ORIGINAL_ARTICLE
درآمدی بر مفهوم فلسفۀ «فرهنگ و ارتباطات»
با توجه به تمایز معنایی دو مفهوم «فرهنگ» و «ارتباطات» صورتبندی فلسفۀ «فرهنگ و ارتباطات»، بهعنوان فلسفۀ مضافِ بسیط، و دانش درجه اول، به فهم عمیق این موضوع میانرشتهای کمک به سزایی کرده و زمینه را برای مطالعات بعدی، با رویکرد اسلامی، برای دانشجویان، فراهم میکند. از آنجا که تاکنون در ادبیات علوم اجتماعی، فلسفه مفهوم ترکیبی «فرهنگ و ارتباطات» تنقیح نشده است، نگارنده در صدد است با عطف توجه به ادبیات موجود و با الهام از اندیشوران این حوزه، با معناکاوی دو مفهوم «فلسفۀ فرهنگ» و «فلسفۀ ارتباطات»، بهعنوان فلسفه مضاف بسیط، فلسفه مفهوم اعتباری «فرهنگ و ارتباطات» را، بازسازی نماید. در این راستا، با تحلیل و نسبت سنجی دو مفهوم «فرهنگ» و «ارتباطات»، در راستای کشف ربط منطقی میان دو مفهوم، «فلسفه فرهنگ و ارتباطات»، بهعنوان «مطالعه فرانگر و عقلانی احکام کلی فرهنگ و ارتباطات، در سطوح هستی شناختی، معرفت شناختی، و روش شناختی» تعریف شده است.
https://jiss.isca.ac.ir/article_4_fce9c50cf4752dc41ac9a9e8c3fb0f47.pdf
2014-03-21
2
25
فلسفه مضاف
فلسفه فرهنگ
فلسفه ارتباطات
فلسفه فرهنگ و ارتباطات
کریم
خان محمدی
khanmohammadi49@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) و انجمن مطالعات اجتماعی حوزه
AUTHOR
ادهرمال، رام (13۸۵)، «طرح یک فلسفه میان فرهنگی»، ترجمه: پریش کوششی، تهران: مجله خردنامه همشهری، ص۱۰
1
اسمیت، فیلیپ (138۷)، درآمدی بر نظریه فرهنگی، ترجمه: حسن پریان، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی، چاپ دوم.
2
ایشل، دینر شوتس (1391)، مبانی جامعهشناسی ارتباطات، ترجمه: کرامت الله راسخ، تهران: نشر نی.
3
پاکتچی، احمد (1387)، «مطالعه معنا در سنت اسلامی»، نامه پژوهش فرهنگی، سال نهم، ش۱۳، ص121-155.
4
پورحسن، قاسم (1391)، روزنامه ایران، ش5102، مورخه 25/3/1391، ص15.
5
ـــــــــــــــــ (1391)، روزنامه ایران، ش5253، مورخه 28/9/1391، ص15.
6
پهلوان، چنگیز (1388)، فرهنگ و تمدن، تهران: نشر نی.
7
پیوزی، مایکل (1379)، یورگن هابرماس، ترجمه: احمد تدین، تهران: نشرهرمس.
8
جانسون، لزلی (1388)، منتقدان فرهنگ؛ ترجمه: ضیا موحد، تهران: طرح نو، چاپ دوم.
9
10. خسروپناه، عبدالحسین (1385)، فلسفههای مضاف، تهران: سازمان انتشارات پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی.
10
11. ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1391)، معنای ربط؛ به گزارش سید حسین امامی (سایت پژوهه:www. pajoohe. com ).
11
12. رشاد، علیاکبر (1389 و 1390)، «درباره فلسفه فرهنگ»، فصلنامه راهبرد فرهنگ، ش۱۲ و ۱۳، ص7 - 16.
12
13. روشه، گی (1375)، مقدمهای بر جامعهشناسی عمومی، ترجمه: هما زنجانیزاده، تهران: سمت.
13
14. ریتزر، جورج (1383)، نظریههای جامعهشناسی در دوران معاصر، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی، چاپ هشتم.
14
15. فکوهی، ناصر (1386)، انسانشناسی شهری، تهران: نشر نی، چاپ چهارم.
