. ثقفی، ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال. (1395ق). الغاراتاا أو الإستنفار و الغارات (مصحح: جلالالدین محدث، ج2، چاپ اول). تهران: انجمن آثار ملی.
14
14. جعفری، یعقوب. (1376). تفسیر کوثر (ج2، چاپ اول). قم: هجرت.
15
15. جوادی آملی، عبدالله. (1372). شریعت در آینه معرفت، قم: مؤسسه فرهنگی رجاء.
16
16. جوادی آملی، عبدالله. (1378). مبادی اخلاق در قرآن، قم: اسراء.
17
17. جوادی آملی، عبدالله. (1387). فلسفه تولی و تبری از نگاه قرآن و روایات. پاسدار اسلام، (325)، صص 6-10.
18
18. جوادی آملی، عبدالله. (1389 الف). تفسیر موضوعی قرآن کریم (جامعه در قرآن). (ج17، چاپ سوم). قم: اسراء.
19
19. جوادی آملی، عبدالله. (1389 ب). تسنیم تفسیر قرآن کریم (محقق: عبدالکریم عابدینی، ج2، چاپ دوم). قم: اسراء.
20
20. جوهری، اسماعیل بن حماد. (1376ق). تاج اللغة و صحاح العربیة (ج6، چاپ اول). بیروت: دارالعلم للملایین.
21
21. حاجی صادقی، عبدالله. (1389). ولایتمحوری (چاپ اول). قم: زمزم هدایت.
22
22. حمیدانپور، اسما؛ و طباطبایی امین، طاهره. (1398). آثار تربیتی محبت الهی با تکیه بر آموزههای آیات و روایات. بصیرت و تربیت اسلامی، 16(48)، صص 33-62.
23
23. خامنهای، علی. (1370). حدیث ولایت. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
24
24. حداد عادل، غلامعلی. (1380). دانشنامۀ جهان اسلام، مقاله اسماعیل باعستانی (ج8، چاپ اول). تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
25
25. حکیم، محمدباقر. (1377). وحدت اسلامی از دیدگاه قرآن و سنت (محقق: عبدالهادی فقهیزاده). تهران: تبیان.
26
26. دهخدا، علیاکبر. (1373). لغتنامه دهخدا (چاپ اول). تهران: دانشگاه تهران.
27
27. راغب اصفهانی، حسین بن محمّد. (1412ق). المفردات فی الفاظ القرآن (چاپ اول). بیروت: دارالعلم.
28
28. راوندى کاشانى، فضلالله بن على. (بیتا). النوادر (مصحح: احمد صادقى اردستانى، چاپ اول). قم: دارالکتاب.
29
29. زمخشری، محمود بن عمر. (1979م). اساس البلاغه (ج1، چاپ اول). بیروت: دار صادر.
30
30. سلیمى، علی و محمد داودى. (1380). جامعهشناسى کجروى. قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
31
31. شعیری، محمّد بن محمّد. (بیتا). جامع الاخبار (ج1، چاپ اول). نجف: مطبعة حیدریة.
32
32. شکوری، ابوالفضل. (1377). فقه سیاسی اسلام (چاپ دوم). قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
33
33. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1373). قرآن در اسلام، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
34
34. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1390ق). المیزان فی تفسیر القرآن (ج2، چاپ دوم). لبنان- بیروت: مؤسسة الاعلمی.
35
35. طبرسى، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فى تفسیر القرآن (چاپ سوم). تهران: انتشارات ناصر خسرو.
36
36. عقیلی حلبی (ابن العدیم)، عمر بن احمد (1408ق). بغیة الطلب فی تاریخ حلب (محقق: سهیل زکار، ج8، چاپ اول). بیروت: مؤسسة البلاغ.
37
37. فراهیدى، خلیل بن احمد. (1409ق). کتاب العین (ج5، چاپ دوم). قم: نشر هجرت.
38
38. فرقانی، قدرتالله؛ وفا جعفر؛ و حیدری احمد. (۱۳۹۰). تولی و تبری در قرآن. قم: انتشارات زمزم هدایت.
