ORIGINAL_ARTICLE
کارکرد اجتماعی اعتقاد به مهدویت
توانمندی نظام اجتماعی از دغدغههای مهمی است که همواره مورد توجه نظامهای سیاسی و حکومتی است. عوامل مختلفی میتوانند در بقا و تداوم، پویایی و توانمندسازی نظام اجتماعی نقش داشته باشند. باور به مهدویت در پویایی و توانمندی نظام اجتماعی نقش مهمی میتواند داشته باشد و کارکرد در این حوزه از کارکردهای مهم این باور بهحساب میآید. زیرا باور به مهدویت، میتواند مردم را حول محور خود جمع کند و برای تحقق هدفی مشخص، آنان را به صورت یکپارچه در آورد و به آنان هویت واحد دهد و بهدنبال آن قدرت اجتماعی را تقویت نماید و ارتباط اجتماعی را تحکیم بخشد و در نتیجه، زمینههای امنیت و نظم اجتماعی را فراهم آورد و به تحکیم روابط اجتماعی منجر شود. در این تحقیق، با هدف نشاندادن کارکرد باور به مهدویت در ساحت نظام اجتماعی جامعه منتظِر و عصر غیبت و تبیین ظرفیت و پتانسیل اندیشه مهدویت در تقویت و تحکیم نظام اجتماعی، بحث و گفتوگو شده است. از مهمترین یافتههای این تحقیق، نشاندادن ظرفیت اندیشه مهدویت در ساحتهای نظم، انسجام و همبستگی، امنیت و تحکیم روابط اجتماعی است. از برجستهترین راهکارهای اندیشه مذکور در این حوزهها عبارت است از: تولید و بازخوانی ارزشهای اخلاقی مشترک، تحکیم باورهای دینی بهویژه آموزه امامت، ایجاد ارتباط و پیوند عاطفی در مردم، ایجاد اتحاد و هویت واحد بین اقوام و خرده فرهنگها و ایجاد اعتماد عمومی که از تقویت ارزشها و پایبندی به قواعد اخلاقی ناشی میشود.
https://jiss.isca.ac.ir/article_65110_7b1b27a3046c9e7fc3d70a12556d31c7.pdf
2017-09-23
6
31
10.22081/jiss.2017.65110
مهدویت
نظم اجتماعی
انسجام
امنیت
روابط اجتماعی
محمود
ملکیراد
m.malekirad@isca.ac.ir
1
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
LEAD_AUTHOR
مجتبی
گودرزی
mjtbgoodarzi@gmail.com
2
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
AUTHOR
قرآنکریم
1
اسکیدمور، ویلیام (1385)، تفکر نظری در جامعهشناسی، جمعی از مترجمان، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
2
بخاری، محمد بناسماعیل (1407)، صحیح البخاری، بیروت: دارالنشر.
3
بنباز، عبدالعزیز (1388ق)، «عقیدة أهل السُنّة و الأثر فی المهدیّ المنتظر»، در مجله الجامعة الاسلامیه، ش 3.
4
. ـــــــــــــــــــــ (1400ق)، «الردّ على من أنکر أحادیث المهدیّ»، در مجلّهالجامعة الإسلامیّة، ش45.
5
بهروزیلک، غلامرضا (1388)، سیاست و مهدویت، قم: مؤسسه آینده روشن.
6
چلبی، مسعود (1382)، جامعهشناسی نظم، تهران: نشر نی.
7
حائرییزدی، علی (1422ق)، إلزام الناصب فی إثبات الحجة الغائب، تحقیق: علی عاشور، بیروت: مؤسسه الأعلمى.
8
دهخدا، علیاکبر (1336)، لغتنامه، تهران: مجلس شورای ملی.
9
راشد محصل، محمدتقی (1381)، نجاتبخشی در ادیان، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
10
رضایی، محمدحسین (1391)، مبانی و مسائل امنیت اجتماعی، رویکردی ایرانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
11
ساروخانی، باقر (1375)، روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
12
صادقیتهرانی، محمد (1392)، بشارات عهدین، قم: شکرانه.
13
صالحیامیری، سیدرضا (1392)، امنیت اجتماعی، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
14
صدوق، محمد بنعلی (1376)،کمالالدین و تمامالنعمه، تحقیق: علیاکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
15
ـــــــــــــــــــــ ، الامالی، تهران: نشر کتابچی.
16
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسه اعلمی.
17
طوسی، محمد بنالحسن (1411ق)، الغیبه، قم: دارالمعارف الإسلامیة.
18
عمید، حسن (1388)، فرهنگ عمید، تهران: نشر فرهنگ اندیشمندان.
19
فیض کاشانی، محمدمحسن (1371)، نوادر الأخبار فی ما یتعلق بأصول الدین، تحقیق: مهدی انصارى قمى، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
20
کلینی، محمد بنیعقوب (1367)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
21
کوزر، آلفرد لیوئیس (1373)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعهشناسی، ترجمه: حسن ثلاثی، تهران: انشارات علمی.