15
16. فلسفه میان فرهنگی، http://www. interculturalstudies. ir/fa/?p=35
16
17. فی، برایان (1381)، فلسفه امروزین علوم اجتماعی با نگرش چند فرهنگی، ترجمه: خشایار دیهیمی، تهران: طرح نو.
17
18. فیاض، ابراهیم (1389)، تعامل دین، فرهنگ و ارتباطات، تهران: امیرکبیر.
18
19. فیسک، جان (1386)، درآمدی بر مطالعات ارتباطی، ترجمه: مهدی غبرایی، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانهها.
19
20. قاسمپور، مرتضی (1384)، «فلسفه میان فرهنگی»، هفتهنامه خردنامه همشهری، ش78.
20
21. کاسیرر، ارنست (13۷۳)، رسالهای در باب انسان: درآمدی بر فلسفه فرهنگ، ترجمه: بزرگ نادرزاد، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
21
22. کری، جیمز (1376)، ارتباطات و فرهنگ، ترجمه: مریم داداشی، تهران: سبز آسیا.
22
23. کیمرله، هاینس (2002)، فلسفه میان فرهنگی (http://www.aftabir.com)
23
24. ـــــــــــــــــ (2002)، گزارش کتاب فلسفه میان فرهنگی (آلمانی)Interkulturelle Philosophie ، آلمان، هامبورگ.
24
25. گادیکانست، ویلیام، و دیگران (1385)، نظریهپردازی درباره ارتباطات میان فرهنگی، ترجمه: پیروز ایزدی، فصلنامه رسانه، ش67، ص49 – 98.
25
26. لیندف، تامس و تیلور، برایان (1388)، روشهای تحقیق در علوم ارتباطات، ترجمه: عبدالله گیویان، تهران: همشهری.
26
27. مصلح، علیاصغر (1386)، «مفهوم و اهمیت فلسفه فرهنگ»، نشریه فلسفه، کلام و عرفان، سال 35، ش2، ص5 – 16.
27
28. ـــــــــــــــــ (1390)، «خاستگاه بینش و فلسفه میانفرهنگی و گفتوگوی بین فرهنگی»، نشریه فرهنگ و هنر، آبان، ش2، ص17 – 27.
28
29. ـــــــــــــــــ (1391)، علامه طباطبایی آغازگر پژوهش فلسفی در فرهنگ: (www.mehrnews.com)
29
30. یوسفی، مهدی (1389)، «منبعشناسی فلسفه ارتباطات»، فصلنامه نامه فرهنگ و ارتباطات، سال اول، پاییز و زمستان، ش1، ص161- 175.
30
Carey, w. James )2009(, Communication as culture, New York and London, Routledge.
31
32. Chang, G. Briankle, 2009, »Philosophy of Communication«, In Encyclopedia of Communication Theory, London, Sage.
32
33. Cooley, Charles Horton, )1909(, Social Organization, New York.
33
34. Craig, R. T. & Muller, H. L. )2007(, theorizing communication: Redings across traditions. Bvrerly Hills, CA: sage.
34
35. Davydov, IU. N. )1970(, The Great Soviet Encyclopedia, 3rd Edition, The Gale Group, Inc. All rights reserved.
35
36. http://encyclopedia2. thefreedictionary. com/Philosophy of Culture
36
Gudykunst ,William )2005(, Theorizing About Intercultural Habermas, jurgen. 1966, Between facts and norms.
37
38. Fisk John )1990(, Introdaction to Communication studies,London, Routledge,
38
39. Lilanigan , Richard )1918(, »Conermporary philosophy of communication«, Quarterly Journal of Speech, 335 – 347.
39
Littlejohn, W. Stephen & Foss, A. Foss )2009(, Encyclopedia of Communication Theory, London, Sage. Communication, London, Sage.