39
39. فیضی، مجتبی. (1392). درآمدی بر سبک زندگی اسلامی. مجله معرفت، (185)، صص 27 - 47.
40
40. فیومی، احمد بن محمد. (1414ق). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی (ج2، چاپ دوم). قم: مؤسسه دارالهجرة.
41
41. قرشی بنابی، علیاکبر. (1371). قاموس قرآن (ج1، چاپ ششم). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
42
42. کلینی، محمد بن یعقوب. (1414ق). الکافی (مصحح: علیاکبر غفاری و محمد آخوندی، ج3، چاپ چهارم). بیروت: دارالاسلامیة.
43
43. کوفی، فرات بن ابراهیم. (1410ق). تفسیر فرات الکوفی (مصحح: محمدکاظم، چاپ اول)، تهران: مؤسسه الطبع و النشر فی وزارة الارشاد الاسلامی.
44
44. لیثی واسطی، علی بن محمد. (1376). عیون الحکم و المواعظ (مصحح: حسین حسنی بیرجندی، چاپ اول). قم: دارالحدیث.
45
45. مجلسى، محمّدباقر. (1403ق). بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمة الاطهار (ج27، 66 و 67، چاپ دوم). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
46
46. محمدی، روح الله. (1395). سبک زندگی در حوزه تعاملات اجتماعی از دیدگاه قرآن و حدیث. رساله دکتری علوم قرآن و حدیث. تهران: دانشگاه الهیات و معارف اسلامی.
47
47. مصطفوی، سیدحسن. (1360). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (ج1، چاپ اول). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
48
48. مطهرى، مرتضی. (1381). آشنایى با قرآن (ج5، چاپ دوم). تهران: دانشگاه امام صادق(علیه السلام).
49
49. مطهرى، مرتضی. (1368). سیری در سیره نبوی. تهران: صدرا.
50
50. معین، محمد. (1382). فرهنگ فارسی معین. تهران: امیرکبیر.
51
51. مفید، محمد بن محمد. (1413ق الف). الإختصاص (مصحح: علیاکبر غفاری و محمود محرمی زرندی، چاپ اول). قم: الموتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید.
52
52. مفید، محمد بن محمد. (1413ق). الأمالی (تحقیق و تصحیح: حسین استاد ولى و علىاکبر غفارى، چاپ اول). قم: کنگره شیخ مفید.
53
53. مهدوی کنی، محمدسعید. (1390). دین و سبک زندگی: مطالعه موردی شرکتکنندگان در جلسات مذهبی تهران. رساله دکتری معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق(علیه السلام).
54
54. نراقی، ملااحمد. (1387). معراج السعادة (چاپ اول). اصفهان: خاتمالانبیاء.
55
55. نوری، حسین بن محمدتقی. (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل (ج3 و8، چاپ اول). قم: مؤسسه آلالبیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث.
56
56. نیکویی، علی. (1384). آثار تربیتی، سیاسی و اجتماعی تولّی و تبرّی. پایاننامه کارشناسیارشد علوم قرآن و حدیث. قم: دانشکده اصول الدین.
57
57. وبستر، میریام. (1379). لغت نامه میریام وبستر. تهران: ابتدا.
58
58. هاشمی رفسنجانی، علیاکبر. (1376). تفسیر راهنما (ج4، چاپ دوم). قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
59
59. هاشمی رفسنجانی، علیاکبر. (1377). تفسیر راهنما (ج3، چاپ دوم). قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
60
60. هاشمی رفسنجانی، علیاکبر. (1388). فرهنگ قرآن (ج7، چاپ سوم). قم: بوستان کتاب.
61
61. یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب (1358ق). تاریخ الیعقوبی (تحقیق و ترجمه: محمدابراهیم آیتى، ج2، چاپ دوم). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
62
62. Kerr, J. (2000). Community health promotion: challenge for practice, Birmingham: Tindhal press.
63
63. Oxford Advanced Learner’s Dictionary. (1987). Eds. A. S. Hornby, E. V. Gatenby, and H. Wakefield, New York: Oxford University Press.