22
گودرزی، حسین و جمعی از نویسندگان (1392)، مهدویت و آینده پژوهی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
23
بننبی، مالک (1359)، شبکه روابط اجتماعی، ترجمه: جواد صالحی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
24
مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحار الانوار، بیروت: مؤسسه الوفاء.
25
محرابی، علیرضا (1387)، بررسی و تبیین مبانی و مؤلفههای انسجام ملی، تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
26
محسنی، منوچهر (1381)، مقدمات جامعهشناسی، تهران: نشر دوران.
27
معین، محمد (1364)، فرهنگ معین، تهران: امیرکبیر.
28
نعمانی، محمد بنابراهیم (1422ق)، الغیبة، تحقیق: فارس حسون کریم، قم: انوارالهدی.
29
ORIGINAL_ARTICLE
تفسیر المیزان و قرائتی دیگر از فلسفه تاریخ جهت پیشرفت اجتماع
پیشرفت اجتماع و نیل جوامع و تمدنها به سعادت و کمال، آرزوی دیرینه بشر است. «اندیشه پیشرفت» از سوی متفکران علوم انسانی تعاریف گوناگونی داشته و مصادیق مختلفی را شامل شده است.
تکوین و قدرت نفوذ اندیشه پیشرفت اجتماع، نیازمند ابتنای آن بر مبانی نظری استوار و محکمی مانند «فلسفه تاریخ» است. «ماهیت تاریخ» و «عوامل محرک تاریخ» دو مؤلفه مهم فلسفه تاریخ بهشمار میآیند. فیلسوفان تاریخ و جامعهشناسان، «ماده» را ماهیت و موضوعاتی مانند: (نژاد)، (عوامل جغرافیایی)، (نظریه الهی)، (قهرمانان و (اقتصاد) را از مهمترین عوامل محرک تاریخ بر شمردهاند.این نگاشته بر آن است تا بر اساس تفسیر شریف المیزان و با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی، یکی از مهمترین اقسام مبانی نظری «اندیشه پیشرفت اجتماع» یعنی «فلسفه تاریخ» را مورد تحلیل و واکاوی قرار دهد و با ارائه ادله مهمی، «اختلاف» را بهعنوان ماهیت و «دین» را بهعنوان عامل محرک تاریخ معرفی نماید.
https://jiss.isca.ac.ir/article_65111_26ba900d860d33c4e30d6e838590b563.pdf
2017-09-23
32
55
10.22081/jiss.2017.65111
پیشرفت
اجتماع
فلسفه تاریخ
قرآن
تفسیر المیزان
ایوب
امرائی
amraee_1360@yahoo.com
1
استادیار و مدیر گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه آیتالله العظمی بروجردی (ره)
AUTHOR
مریم
نظربیگی
nazarbeigi1@gmail.com
2
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه آیتالله العظمی بروجردی(ره)
AUTHOR
محمدرضا
حسینی
mrho_59@yahoo.com
3
استادیار گروه علوم اجتماعی و رئیس دانشکده علوم انسانی دانشگاه آیتالله العظمی بروجردی(ره)
AUTHOR
قرآنکریم، ترجمه فولادوند.
1
آزاد ارمکی، تقی (1374)، اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان، تهران: سروش.
2
ابطحی، سیدحسین (1391)، نقشه راه طراحی و تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، تهران: پیام عدالت.
3
ابنخلدون، عبدالرحمن (1352)، مقدمه ابنخلدون، ترجمه: محمد پروین گنابادی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
4
اخترشهر، علی (1386)، اسلام و توسعه، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
5
انوری، حسن (1381)، فرهنگ بزرگ سخن، تهران: انتشارات سخن.
6
ای. اچ. کار (1351)، تاریخ چیست؟ ترجمه: حسن کامشاد، تهران: خوارزمی.
7
پی یتر، آندره (1352)، مارکس و مارکسیسم، ترجمه: شجاعالدین ضیائیان، تهران: دانشگاه تهران.
8
جعفری، محمدتقی (1387)، تاریخ از دیدگاه امام علی7، تهران: پیام آزادی.
9
جوادی آملی، عبدالله (1388)، تفسیر موضوعی قرآنکریم (جامعه در قرآن)، قم: اسرا.
10
جهانیان، ناصر (1388)، اسلام و رشد عدالتمحور، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
11
حسنزاده، علی (1389)، فلسفه تاریخ از دیدگاه اسلام، قم: زائر.
12
حکیم، محمدباقر (1387)، جامعه انسانی از دیدگاه قرآنکریم، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
13
خامنهای، سیدعلی (1378)، مجموعه سخنان در دیدار با میهمانان داخلی و خارجی دهمین سالگرد ارتحال امام4، قابلدسترسی در 12/3/78: www.leader.ir.