40
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تاریخی چگونگی تطور معنایی مفهوم «ملّت» از فهم دینی به درک تجددی در آستانۀ نهضت مشروطه
این مقاله به بررسی چگونگی تحول معنایی مفهوم «ملت» در آغاز آشنایی ایرانیان با منظومۀ فکری تجدد میپردازد. «ملت» در متون و ادبیات سنتی بهمعنای «دین» و مذهب است، اما در آغاز آشنایی ایرانیان با تجدد، جایگزین مفهوم «nation» به معنای اصالت ارادۀ افراد خودآگاه دارای حقّ شد که اساساً مفهومی غیردینی و حتّی ضدّدینی است. مقاله نشان میدهد که سه عامل اصلی زمینهساز این جایگزینی بودهاند: نخست رخدادهای سیاسی و اجتماعی شتابان میانۀ دورۀ قاجار که سبب شد «ملت» افزون بر دین، بر علمای دینی و پیروان دین نیز اطلاق شود و در نتیجۀ پیوند خوردن با دینداران بهجای دین، یک گام به مفهوم تجددی فردمحور nation نزدیک شود؛ دوم، نظر گروهی از روشنفکران نخستین مبنی بر این که اگر اندیشههای جدید در قالب مفاهیم دینی و سنتیِ مورد پذیرش جامعۀ مذهبی ایران مطرح شود با مقاومت کمتری روبهرو شده و راه گسترش تجدد هموارتر خواهد شد. از اینرو، آگاهانه بر مفهوم «ملت» تأکید شد؛ زیرا برای ذهن ایرانیان آشنا و مأنوس بود؛ و سوم حضور فراگیر گروههای مختلف نخبگان ایرانی در امپراتوری عثمانی که در کشمکش با اندیشۀ جدید nationalism قرار داشت و بهویژه «نظام ملت» آن در حال تحول به «ملت عثمانی» و «ملت اسلام» و «ملت توران» و «ملت ترک» بود. ادبیات مفهومی و شیوههای بیانی نخبگان عثمانی در عصر تنظیمات به فضای عمومی ایران وارد شد. برای انجام این تحقیق از اسناد و متون تاریخی، اشعار و فتاوا و رسالههای دورۀ میانی قاجاریه استفاده شده است.
https://jiss.isca.ac.ir/article_5_9f3e1c66f5b17082e4f3f9ff41c70cd6.pdf
2014-03-21
26
54
ملت
نظام ملت
عصر تنظیمات
عثمانی
ملتگرایی
قاجاریه
تجدد
مشروطه
حسین
کچویان
kachoian@ut.ac.ir
1
دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
AUTHOR
قاسم
زائری
gasem.zarei@ut.ac.ir
2
استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
AUTHOR
احمدی، حمید (1382)، «هویت ملّی ایرانی در گسترۀ تاریخ»، فصلنامۀ مطالعات ملّی، بهار، ش 15، ص19، تهران: موسسۀ مطالعات ملّی.
1
انتخابی، نادر (1390)، ناسیونالیسم و تجدد در ایران و ترکیه، تهران: نشر نگارۀ آفتاب.
2
اینالجیق، خلیل (1391)، «تنظیمات چیست»؟ در: اینالجیق، خلیل و محمد سید دانلی اوغلو (1391)، امپراتوری عثمانی در عصر دگرگونی تنظیمات، ترجمه: رسول عربخانی، تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام.
3
آبادیان، حسین (1383)، بحران مشروطیت در ایران، تهران: موسسۀ مطالعات و پژوهشهای سیاسی.
4
آجودانی، ماشاءالله (1392)، مشروطۀ ایرانی، تهران: نشر اختران.
5
بهار، محمدتقی (ملکالشعراء) (1363)، تاریخ مختصر احزاب سیاسی، ج دوم، تهران: امیرکبیر.
6
بیگدلو، علیرضا (1380)، باستانگرایی در تاریخ ایران معاصر، تهران: نشر مرکز.
7
ترکمان، محمد (1367)، مدرس در پنج دورۀ تقنینیه، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
8
حضرتی، حسن (1389)، مشروطۀ عثمانی، تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام.
9
10. داوری اردکانی، رضا (1365)، ناسیونالیسم و انقلاب، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
10
11. کاتوزیان، محمدعلی همایون (1380)، تضاد دولت و ملت (نظریۀ تاریخ و سیاست در ایران)، ترجمه: علیرضا طیّب، تهران: نشر نی.
11
12. کوچوک، جودت (1391)، «نظام ملت در امپراتوری عثمانی و تنظیمات»، در: اینالجیق، خلیل و محمد سید دانلی اوغلو (1391)، امپراتوری عثمانی در عصر دگرگونی تنظیمات، ترجمه: رسول عربخانی، تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام.
12
13. لوئیس، برنارد (1384)، مشکل از کجا آغاز شد؟ (تاثیر غرب و واکنش خاورمیانه)، ترجمه: شهریار خواجیان، تهران: نشر اختران.