64
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل و واکاوی گونه های روابط علم- دین
کاوش در ماهیت رابطه علم و دین، بهمثابه دو خاستگاه مهم معرفت بشری، همواره در کانون توجه اندیشمندانِ حوزههای فکری مختلف قرار داشته است. این امر منجر به شکلگیری طیف گستردهای از دیدگاهها و نظریههای گوناگون در خصوص آن شده است. واکاوی این دیدگاههای متنوع، به دلیل مباحث دائماً بسطیابنده درباره مبحث علم دینی و بهطورخاصتر «علوم انسانی اسلامی» در جامعه ما از اهمیت عمدهای برخوردار است. نوشتار حاضر با وقوف به اهمیت قضیه میکوشد مدلها و نظریههای مختلفِ معطوف به رابطه علم و دین را با روشی تحلیلی- توصیفی بررسی کند. یافتهها بیش از هر چیز بازگوی آن است که دیدگاه واحدی وجود ندارد که بتواند بهقدر کفایت، همه پیچیدگیهای مرتبط با مناسبات علم و دین را پوشش دهد؛ بنابراین تدقیق این رابطه، بهمثابه یکی از پیششرطهای ضروری تحقق علم دینی، مستلزم فراگذری از یکسونگری و اتکا بر مدلهای متکثر و چندجانبهگرا است.
https://jiss.isca.ac.ir/article_69220_138b16abfa0fb03d6a752709c1576032.pdf
2020-06-21
125
152
10.22081/jiss.2020.56488.1597
"علم"
"دین"
"رابطه علم و دین"
"تضاد"
"تفکیک"
"ترکیب"
"تکمیل"
ملکه
رفیعی
mr2897@gmail.com
1
دانشجوی دکتری رشته جامعهشناسی، مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
امیر
ملکی
a_maleki@pnu.ac.ir
2
دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور تهران، ایران
AUTHOR
محمدجواد
زاهدی
m_zahedi@pnu.ac.ir
3
استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور تهران، ایران
AUTHOR
فرهنگ
ارشاد
ershadf@gmail.com
4
استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
AUTHOR
1. آرون، ریمون. (1386). مراحل اساسی اندیشه در جامعهشناسی (مترجم: باقر پرهام). تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
1
2. باربور، ایان. (1392). دین و علم (مترجم: پیروز فطورچی). تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
2
3. باقری، خسرو. (1382). هویت علم دینی، نگاهی معرفتشناختی به نسبت دین با علوم انسانی. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
3
4. پارسانیا، حمید. (1387). بازسازی علم مدرن و بازخوانی علم دینی. مجله راهبرد فرهنگ، (3)، صص 18-28.
4
5. توماس، هنری. (1382). بزرگان فلسفه (مترجم: فریدون بدرهای). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
5
6. جوادی آملی، عبدالله. (1386 الف). منزلت عقل در هندسه معرفت دینی. قم: اسراء.
6
7. جوادی آملی، عبدالله. (1386ب). معرفت شناسی در قرآن (تفسیر موضوعی قرآن کریم)، (ج13).قم: اسراء.
7
8. جوادی آملی، عبدالله و دیگران. (1387). درآمدی بر آزاداندیشی و نظریهپردازی علوم دینی (مجموعه سخنرانی). قم: بوستان کتاب.
8
9. حسنی، سیدحمیدرضا و دیگران. (1387). علم دینی (دیدگاهها و ملاحظات). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
9
10. حکیمی، محمدرضا. (1384). مکتب تفکیک. تهران: دلیل ما.
10
11. سروش، عبدالکریم. (1373 الف). قبض و بسط تئوریک شریعت: نظریه تکامل معرفت دینی. تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
11
12. سروش، عبدالکریم. (1373 ب). فربهتر از ایدئولوژی. تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
12
13. علیپور، مهدی و حسنی، سیدحمیدرضا. (1389). پارادایم اجتهادی دانش دینی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
13
14. گلشنی، مهدی. (1377). از علم سکولار تا علم دینی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
14
15. گیدنز، آنتونی. (1388). امیل دورکیم (مترجم: یوسف اباذری). انتشارات خوارزمی.