14
ــــــــــــــــــــ (1381)، مجموعه سخنان در دیدار مدیران صداوسیما، قابلدسترسی در 15/11/81، www.leader.ir
15
ــــــــــــــــــــ (1388)، مجموعه سخنان در دیدار با استادان و دانشجویان کردستان، قابلدسترسی در 27/2/88، www.leader.ir
16
دادبه، اصغر (1380)، کلیات فلسفه، تهران: دانشگاه پیام نور.
17
دورانت، ویلیام جیمز (1365)، تاریخ تمدن، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
18
ــــــــــــــــــــ (1371)، لذات فلسفه، ترجمه: عباس زریاب، تهران: آموزش و پرورش.
19
دورانت، ویل و آریل (1378)، درسهای تاریخ، ترجمه: محسن خادم، تهران: ققنوس.
20
دهخدا، علیاکبر (1377)، لغتنامه، تهران: موسسه لغتنامه دهخدا.
21
رشاد، علیاکبر (1391)، نقشه راه طراحی و تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، تهران: پیام عدالت.
22
زرینکوب، عبدالحسین (1377)، تاریخ در ترازو، تهران: امیرکبیر.
23
سبحانی، جعفر (1374)، فلسفه تاریخ و نیروی محرک آن، قم: مکتب اسلام.
24
سروش، عبدالکریم (1360)، فلسفه تاریخ، تهران: پیام آزادی.
25
صانعی درهبیدی، منوچهر (1384)، مبانی اندیشههای فلسفی (فلسفه عمومی)، تهران: امیرکبیر.
26
صلیبا، جمیل (1385)، فرهنگ فلسفی، ترجمه: منوچهر صانعی درهبیدی، تهران: حکمت.
27
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1417)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات اسلامی.
28
عبدالهی، یحیی (1393)، «فلسفه تاریخ از منظر علامه طباطبایی با محوریت تفسیر المیزان»، تاریخ در آیینه پژوهش، سال یازدهم، ش1.
29
قاضیزاده، کاظم (1394)، «مبانی هستیشناسی و معرفتشناسی نظام اجتماعی بر اساس تفسیر المیزان»، پژوهشهای اعتقادی- کلامی، ش 18.
30
مجتهدی، کریم (1381)، فلسفه تاریخ، تهران: انتشارات صداوسیما.
31
مصباح یزدی، محمدتقی (1368)، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، قم: سازمان تبلیغات اسلامی.
32
مطهری، مرتضی (1384)، مجموعه آثار (فلسفه تاریخ)، تهران: صدرا.
33
ــــــــــــــــــــ (بیتا)، مقدمهای بر جهانبینی اسلامی (جامعه و تاریخ)، ج 5، قم: صدرا.
34
معرفت، محمدهادی (1385)، تفسیر و مفسران، قم: تمهید.
35
منتسکیو، بارون (1349)، روح القوانین، ترجمه: علیاکبر مهتدی، تهران: امیرکبیر.
36
منتظری، آیت (1387)، «الگوی عدالت و پیشرفت در اسلام»، مجله حکومت اسلامی، سال سیزدهم، ش 3.
37
مهدی، محسن (1383)، فلسفه تاریخ ابنخلدون، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
38
ORIGINAL_ARTICLE
نگرش و تحلیلی فرادینی از بنیانها و زمینههای افراطگرایی
این مقاله میکوشد تا با الهام از عامگرایی توحیدی ادیان ابراهیمی، نگاهی فرادینی (فرااسلامی و فرامسیحی) به پدیدهها داشته باشد. نگاهی که مرزهای دینی، نژادی- قومی، جغرافیایی- تاریخی، طبقاتی، جنسیتی و فرهنگی را در مینوردد و ضمن توجه به تفاوتها و کثرتها، اسیر تفاوتگرایی و دوگانهنگری نمیشود. باور به توحید، میتواند زیرساحت استواری برای نگرش ناثنوی یا غیر دوگانه باشد. متأثر از این نگاه و با باور به حقایق وجودی عالم، به حقوق هستیشناسانه انسانی در ابعاد فردی و اجتماعی و بازتابش بر نیازهای ثابت و منبسط او دست مییابیم. از این منظر، پیششرطهای یک حیات مسالمتآمیز و به دور از خشونت و افراطیگری در عوامل یازدهگانه ذات مشترک و طبعاً حق یکسان در برابر انسانها، توجه به جهت و غایت آفرینش، دیگرگرایی، عشق و محبت، شکیبایی و گذشت، توجه به تفاوتها و کثرتها، همکاری متقابل، مسئولیتپذیری و وحدت در عین کثرت، منطق احتجاج و فرهنگ گفتوگو، عدالت اجتماعی و رفع نیازمندیها، دولت وحدتگرا، جهاننگری و عامگرایی و نهادهای بینالمللیرا بررسی و در نهایت، موضع ادیان مورد نظر به اختصار معلوم شده است.
https://jiss.isca.ac.ir/article_65112_70814ffe152382fa139f517e2d9eb467.pdf
2017-09-23
56
88
10.22081/jiss.2017.65112
عامگرایی
ناثنویتگرایی
گفتوگو
حقایق وجودی
دیالکتیک
افراطگرایی
عماد
افروغ
emad_afrough@bou.ac.ir
1
استاد دانشگاه
AUTHOR
افروغ، عماد (1393)، فریادهای خاموش، تهران: انتشارات سوره مهر.