13
14. ـــــــــــــــــ (1386)، خاورمیانه (دو هزار سال تاریخ از ظهور مسیحیت تا امروز)، ترجمه: حسن کامشاد، تهران: نشر نی.
14
15. مشکور، محمدجواد (1368)، فرهنگ فِرَق اسلامی، مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی.
15
16. مومنی، محمدباقر (1372)، دین و دولت در عصر مشروطیت، تهران: نشر باران.
16
17. ناظمالاسلام کرمانی، میرزا محمد (1357)، تاریخ بیداری ایرانیان، به اهتمام سعیدی سیرجانی، تهران: نشر آگاه.
17
18. نجفی، موسی (1376)، بنیاد فلسفۀ سیاسی در ایران (عصر مشروطیت): تلاقی اندیشۀ سیاسی اسلام و ایران با غرب، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
18
19. ـــــــــــــــــ (1378)، مقدمۀ تحلیلی تاریخ تحولات سیاسی ایران (دین، دولت و تجدد: تکوین هویت ملی نوین ایران از عصر صفویه تا دوران معاصر)، تهران: نشر منیر.
19
20. ـــــــــــــــــ و رسول جعفریان (137۳)، سدۀ تحریم تنباکو، تهران: انتشارات امیرکبیر.
20
21. نورایی، فرشته (1352)، تحقیق در افکار میرزاملکمخان ناظمالدوله، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
21
22. ونیولی، جرارد (1381)، ایدۀ ایران، ترجمه: الهام کوشا، دربنائی، محسن و دیگران (1381)، خودکاوی ملی در عصر جهانیشدن، تهران: نشر قصیدهسرا.
22
23. یغمایی، اقبال (1357)، شهید راه آزادی سیدجمال واعظ اصفهانی، تهران: توس.
23
ORIGINAL_ARTICLE
رابطۀ سطح زندگی و انحرافات اجتماعی در آیات و روایات اسلامی
از جمله مسائل مهم در جامعۀ بشری که به طور گریزناپذیر، آگاهانه یا ناخودآگاه، جامعه را با تمایزپذیری و ایجاد طبقۀ اجتماعی روبهرو میکند، سطح معیشت زندگی و میزان بهرهمندی از منابع و برآوردهشدن نیازهای اولیۀ زندگی است. رابطۀ این مسئله با بروز کجروی در جامعه، از جمله مباحثی است که ذهن متفکران را به خود مشغول ساخته و بسیاری دستکم بخشی از انحرافات اجتماعی را برآیندی از وجود فقر در جامعه میدانند. گرچه این برداشت در بارۀ پدیدۀ شوم فقر و رابطۀ آن با پیدایش و رشد کجروی، چندان به دور از واقعیت نیست، اما بسیاری از انحرافات، از ساخت روابط نابرابر در جامعه سرچشمه میگیرد و نیز نتیجۀ رفتار صاحبان ثروت و قدرت است که بهسبب در دست داشتن ابزار نفوذ، توانایی لاپوشانی کجرویهای خود را دارند. در این مقاله پس از بازکاوی مفاهیم کلیدی، روایاتِ مرتبط با فقر و غنا با استفاده از نظریههای مختلف در باب انحرافات اجتماعی، زمینهها و بسترها و علل بروز و پیدایش انحرافات در جامعه مد نظر قرار گرفته و در نهایت، پویشی منطقی در رابطۀ میزان کجرویها با سطح بهرهمندی از منابع، در این باب، انجام شده است. مسئلۀ فقر و نابرابری و ارتباط آن با پدیداری انحرافات اجتماعی اگرچه در نظریههای مختلفی همچون نگرشهای فردگرایانه و یا ساختگرایانه مورد تحلیل قرار گرفته، اما تلاش شده تا نگاه رضایتبخش به آن که فارغ از نگاههای دوآلیستی است، با توجه به آیات و روایات در این مقاله مورد توجه قرار گیرد.
https://jiss.isca.ac.ir/article_6_2073e0890db2c47e52363f101a2eec3c.pdf
2014-03-21
55
76
فقر
غنا
سطح زندگی
تمایز اجتماعی
عدالت
انحرافات اجتماعی
سیدحسین
فخر زارع
faryadfakhr@gmail.com
1
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
AUTHOR
قرآن کریم
1
نهجالبلاغه، شریف الرضی ابولحسن محمد ابن حسین (۱۳۷۹)، قم: انتشارات مشهور.