15
16. مکگراث، آلیستر. (1384). درسنامه الهیات مسیحی (مترجم: بهروز حدادی). قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
16
17. موحد ابطحی، سیدمحمدتقی. (1389). ارادهگرایی بهمثابه مبنایی بر علم دینی در نظریه فرهنگستان علوم اسلامی. فصلنامه معرفت کلامی، 1(4)، صص 179-208.
17
18. نصر، سیدحسین. (1391). اسلام، علم، مسلمانان و تکنولوژی: گفتگو با مظفر اقبال (مترجم: حسین کرمی). تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
18
19. ملکیان، مصطفی. (1385). چیستی و هستی فلسفه اسلامی. گفتگو: در فصلنامه نقد و نظر، 1و2(41-42)، صص 118-167.
19
20. ملکیان، مصطفی. (1390). راهی به رهایی، جستاری در باب عقلانیت و معنویت. تهران: نگاه معاصر.
20
21. میرباقری، سیدمحمدمهدی. (1390). علم دینی، ابزار تحقق اسلام در عمل اجتماعی. در: مجموعهمقالات علم دینی، دیدگاهها و ملاحظات.
21
22. هات، جان. اف. (1385). علم و دین، از تعارض تا گفتگو (مترجم: بتول نجفی). تهران: انتشارات طه.
22
23. Alexander, DR. (2001). Rebuilding the Matrix: Science and Faith in the 21st Century. Oxford: Lion.
23
24. Alexander, DR. (2007).Models for Relating Science and Religion. Faraday Papers, No. 3.
24
25. Cole-Turner, R. (1998). Theology’s Future with Science. Address to the John Templeton Foundation Toronto Workshop on the Design of Academic Coursesin Science and Religion, University of Toronto, in Stahl, W.A. et al (2002) Webs of Reality: Social Perspectives on Science and Religion. Rutgers University Press.
25
26. Dawkins, R. (1995). River Out of Eden. New York: Basic Books.
26
27. Evans, J. H. & Evans, M. S. (2008). Religion and science: Beyond the epistemological conflict narrative. Annual Review of Sociology, (34), pp.87-105.
27
28. Gould, S. J. (1997). Nonoverlapping magisteria. Natural History, 106(2), pp.16 - 22.
28
29. Gould, S. J. (1999). Rocks of Ages: Science and Religion in the Fullness of Life. New York: Ballantine.
29
30. Merton, R. K. (1938). Science, Technology and Society in Seventeenth-Century England. New York: Howard Fertig.
30
31. Peters, T. (1998). Science and Theology: The New Consonance .Colorado & Oxford: Westview Press.
31
32. Sappington, A. A. (1991). The religion-science conflict. Journal for the Scientific Study of Religion, 30 (1), pp. 114 - 120.
32
33. Smith, C. (2003). The Secular Revolution: Power, Interests, and Conflict in the Secularization of American Public Life. Berkeley: Univ. Calif. Press.
33
34. Stahl, W. A. et al. (2002). Webs of Reality: Social Perspectives on Science and Religion. Rutgers University Press.
34
35. Weber, M. (1946). From Max Weber: Essays in sociology. H. H. Gerth and C.Wright Mills (Eds.), New York, NY: Oxford University Press.
35
36. Wernick, A. (2005). Comte, Auguste. In: Encyclopedia of Social Theory, G. Ritzerc (ed.), pp. 128 - 34, Thousand Oaks, CA: Sage.
36
37. Worrall, J. (2002). Science Discredits Religion, in: Peterson, M. L. & Van Arragon R. J. (eds.), Contemporary Debates in Philosophy of Religion, Blackwell.