1
ـــــــــــــــــــــ ، توحیدگرایی و صلح، تهران: نشر علم.
2
ـــــــــــــــــــــ ، «دین و جامعه در چرخش زمانی معاصر، عصر بازگشت خدا»، فصلنامه علمی - پژوهشی اسلام و مطالعات اجتماعی، ش 6.
3
ـــــــــــــــــــــ (1394)، شرحی بر دیالکتیک روی بسکار، تهران: نشر علم.
4
ـــــــــــــــــــ (1396)، نگرشی منظومهای و دیالکتیکی به سینما، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
5
لوکس، استیون (1393)، قدرت، نگرشی رادیکال، چاپ دوم، ترجمه: عماد افروغ، تهران: نشر علم.
6
نری، آلن (1394)، دیالکتیک و تفاوت، ترجمه: عماد افروغ، تهران: نشر علم.
7
Aram 1 (2007), For a Church Beyond its Walls. Antelias, Lebanon: Catholicos of Cilicia.
8
Archer, Margaret S (2004), Andrew Collier and Douglas V. Porpora. Transcendence, Critical Realism and God. London and New York: Routledge.
9
Bhaskar, Roy (1998), “Introduction”, in Critical Realism, Essentional Readings. London: Routledge.
10
Bhaskar, Roy (2008), Dialectic: The Pulse of Freedom. 3rd edn. London: Routledge.
11
Collier, Andrew (1998), “Explanation and Emancipation”, in Critical Realism, Essentional Readings. London: Routledge.
12
Swinburne, Richard (2008), Was Jesus God? New York: Oxford University Press.
13
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی نسبت هویتِ سرزمینی و عناصر مشروعیتبخش اجتماعی در اندیشه صفویان
این مقاله درباره «هویت سرزمینی در جایگاه یکی از مؤلفههای هویتی ایرانیان» بحث میکند؛ از اینرو، وزن و جایگاه سرزمین در منظومه فکری و هستی اجتماعی انسان از یکسو نقش و اهمیت سرزمین در هستی اجتماعی و هویت جمعی ایرانیان از دیگر سو بررسی میشود.سخن درباره اندیشه سیاسی صفویان و عناصر این اندیشه و چگونگی به خدمتگیری و سازگاری این عناصر برای احیا و تقویت یکی از مؤلفههای هویتی ایرانیان (سرزمین)؛ همچنین چگونگی بهرهبرداری صفویان از کارکرد این عناصر برای مشروعیتبخشی به حاکمیت خود، جنبه دیگری از مباحث این مقاله است. رویکرد این مقاله به هویت، نه سراپا، ایستا و بدون تغییر و نه سیال است که نتایج آنها به ترتیب به سنگوارگی هویتی و پدیدهای برساخته گفتمان و قدرت بینجامد؛ بلکه هویت در این رویکرد از یک سو به پایداری و رسوبیافتگی بعضی از عناصر و ویژگیها در فرهنگ ملتها و از سوی دیگر به پویایی و تحول آنها باور دارد.
https://jiss.isca.ac.ir/article_65113_cc28abdc9f4d03e52f33a4fc06ce5b8f.pdf
2017-09-23
89
111
10.22081/jiss.2017.65113
هویت سرزمینی
عناصر مشروعیتبخش
اندیشه سیاسی
صفویان
ابراهیم
توبهیانی
ebrahim.tobeyani@gmail.com
1
دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(علیه السلام)
LEAD_AUTHOR
محسن
الویری
alvirim@gmail.com
2
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه باقرالعلوم (علیه السلام)
AUTHOR
افروغ، عماد (1377)، فضا و جامعه: فضا و نابرابری اجتماعی «ارائه الگویی برای جداییگزینی فضایی و پیامدهای آن»، تهران: انتشارات دانشگاه تربیت معلم.
1
ـــــــــــــــــــــــــ (1378)، هویت ایرانی و حقوق فرهنگی، تهران: سوره مهر.
2
براون، ادوارد (1369)، تاریخ ادبیات ایران از صفویه تا عصر حاضر، ترجمه: بهرام مقدادی، تهران: انتشارت مروارید.
3
بورکهارت، تیتوس (1374)، درآمدی بر آیین تصوف، ترجمه: یعقوب آژند، تهران: انتشارات مولی.
4
بهزادفر، مصطفی (1386)، هویت شهر (نگاهی به شهر تهران)، تهران: مؤسسه نشر شهر.
5
بیانی، شیرین (1371)، دین و دولت در ایران عهد مغول، ج 2، تهران: مرکز نشر.
6
تاجیک، محمدرضا (1384)، روایت غیریت و هویت در میان ایرانیان، تهران: فرهنگ گفتمان.