2
ابن فارس، احمد (1404ق)، معجم مقاییساللغة، تحقیق: هارون عبدالسلام محمد، قم: مکتبالاعلامالاسلامی.
3
ابنمنظور، محمدبن مکرم (1414ق)، لسان العرب، محقق: میردامادی، جمالالدین، بیروت: دارالفکرللطباعة و النشر و التوزیع دارصادر، بیروت.
4
افروغ، عماد (1377)، فضا و نابرابری اجتماعی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
5
ـــــــــــــــــ (1380)، چشماندازی نظری بر تحلیل طبقاتی و توسعه، تهران: نشر فرهنگ و دانش.
6
آبراکرامبى، نیکلاس و دیگران (1376)، فرهنگ جامعه شناسى، ترجمه: حسن پویان، تهران: چاپخش.
7
پاینده، ابوالقاسم (۱۳۸۵)، نهج الفصاحه، قم: طلوع مهر.
8
تامین، ملوین (1373)، جامعهشناسی قشربندی و نابرابری اجتماعی، ترجمه: عبدالحسین نیکگهر، تهران: نشر توتیا.
9
10. تمیمیآمدی، عبدالواحد بن محمد (1366)، غررالحکم و دررالکلم، تصحیح: سید مهدی رجایی، قم: دارالکتابالاسلامی.
10
11. توسلی، غلامعباس (1379)، جامعهشناسی کار و شغل، تهران: سمت.
11
12. جوهرى، اسماعیل بن حمّاد (1407ق)، الصحاح، بیروت: دارالعلم للملایین، الطبعة الرابعة.
12
13. حرعاملی، محمدبن حسن (1414)، وسایلالشیعه، قم: تحقیق و نشر موسسه آلالبیت.
13
14. حلى، جعفر بنالحسن (1403ق)، شرایع الاسلام فى مسایل الحلال و الحرام، بیروت، دارالانصار.
14
15. حمیری، عبداللهبن جعفر (1363)، قرب الاسناد، قم: انتشارات رضی.
15
16. خوانساری، آقاجمال (1366)، شرح غرر و دُرر، تهران: دانشگاه تهران.
16
17. دلشاد، مصطفی (1372)، سیره نبوی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
17
18. رفیعپور، فرامرز (13۷۸)، توسعه و تضاد، تهران: شرکت سهامی انتشار.
18
19. روشه، گی (1381)، تغییرات اجتماعی، ترجمه: منصور وثوقی، تهران: نشر نی.
19
20. شریف الرضى، محمد بن حسین (1414ق)، نهج البلاغة (للصبحی صالح) ، قم: هجرت.
20
21. شعیری، تاجالدین (1363)، جامعالاخبار، قم: انتشارات رضی.
21
22. شهید ثانی، زینالدین بنعلی (1409ق)، منیة المرید، قم: مکتبالاعلامالاسلامی.
22
23. صدوق، ابن بابویه (1404ق)، عیوناخبارالرضا، تهران: موسسهالاعلمیللمطبوعات.
23
24. ـــــــــــــــــ (1413ق)، منلایحضره الفقیه، تصحیح: علی اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
24
25. ـــــــــــــــــ (1362)، الخصال، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.
25
26. صدیق سروستانی، رحمتالله (1387)، آسیبشناسی اجتماعی (جامعهشناسی انحرافات اجتماعی)، تهران: سمت.
26
27. طباطبایی، سید محمد حسین (1417ق)، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.
27
28. طوسی، محمدبن حسن (بیتا)، امالی، تحقیق: موسسه بعثت دارالثقافه، قم: بیچا.
28
29. قنادان، منصور، مطیع، ناهید وستوده هدایتاله(۱۳۷۶)، جامعهشناسی: مفاهیم کلیدی، تهران: آوای نور.
29
30. غدیری، عبداللّه عیسی ابراهیم (1418ق/ 1998م)، القاموس الجامع للمصطلحات الفقهیة، بیروت: دار الحجة- دار الرسول الاکرم (ص).
30
31. کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
31
32. کوئن، بروس (1379)، مبانی جامعهشناسی، ترجمه: غلامعباس توسلی و رضا فاضل، تهران: سمت.