37
ORIGINAL_ARTICLE
نسبت میان دین وفرهنگ درتلقی های جامعه شناختی
ادیان الهی هم خود ظرفیت بسیار غنی و تجدیدشوندهای برای تولید و عرضه یک فرهنگ متعالی متناسب با ظرفیتهای آموزهای و اهداف و رسالت اینجهانی خود به بشر اجتماعی دارند و هم بسته به ظرفیت آموزهای، موقعیت اجتماعی، کمیت و کیفیت موالیان، نحوه تعامل آنان با تعالیم وحیانی، فرصتها و محدودیتهای محیطی و... نقش بسیار قاطع و تعیینکنندهای در هدایت و راهبری، پالایش و پیرایش، شکوفایی و تعالی ظرفیتها، صیانت و پاسداری، تعمیق و تثبیت، اعتباریابی و قداستبخشی فرهنگهای عرفی و مؤلفههای مختلف آن دارند؛ ازاینرو نسبت میان دین و فرهنگ و نحوه تعامل آن دو بهویژه در فرایند تاریخ اجتماعی بشر، از جمله موضوعات مورد علاقه دینپژوهان و جامعهشناسان دین قرارگرفته است. این نوشتار درصدد است مهمترین مواضع اتخاذشده از سوی جامعهشناسان دین در نحوه تعامل میان این دو نظام معنایی را مورد واکاوی و تحلیل قرار دهد؛ برایناساس سؤال اصلی آن نسبتهای محقق و محتمل میان دین و فرهنگ بهمثابه دو نظام معنایی جامع در مقام تحقق و عینیت اجتماعی از منظر جامعهشناختی است. روش این مطالعه در مقام گردآوری اطلاعات، اسنادی و در مقام تشریح و استنتاج، تحلیل محتوای کیفی است. نتایج حاصل از این مطالعه آنگونه که در توضیحات ضمنی و جمعبندی پایانی انعکاسیافته، این شد که جامعهشناسان دین، هریک بسته به موضعی که در باب چیستی، چرایی، جایگاه اجتماعی، کارکرد دین و ارزیابی این کارکردها اتخاذ کردهاند، به نسبتسنجی میان دین و فرهنگ پرداخته و طرح دیدگاه کردهاند.
https://jiss.isca.ac.ir/article_69208_4f4d8e252aabb11a87e713e107c55e9c.pdf
2020-06-21
153
194
10.22081/jiss.2020.56982.1624
دین
دینداری
فرهنگ
الهیات
جامعه
نهاد
سید حسین
شرف الدین
sharaf@qabas.net
1
دانشیار گروه جامعهشناسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی&، قم، ایران
LEAD_AUTHOR
1. آرون، ریمون. (1370). مراحل اساسی اندیشه در جامعهشناسی (مترجم: باقر پرهام، چاپ دوم). تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
1
2. آشوری، داریوش. (1392). ما و مدرنیت (چاپ پنجم). مؤسسه فرهنگی صراط.
2
3. الیت، تی .اس. (1369). درباره فرهنگ (مترجم: حمید شاهرخ). تهران: نشر مرکز.
3
4. بازرگان، مهدی. (بیتا). دین و تمدن. تهران: مؤسسه انتشارات بعثت.
4
5. بکفورد، جیمز ای. (1389). دین و نظریه اجتماعی (مترجم: مسعود آریایینیا). تهران: دانشگاه امام صادق(علیه السلام).
5
6. بل، دانیل. (1380). دین و فرهنگ در جامعه پساصنعتی (مترجم: مهسا کرمپور). فصلنامه ارغنون، (18)، صص 159- 183).
6
7. جانسون، لزلی. (1378). منتقدان فرهنگ (مترجم: ضیاء موحد). تهران: طرح نو.
7
8. جلالیمقدم، مسعود. (1386). درآمدی بر جامعهشناسی دین (چاپ دوم). تهران: نشر مرکز.
8
9. دورکیم، امیل. (1383). صور بنیانی حیات دینی (مترجم: باقر پرهام). تهران: نشر مرکز.
9
10. دوکولانژ، فوستل. (1343). تمدن قدیم (مترجم: نصرالله فلسفی، چاپ دوم). تهران: کتاب کیهان.