7
جعفریان، رسول (1369)، تاریخ تشیع در ایران، ج 2، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
8
ـــــــــــــــــــــــــ (1370)، دین و سیاست در دوره صفوی، قم: انتشارات انصاریان.
9
جنکینز، ریچارد (1391)، هویت اجتماعی، ترجمه: تورج یاراحمدی، تهران: پردیس دانش.
10
رجایی، فرهنگ (1372)، تحول اندیشه سیاسی در شرق باستان، تهران: نشر قومس.
11
ـــــــــــــــــــــــــ ، معرکه جهانبینیها در خردورزی و هویت سیاسی ما ایرانیان، تهران: انتشارات احیاء کتاب.
12
زرینکوب، عبدالحسین (1367)، تاریخ مردم ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر.
13
سجادی، سیدضیاءالدین (1372)، مقدمهای بر مبانی عرفان و تصوف، تهران: انتشارات سمت.
14
سیوری، راجر (1363)، ایران عصر صفوی، ترجمه: کامبیز عزیزی، تهران: نشر مرکز.
15
ـــــــــــــــــــــــــ (1380)، در باب صفویان، ترجمه: رمضانعلی روحاللهی، تهران: نشر مرکز.
16
طباطباییفر، سیدمحسن (1384)، نظام سلطانی، تهران: نشر نی.
17
طباطبایی، جواد (1375)، خواجه نظام الملک، تهران: انتشارات طرح نو.
18
کلیفورد ادموند، بارسوث (1349)، سلسلههای اسلامی، ترجمه: فریدون بدرهای، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
19
گلمحمدی، احمد (1381)، جهانیشدن، فرهنگ و هویت، تهران: نشر نی.
20
لکزایی، نجف (1385)، چالش سیاست دینی و نظم سلطانی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
21
لمبتون، آن.کی.اس (1362)، مالک و زارع در ایران، ترجمه: منوچهر امیری، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
22
لینچ، کوین (1375)، تئوری شکل خوب، ترجمه: سیدحسین بحرینی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
23
مجتهدزاده، پیروز (1386)، دموکراسی و هویت ایرانی، تهران: انتشارات کویر.
24
مزاوی، میشل (1363)، پیدایش دولت صفوی، ترجمه: یعقوب آژند، تهران: نشر گستره.
25
معین، محمد (1380)، فرهنگ فارسی (یک جلدی)، تهران: نشر سرایش.
26
معینی علمداری، جهانگیر (1381)، «تجلی وجدان تاریخی در بوم: هایدگر و سرچشمههای تاریخی ـ مکانی هویت»، فصلنامه مطالعات ملی، سال چهارم، ش 14.
27
نویدی، داریوش (1386)، تغییرات اجتماعی ـ اقتصادی در ایران عصر صفوی، ترجمه: هاشم آقاجری، تهران: نشر نی.
28
هریستون، هال (1375)، «حیث التفاتی و جهات: بخش نخست وجود و زمان»، ترجمه: بهزاد برکت، ارغنون، سال سوم، ش 11و12.
29
هینتس، والتر (1377)، تشکیل دولت ملی در ایران: حکومت آق قوینلو و ظهور دولت صفوی، ترجمه: کیکاوس جهانداری، تهران: خوارزمی.
30
Crang, Mike & Nigel, Thrift (2000), Thinking space, New York: Routeledge press.
31
Logan, J. & Moltoch, H. (1987), Utban Fortunes: The Political Economy of Place, University of California press.
32
Relph, E. (1976), Place and Placenessness, London: pion.
33
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی الگوی امتناع نظریه جامعهشناسی و علوم اجتماعی اسلامی در ایران
ساختار درونی علوم اجتماعی، زمینهها و لوازم اجتماعی که در آن امکان بروز یافتند، از مسائلی است که در دهههای اخیر توجه بسیاری را متوجه خود کرده است. در این میان، برخی با توجه به تفاوتها و مشابهتهایی که علوم اجتماعی در سیر تحول خود در داخل و در قیاس با سایر جوامع داشته، به نحوی طرح مسئله کردند که جریان اصلی را متوجه ملزومات شکلگیری و رشد جامعهشناسی در ایران کنند. دو الگویی که در مقاله حاضر مورد توجه قرار گرفته؛ یکی، رویکرد قایل به امتناع نظریه جامعهشناختی است که در برخی محافل علمی مورد توجه قرار گرفته و دیگری، الگوی علوم اجتماعی اسلامی است. به نظر میرسد، این دو الگو نیازمند بحث و بررسی است، اما تا بهحال مواجهه با آنها عمدتا رد یا انکار بوده است. هرگونه بسط یا گشایش تئوریک در حوزه جامعهشناسی نیازمند دقتبخشیدن به دعوی امتناع نظریه جامعهشناسی یا علوم اجتماعی اسلامی است. در این تحقیق با استفاده از تکنیک مصاحبه نیمهساختیافته و روش اسنادی، ابتدا اصول این نظریه و همچنین دلایل و مستندات ارائهشده برای آن بررسی شده و وضعیت امتناع نظریه جامعهشناسی در مقایسه با علوم اجتماعی اسلامی با توجه به انگیزهها و دلایل مدافعان و منتقدان واکاوی شده است. نتایج حاکی از آن است که صحبت از وضعیت امتناع بهمثابه آسیب علوم اجتماعی در ایران، بهمعنای حکم قطعی و صادرشده مرگ علوم اجتماعی و یا از بینرفتن هرگونه امکان اندیشه جامعهشناختی نیست، بلکه بهمعنای مشخصی بهکاربرده شده است. همچنین بررسی مباحث مربوط به علوم اجتماعی اسلامی نشان میدهد، علاوه بر عدم ارائه جزئیات لازم، ملزومات و اقتضائات علم مورد توجه قرار نگرفته است.