32
33. مجلسی، محمدباقر (1373)، بحارالانوار، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
33
34. مصطفوی، حسن (1368)، التحقیق فیکلمات القرآن الکریم، تهران:وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
34
35. موسوی خمینى، سیدروحالله (1379)، تحریرالوسیله، تهران: موسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی(ره).
35
36. نراقی، محمدمهدی (بیتا)، جامعالسعادات، تقدیم: محمدرضا مظفر، قم: مکتبةالداوری.
36
37. نوری، حسینبنمحمدتقی(1408ق)، مستدرکالوسائل و مستنبطالمسائل، قم: موسسة آلالبیت(ع).
37
38. وبر، ماکس (1371)، اخلاق پروتستان و روح سرمایهداری، تهران: سمت.
38
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی کارکردهای خانواده در شکلگیری سبک زندگی اسلامی
در پژوهش حاضر کارکردهای خانواده در سه بخش کارکردهای زیستی ـ روانی، کارکردهای تربیتیـ اجتماعی و کارکردهای مراقبتیـ حمایتی و کنترلی بررسی شده است. توجه عمیق به آموزههای اسلام در مورد هر یک از کارکردهای خانواده و عمل به دستورات خداوند و پیروی از سیره و سنت معصومین (ع)، زیست مؤمنانهای را سبب میشود که نهتنها در باورها و اندیشهها، بلکه در کردار و رفتار انسانها در زندگی روزمرّهشان متبلور میشود. تجلی این تأثیرپذیری از چنین آموزههایی بر کارکردهای خانواده، به شکلگیری سبک زندگی اسلامی در عرصههای گوناگون و در نهایت، به توجیه و تفسیر هویّت فردی و جمعی آنان میانجامد. این پژوهش با بهرهگیری از روش اسنادی و کتابخانهای در صدد نشاندادن این نکته است که خانواده بهعنوان کوچکترین و مهمترین نهاد اجتماعی میتواند - با عنایت به کارکردهای آن بر اساس آموزههای اسلامی ـ زمینهساز شکلگیری سبک زندگی اسلامی و هویتساز باشد. در نتیجه چنین امری میتوان به جامعهای رو به پیشرفت و توسعه نایل آمد که برکات و ثمرات آن، یکایک افراد جامعه، نهادها، گروهها و ساختارهای اجتماعی را در بر خواهد گرفت.
https://jiss.isca.ac.ir/article_7_ab7fdcfb8a87d4c026a2bcab3ad18d8f.pdf
2014-03-21
77
107
خانواده
کارکردهای خانواده
کارکردهای زیستیـ روانی
کارکردهای تربیتیـ اجتماعی
سبک زندگی اسلامی
محمد
علینی
m.ellini@yahoo.com
1
پژوهشگر، دانشجوی دکتری دینپژوهی و عضو انجمن مطالعات اجتماعی حوزه
AUTHOR
قرآن کریم
1
اعزازی، شهلا (1380)، جامعهشناسی خانواده با تأکید بر نقش، ساختار کارکرد خانواده در دوران مصاصر، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
2
آذربایجانی، مسعود و دیگران (1382)، روانشناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
3
باربو، ایان (1392)، دین و علم، ترجمه: پیروز فطورچی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
4
بستان(نجفی)، حسین (1390 الف)، جامعهشناسی خانواده با نگاهی به منابع اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
5
ــــــــــــــــــــ (1390 ب)، خانواده در اسلام، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
6
بهشتی، احمد (1377)، خانواده در قرآن، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
7
تاجبخش، کیان (1384)، سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، ترجمه: افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: نشر شیرازه.
8
تامسون، کنت (1387)، دین و ساختار اجتماعی، ترجمه: علی بهرام پور و حسن محدّثی، تهران:انتشارات کویر.
9
10. جوادی آملی، عبدالله (1391)، مفاتیح الحیاة، قم: اسراء.
10
11. حرّانی، ابو محمد (1388)، تحف العقول عن آل الرسول، ترجمه: صادق حسنزاده، قم: آل علی.
11
12. شیخ حرّعاملی، محمد بن الحسن (1367)، وسایل الشیعه، تهران: المکتبه الاسلامیه.
12
13. حقشناس، جعفر (1388)، آسیبشناسی خانواده (مجموعه مقالات)، تهران: مرکز امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری.