10
11. دیویس، چارلز. (1387). دین و ساختن جامعه (جستارهایی در الهیات اجتماعی) (مترجم: حسن محدثی و حسین باب الحوائجی). تهران: یادآوران.
11
12. ذوعلم، علی. (1397). فرهنگ ناب اسلامی. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
12
13. روحالامینی، محمود. (1375). مبانی انسانشناسی (گرد شهر با چراغ) (چاپ چهارم، ترجمه کامل مقاله «دین چیست». ادوارد ساپیر از فرانسه به فارسی. تهران: عطار.
13
14. زکریایی، محمدعلی. (تدوینکننده). (1373). فلسفه و جامعهشناسی سیاسی (پژوهشی در آثار دکتر شریعتی). 2ج. تهران: الهام.
14
15. زیمل، گئورگ. (1380). تضاد فرهنگ مدرن (مترجم: هاله لاجوردی). فصلنامه ارغنون، (۱۸)، صص 225-246.
15
16. زیمل، گئورگ. (1392). مقالاتی درباره دین (مترجم: شهناز مسمیپرست، چاپ دوم). تهران: ثالث.
16
17. سوروکین، پ ا. (1377). نظریههای جامعهشناسی و فلسفههای نوین تاریخ (مترجم: اسدالله (امیر) نوروزی). رشت: انتشارات حقشناس.
17
18. شجاعیزند، علیرضا. (1392).ذاتانگاری دین، فصلنامه جستارهای فلسفه دین، (3)، صص 81- 112.
18
19. شریعتی، علی. (1375). مجموعه آثار (چاپ ششم). تهران: الهام.
19
20. فضایی، یوسف. (1356). بنیانهای اجتماعی دین. تهران: چاپار.
20
21. فورشت، اینگر؛ و رپستاد، پل. (1394). درآمدی بر جامعهشناسی دین (مترجم: مجید جعفریان). قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
21
22. کاسیرر، ارنست. (1380). رسالهای در باب انسان (درآمدی بر فلسفه فرهنگ) (مترجم: بزرگ نادرزاد، چاپ سوم). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
22
23. کاسیرر، ارنست. (1382). فلسفه و فرهنگ (مترجم: بزرگ نادرزاد). تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
23
24. کچویان، حسین. (1387). نظریههای جهانیشدن و دین، (چاپ دوم). تهران: نشر نی.
24
25. گولدنر، الوین. (1372). بحران جامعهشناسی غرب (مترجم: فریده ممتاز، چاپ دوم). تهران: شرکت سهامی انتشار.
25
26. گیدنز، آنتونی. (1363). دورکیم (مترجم: یوسف اباذری). تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
26
27. گیدنز، آنتونی. (1389). جامعهشناسی (مترجم: حسن چاوشیان، چاپ چهارم). تهران:
27
نشر نی.
28
28. گیدنز، آنتونی. (1391). جامعهشناسی (مترجم: منوچهرصبوری، چاپ بیست و هفتم). تهران: نشر نی.
29
29. گیویان، عبدالله. (1386). کلیفورد گیرتز و دیدگاه تفسیری او در باب دین و فرهنگ، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، (10)، صص ۱- ۲۸.
30
30. مالرب، میشل. (1379). انسان و ادیان (نقش دین در زندگی فردی و اجتماعی) (مترجم: مهران توکلی). تهران: نشر نی.
31
31. محدثی گیلوایی، حسن. (1381). دین و حیات اجتماعی: دیالکتیک تغییرات. تهران: فرهنگ و اندیشه.
32
32. مک کویری، جان. (1375). تفکر دینی در قرن بیستم (مترجم: عباس شیخ شعاعی و محمد محمدرضایی). قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
33
33. مک لافلین، جان. (1383). مراسم مذهبی و فرهنگ (مترجم: افسانه نجاریان). اهواز: نشر رسش.
34
34. وبر، ماکس. (1371). اخلاق پروتستان و روح سرمایهداری (مترجم: عبدالمعبود انصاری). تهران: سمت.