https://jiss.isca.ac.ir/article_65114_3bd6f01db2813c1f1f166a98999ef7e1.pdf
2017-09-23
112
137
10.22081/jiss.2017.65114
آسیبشناسی نظری
امتناع اندیشه جامعهشناختی
علوم اجتماعی اسلامی
نظریهپردازی
نظریه جامعهشناختی
سیدمهدی
اعتمادیفرد
etemady@ut.ac.ir
1
عضو هیات علمی گروه جامعهشناسی دانشگاه تهران
AUTHOR
طیبه
صدوقینیا
sadoughi1989@gmail.com
2
دانشجوی دکتری جامعهشناسی دانشگاه علامه طباطبایی
AUTHOR
ابنخلدون، عبدالرحمن (۱۳۹۰)، مقدمه، ترجمه: پروین گنابادی، نشر الکترونیکی کتابناک.
1
پارسانیا، حمید (1388)، «روششناسی علوم انسانی با رویکرد اسلامی»، مجله پژوهش، ش 2.
2
ـــــــــــــــــــــــ (۱۳۹۵)، دومین جلسه از سلسلهنشستهای آسیبشناسی علوم اجتماعی اسلامی، دانشگاه تهران.
3
دورکیم، امیل (1387)، قواعد روش جامعهشناسی، ترجمه: علیمحمد کاردان، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
4
رشاد، علیاکبر (۱۳۹۳)، دین و حقیقت؛ پاسخ به مغالطهای در حوزه دغدغه تولید علم دینی، تهران: نشست دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
5
طباطبایی، سیدجواد (1391)، ابنخلدون و علوم اجتماعی، تهران: نشر ثالث.
6
کچویان (الف)، حسین (1391)، «عبدالرحمنابنخلدون و مفسران: بررسی آراء طه حسین، محسن مهدی و سیدجواد طباطبایی»، فصلنامه علمی پژوهشی نظریههای اجتماعی متفکران مسلمان، سال دوم، ش 1.
7
کچویان (ب)، حسین (۱۳۹۱)، نگاهی به علم و علوم انسانی، در گفتوگو با خبرنامه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
8
گولدنر، آلوین (1368)، بحران جامعهشناسی غرب، ترجمه: فریده ممتاز. تهران: نشر شرکت سهامی انتشار.
9
مارکس، کارل؛ انگلس، فردریش؛ پلخانف، گئورگی (1393)، لودویگ فوئرباخ و ایدئولوژی آلمانی، ترجمه: پرویز بابایی، تهران: نشر چشمه.
10
وبر، ماکس (1390)، روششناسی علوم اجتماعی، ترجمه: حسن چاوشیان، تهران: مرکز.
11
قانعیراد، محمدامین؛ محدثی، حسن و جواد میری (۱۳۹۵)، هماندیشی نقد کتاب ابنخلدون و علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
12
هگل، گئورگ و ویلهلم فردریش (۱۳۷۸)، عناصر فلسفه حق یا خلاصهای از حقوق طبیعی و علم سیاست، ترجمه: مهبد ایرانیطلب، تهران: نشر قطره.
13
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی رابطه میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی با نگرش به جامعه در میان دانشجویان شهر قم
در عصر حاضر، بهرهگیری از رادیو، تلویزیون، ماهواره و شبکههای اجتماعی بهعنوان رسانههای ارتباطی سریع و در دسترس، ضرورتی اجتماعی و بخشی جداییناپذیر از زندگی شده است. از سویی در جهان امروز، رسانهها به ابزارهایی برای نشر اندیشه و ایدئولوژیهای گوناگون در سراسر جهان تبدیل شدهاند و همین نفوذ رسانهها، پیامدهای شایان توجهی در جنبههای گوناگون زندگی انسانها، از جمله نگرش آنها داشته است. این مقاله درصدد بررسی رابطه بین میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی با نگرش به جامعه در بین دانشجویان شهر قم است. جامعه نمونه تحقیق 638 نفر انتخاب شد و پرسشنامه بهصورت تصادفی ساده توزیع و جمعآوری شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافتهها نشان میدهد بین میزان استفاده از وسایل ارتباطجمعی با نگرش به جامعه در بین دانشجویان 381/0 r = رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین رابطه بین میزان استفاده از وسایل ارتباطجمعی با نگرش به جامعه با متغیرهای کنترلی جنسیت، وضعیت تأهل، وضعیت شغلی، مثبت و معنادار است. همچنین بین این متغیر با ابعاد نگرش مانند عاطفی، شناختی و رفتاری رابطه وجود دارد.
https://jiss.isca.ac.ir/article_65115_9a9b9222e56dcafc0726378cb9ee9526.pdf
2017-09-23
138
167
10.22081/jiss.2017.65115
وسایل ارتباطجمعی
نگرش
جامعه ایران
ابراهیم
فتحی
e.fathi@iribu.ac.ir
1
مدیر گروه ژورنالیسم دانشکده ارتباطات و رسانههای نویندانشگاه صدا وسیما
AUTHOR
علیرضا
پویا
pooya@iribu.ac.ir
2
استادیار گروه فلسفه رسانه دانشکده دین و رسانه قم
AUTHOR
محسن
مقدمی
mohsenmoqadami@gmail.com
3
کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشکده دین و رسانه قم
LEAD_AUTHOR
آراستهخو، محمد (1381)، فرهنگ اصطلاحات علمی ـ اجتماعی، تهران: انتشارات چاپخش.
1
جِرد بُهنر و میکائیل وانکِ (1384)، نگرشها و تغییر آنها، ترجمه: علی مهداد، تهران: انتشارات جنگل.
2
روش بلاو، آن ماری؛ نیون، اُدیل (1377)، روانشناسی اجتماعی، ترجمه: سیدمحمد دادگران، تهران: انتشارات مروارید.
3
سورین، ورنر و جیمز تانکارد (1390)، نظریههای ارتباطات، ترجمه: علیرضا دهقان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
4
کریمی، یوسف (1378)، روانشناسی اجتماعی (نظریهها، مفاهیم و کاربردها)، تهران: انتشارات نشر ارسباران.
5
کریمیان، رامین؛ مهاجر، مهران و محمد نبوی (1384)، الفبای ارتباطات، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها.
6
مک کوایل، دنیس (1385)، نظریه ارتباطات جمعی، ترجمه: پرویز اجلالی، تهران: انتشارات دفتر مطالعات و توسعه رسانهها.
7
مهدیزاده، سیدمهدی (1393)، نظریههای رسانه اندیشههای رایج و دیدگاههای انتقادی، تهران: انتشارات همشهری.
8
گیدنز، آنتونی (1378)، جامعهشناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
9
پاتر دبیلو. جمیز (1391)، بازشناسی رسانههای جمعی با رویکرد سواد رسانهای، ترجمه: امیر یزدیان، پیام آزادی و منا نادعلی، قم: انتشارات مرکز پژوهشهای اسلامی صداوسیما.
10
کروتی، دیوید و ویلیام هوینس (1391)، رسانه و جامعه (صنایع، تصاویر و مخاطبان)، ترجمه: مهدی یوسفی و سیدرضا مرزانی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق7.
11
نوربخش، سیدمرتضی (1392)، مفاهیم اساسی دانش ارتباطات، تهران: انتشارات جامعهشناسان.
12
قنادان، منصور؛ مطیع، ناهید و هدایتاله ستوده (1376)، جامعهشناسی مفاهیم کلیدی، تهران: مؤسسه انتشارات آوای نور.
13
گونتر، بری (1384)، روشهای تحقیق رسانهای، تهران: انتشارات اداره کل پژوهشهای سیما.
14
ORIGINAL_ARTICLE
تبلیغ و الگوی مطلوب مبلغ
در عصر حاضر مبلغان دینی، وظیفه احیای اموزههای اهل بیت(ع) و هدایتگری آحاد جامعه را عهدهدار هستند؛ تحقیق پیشرو با توجه به این وظیفه مهم مبلغان دینی در پی تدوین الگوی مطلوب مبلغ است. این الگو در چهار بعد ویژگیهای اخلاقی مبلغ، مخاطبان و شیوههای تبلیغی متناسب با آن و عرصههای تبلیغ، به مدد روش تحلیل محتوای کیفی جهتدار تبیین گردیده است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که در بعد ویژگیهای اخلاقی هفت ویژگی «یکسانی گفتار و کردار»، «زمانشناسی و زمینهشناسی»، «مردمیبودن و دردآشنا»، «شجاعت و قاطعیت»، «صبر و استقامت»، «نفوذ کلام» و «انتقادپذیری» از مهمترین فضایلی است که مبلغ در ارتباط با دیگران بایستی به آن مجهز باشد. مخاطبان مبلغ به سه دسته کلی خانواده، مخاطبان عام و مخالفان قابل تقسیمبندی است که متناسب با هر کدام شیوههای تبلیغی طرح شده است. در بعد چهارم با عنوان عرصههای تبلیغ نیز به «تقدم پرداختن به مسائل اعتقادی بر احکام و اخلاق»، «تقدم خانواده و خویشاوندان بر دیگران» و «تقدم نوجوانان و جوانان بر سایرین» اشاره شده است.