35
35. وبر، ماکس. (1382). قدرت و جامعه (مترجم: احمد تدین) تهران: هرمس.
36
36. ویلم، ژان پلر. (1377). جامعهشناسی ادیان (مترجم: عبدالرحیم گواهی). تهران: نشر علم.
37
37. یوسفزاده، حسن. (1388). بررسی تحول آرای پیتر برگر درباره دین و عرفیشدن. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
38
38. Berger, Peter. L. (1969). The Social Reality of Religion, Faber and Faber, London.
39
39. Geertz, C. (1968). Islam Observed: religious development in Morocco and Indonesia. New Haven: Yale University Press.
40
40. Geertz, C. (1973). The Interpretation of Cultures. New York: Basic Books.
41
ORIGINAL_ARTICLE
طراحی مدل مطالعه انسانشناختی اسلامی در مطالعات اجتماعی (با تاکید بر دانش رفتار سازمانی)
شناخت پدیدهی سازمان و حل مسائل آن، نیازمند شکلگیری بنیادهای فکری و مبانی اساسی دانش سازمان و مدیریت است. شناخت عنصر انسانی در سازمان و مدیریت، نیازمند شناخت مبانی متعددی است که در این مقاله تلاش شده است برخی از آنها تبیین گردد. جهتگیری این پژوهش بنیادی و از نظر هدف اکتشافی است. گردآوری اطلاعات نیز بر مبنای مطالعات کتابخانهای صورت گرفته است. روش پژوهش به کار گرفته شده در این پژوهش تحلیل محتوای کیفی است. که با ایجاد دادههای محاسبهپذیر آغاز و سپس به استنتاج پدیدهها، پرداخته و در نهایت به روایتگری پژوهش انجام شده است. در این پژوهش سه دسته از مبانی انسانشناختی با عنوان مبانی فلسفی، مبانی تجربی، و مبانی دینی مورد شناسایی قرار گرفت. بر اساس نتایج این پژوهش، مدلی برای شناخت انسان، که در رفتار سازمانی موثر است شناسایی گردید. در این پژوهش تنها به نُه مبنای انسانشناختی توجه شد و کاربرد آنها در رفتار سازمانی نشان داده شده است.
https://jiss.isca.ac.ir/article_69207_a3e8042d033966ea5a516786f737a209.pdf
2020-06-21
195
221
10.22081/jiss.2020.56934.1619
مبانی
انسان
شناختی
رفتار
محسن
منطقی
manteghi@iki.ac.ir
1
استادیار گروه مدیریت مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی&، قم، ایران
LEAD_AUTHOR
* قرآن کریم (مترجم: مکارم شیرازی).
1
1. اعرافی، علیرضا. (1391). فقه تربیتی (ج1). قم: مؤسسه فرهنگی اشراق و عرفان.
2
2. گیبسون، بوریل؛ و گارت، مورگان. (1383). نظریههای کلان جامعهشناختی و تجزیه و تحلیل سازمان (مترجم: محمدتقی نوروزی). تهران: سمت، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
3
3. پارسانیا، حمید؛ و طالعی اردکانی، محمد. (1392). روششناسی بنیادین و روششناسی کاربردی در علوم اجتماعی با تأکید بر رویکرد رئالیسم و نومینالیسم. معرفت فرهنگی اجتماعی، (14)، صص 73-96.
4
4. جوینت، پت، وارنر، ملکم. (1385). مدیریت در عرصه فرهنگها (مترجم: محمدتقی نوروزی). قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
5
5. درانی، کمال. (1374 و 1375). درآمدی بر تجزیه و تحلیل محتوا (فن تعبیر و تفسیر نظارتی). دانش مدیریت، (31 و 32)، صص 25-34.
6
6. دلاوری، علی. (1387). روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی. تهران: نشر ویرایش.
7
7. رضائیان، علی. (1383). مبانی مدیریت رفتار سازمانی. تهران: انتشارات سمت.
8
8. رضائیان، علی. (1395). فرهنگ سازمانی. تهران: سمت.
9
9. سلیمی، علی. (1397). کاربرد تحلیل محتوای کیفی در استخراج تحلیلهای اجتماعی قرآن کریم. فصلنامه علمی - پژوهشی روششناسی علوم انسانی، (97)، صص 75-99.
10
10. سوکاس، هریتنوس؛ و کریستین، توسن. (1395). نظریه سازمان نگاههای فرانظری.
11
تهران: سمت.
12
11. شریفی، احمدحسین. (1388). خوب چیست، بد کدام است. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
13
12. شریفی، احمدحسین. (1395). روششناسی علوم انسانی. تهران: آفتاب توسعه.
14
13. طباطبایی، محمدحسین. (1374). تفسیر المیزان (مترجم: سیدمحمدباقر موسوی همدانی). قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسین حوزه علمیه قم.
15
14. عرب بافرانی، محمدرضا؛ و عیوضی، محمدرحیم. (1396). درآمدی بر آیندهپژوهی در نظام مدیریت اسلامی از طریق مطالعه روششناسی آیندهپژوهی و اجتهاد در فقه امامیه. مدیریت اسلامی، (3)، صص85- 113.
16
15. فرانسوا دورتیه، ژان. (1389). انسانشناسی (مترجم: جلال الدین رفیعفر). تهران: انتشارات خجسته.
17
16. فکوهی، ناصر. (1382). تاریخ اندیشه و نظریههای انسانشناسی. تهران: نشر نی.
18
17. کارگروه مبانی مدیریت اسلامی. (1395). نقشه جامع مدیریت اسلامی (نجما). قم: دانشگاه قم.
19
18. کلاکی، حسن. (1388). نظریه بنیادی بهمثابه روش نظریهپردازی. نامه پژوهش فرهنگی، 10(6)، صص 119-140.
20
19. گروه نویسندگان (زیر نظر استاد محمدتقی مصباح یزدی). (1391). فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی. تهران: مؤسسه فرهنگی مدرسه برهان.
21
20. گریزری، پال. (1389). نقدی بر دانش مدیریت (مترجم: محمد صائبی). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
22
21. مشایخیپور، محمدعلی. (1390). مبانی اخلاق کار از دیدگاه امام علی×. مدیریت اسلامی، (1)، صص 37-65.
23
22. مصباح یزدی، محمدتقی. (1380). پیشنیازهای مدیریت اسلامی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
24
23. Bratton. J. (2015). Introduction to work and Organizational Behaviour, palg rave.
25
24. Hsieh, Hisu fang Sarah & Shannon, E. (2005). Three Approaches to Qualitative content Analysis, Qualitative Health Research, 15(9) pp. 1277-1288.
26
25. Keippendorff، K. & Hsieh, l. (2004). Content Analysis: An introduction to its Methodology. Thousand Oaks, Calif, sage Publications, inc.
27
26. Larry, A. & Richard, E. & Edwin, R. Samovar Porter & McDan (2010). Communication Between Cultures Senior Publisher: Lyn Uhl, Boston.
28
27. Mayring, P. (2014). Qualitative Content Analysis. Theoretical Foundation, Basic Procedures and Software Solution, Klagenfurt, Austria.
29
28. Mays, N. & Pope, G. (2002). Assessing Quality in Qualitative Research. British Medical Jornal, Jan. I: 50-52. pp. 211-245.
30
29. Robbins, S. P. (2003). Essentials of organization behavior (7th ed). New Jersey: Printis Hall.
31
30. Sato, Elo & Kyngas, H. (2008). The Qualitativie Content Analysis Process. Journal of advanced nursing, 62(1). pp. 107-115.
32
31. Scott. R. (2003). Organization rational, natural، and open systems. New Jersey: Pearson education international.
33
32. Seeman, M. (1963). On the Meaning of Alienation. ASR. 24. pp. 783-791.
34
33. Simon, Herbert. A. (1976). Administrative Behavior, New York: The Free Press.
35
34. White, M. D., & Marsh, E. E. (2006). Content Analysis: A Flexible Methodology. Library Trends, 55(1). pp. 22-45.
36