https://jiss.isca.ac.ir/article_65116_3f5fad95fb391542d04d8cdff5e80b9e.pdf
2017-09-23
168
198
10.22081/jiss.2017.65116
مبلغ
الگوی مطلوب مبلغ
ویژگیهای اخلاقی مبلغ
مخاطبان مبلغ
شیوههای تبلیغ
عرصههای تبلیغ
سیدمحمدحسین
هاشمیان
hashemian@bou.ac.ir
1
دانشیار گروه مدیریت راهبردی دانشگاه باقرالعلوم(ع)
AUTHOR
ناصر
رفیعی محمدی
n.rafei110@yahoo.com
2
دانشیار گروه شیعهشناسی جامعة المصطفی
AUTHOR
حوریه
بزرگی
bozorgi.h14@gmail.com
3
دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(ع)
LEAD_AUTHOR
اکبری، ظاهر (1390)، «ارتباطات درونفردی در منابع اسلامی»، فصلنامه اسلام و پژوهشهای مدیریتی، سال اول، ش 2.
1
ایمان، محمدتقی و محمودرضا نوشاد (1390)، «تحلیل محتوای کیفی»، مجله پژوهش، سال سوم، ش 2.
2
پاینده، ابوالقاسم (1382)، نهج الفصاحه، تهران: انتشارات دنیای دانش.
3
جمعی از راویان (1384)، حدیث عنوان بصری، قم: انتشارات مسجد جمکران.
4
جوادی آملی، عبدالله (1385)، هدایت در قرآن، چاپ دوم، قم: انتشارات اسراء.
5
ـــــــــــــــــــــــــ (1378)، زن در آینه جلال و جمال، قم: انتشارات اسراء.
6
ـــــــــــــــــــــــــ (1388) تفسیر تسنیم، ج 1، 7، 12، 16 قم: انتشارات اسراء.
7
ـــــــــــــــــــــــــ (1389)، تفسیر تسنیم، ج 2، 4، 5، 20 ، قم: انتشارات اسراء.
8
راغب اصفهانى، حسین بنمحمد (1374)، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، تهران: مرتضوی.
9
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1374)، المیزان، ترجمه: سیدمحمدباقر موسوى همدانى، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
10
عابدی، محمود (1392)، اخلاق مبلغ و آثار اجتماعی آن، مشهد: انتظار مهر.
11
عارفیمسکونی، علی (1389)، «منش روحانی و آداب تبلیغ (2)»، مجله میقات حق، ش 72.
12
عبدالهیان، محمد (1381)، «عزم، نخستین رکن سیر و سلوک»، رشد آموزش قرآن، ش 1.
13
قائمیمقدم، محمدرضا (1382)، «روش الگویی در تربیت اسلامی»، مجله معرفت، ش 69.
14
قرائتی، محسن (1377)،تبلیغ در قرآن (بررسی آیات و روایات در روش تبلیغ دین)، تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن.
15
ـــــــــــــــــــــــــ (1383)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قران.
16
قمی، شیخ عباس (1344ق)، سفینه البحار، ج 2، قم: دارالاسوه.
17
محمدی ریشهری، محمد (1388)، منتخب میزانالحکمه، چاپ و نشر دارالحدیث.
18
محمدی ریشهری، محمد و دیگران (1380)، تبلیغ بر پایه قرآن و حدیث، قم: سازمان چاپ و نشر دارالحدیث.
19
مطهری، مرتضی (1389)، مجموعه آثار، ج 22 و 25، تهران: انتشارات صدرا.
20
ـــــــــــــــــــــــــ (1390)، مجموعه آثار، ج 17، تهران: انتشارات صدرا.
21
مکارم شیرازی، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، ج 5، 13و 16، تهران: دارالکتب اسلامیه.
22
ـــــــــــــــــــــــــ (1387)، اخلاق در قرآن، ج 2، قم: انتشارات امام علی بنابیطالب(ع).
23
موسوی خمینی، روحالله(1380)، شرح چهل حدیث (اربعین حدیث)، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
24
نراقی، احمد (1378)، معراج السعاده، قم: انتشارات هجرت.
25
نراقی، مهدی (1367)، علم اخلاق اسلامی (گزیده کتاب جامعالسعادات)، ترجمه: سیدجلالالدین مجتبوی، انتشارات حکمت.
26
نرمافزارهای جامعالتفاسیر، جامع الاحادیث، کتابخانه دیجیتال اسرا.
27
هدایتنیا، فرج الله (1390الف)، شیوههای تبلیغ در قرآن، قم: ذوی القربی.
28
ـــــــــــــــــــــــــ (1390ب)، شیوههای تبلیغ در احادیث، قم: پاداندیشه.
29
تمیمى آمدى، عبدالواحد بنمحمد (1410 ق)، غررالحکم و دررالکلم، مصحح: سیدمهدی رجائی، قم: نشر دارالکتاب الاسلامی.
30