13
14. حکیمی، محمد و حکیمی، علی (1392)، الحیاه، قم: دلیل ما.
14
15. داوودی، محّمد و حسینیزاده، سیّد علی (1389)، سیره تربیتی پیامبر و اهل بیت، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
15
16. رضویزاده، سید نورالدین (1386)، بررسی تأثیر مصرف رسانهها بر سبک زندگی ساکنان تهران، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
16
17. رفیعپور، فرامرز (1378)، آناتومی جامعه، تهران: شرکت سهامی انتشار.
17
18. ساروخانی، باقر (1381)، مقدمهای بر جامعهشناسی خانواده، تهران: سروش.
18
19. ــــــــــــــــــــ (1375)، درآمدی بر دایره المعارف علوم اجتماعی، ج1، تهران: کیهان.
19
20. سالاریفر، محمدرضا (1389)، خانواده در نگرش اسلام و روانشناسی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
20
21. شرفالدین، سید حسین (1386)، تحلیلی اجتماعی از صله رحم، قم: بوستان کتاب.
21
22. شکر بیگی، عالیه (1389)، مدرنگرایی و سرمایه اجتماعی خانواده؛ درآمدی بر جامعهشناسی خانواده در ایران، تهران: انتشارات جامعهشناسان.
22
23. شیروانی، علی (۱۳۸۶)، نهج الفصاحه، تهران: انتشارات دارالفکر.
23
24. شهیدی، سید جعفر (۱۳۷۲)، نهج البلاغه، تهران: انتشارات آموزشی انقلاب اسلامی.
24
25. صالحی، محمد بن یوسف (1414ق)، سبل الهدی و الرشاد، بیروت: دار الکتب العلمیه.
25
26. طباطبایی، سیّد محمدحسین (1374)، تفسیر المیزان، ترجمه: سیّد محمدباقر موسوی همدانی، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
26
27. طبرسی، حسنبن فضل (1412ق)، مکارم الاخلاق، قم: انتشارات شریف رضی.
27
28. علینی، محمد (1391)، سرمایه اجتماعی در آموزههای اسلامی، قم: بوستان کتاب.
28
29. عیسیزاده، عیسی (1390)، خانواده قرآنی، قم: بوستان کتاب.
29
30. فاضل قانع، حمید (1392)، سبک زندگی بر اساس آموزههای اسلامی، قم: مرکز پژوهشهای اسلامی.
30
31. فاضلی، محمد (1382)، مصرف و سبک زندگی، قم: صبح صادق.
31
32. فنایی، ابوالقاسم (1384)، دین در ترازوی اخلاق، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
32
33. قطب، سید محمد (1408ق)، فی ظلال القرآن، لبنان و مصر: دارالشروق.
33
34. کاویانی، محمّد (1392)، سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
34
35. گیبینز، جان آر و بوریمر (1381)، سیاست پست مدرنیته، ترجمه: منصور انصاری، تهران: گام نو.
35
36. گیدنز، آنتونی (1382)، تجدّد وتشخّص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه: ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
36
37. گیدنز، آنتونی (1381)، جامعهشناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
37
38. مجلسی، محمد باقر (1403ق)، بحار الانوار، بیروت: داراحیاءالعربی.
38
39. مطهری، مرتضی (1372)، تعلیم و تربیت از نظر اسلام، قم: نشر صدرا.
39
40. معین، محمّد (1371)، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
40
41. مهدوی کنی، محمدسعید (138۷)، دین و سبک زندگی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
41
42. نوری، میرزا حسین (1408ق)، مستدرک الوسائل، لبنان: مؤسسه آل البیت لاحیاءالتراث.
42
43. وبر، ماکس (1374)، اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری، ترجمه: عبد المعبود انصاری، تهران: انتشارات سمت.
43
44. وثوقی، منصور و نیک خلق، علیاکبر (1391)، مبانی جامعهشناسی، تهران: بهینه.
44
45. هیود، لس و همکاران (1380)، اوقات فراغت، ترجمه: محمد احسانی، تهران: امید دانش.
45
46. Burgess, E. W. : Locke, H. j (1953), Family, New york, American Book co. 2nd edn.
46
47. Lee, David and Howard Newby (1995): The Problem of sociology, London and New York: Routledge.
47
48. Maclver, R. M (1977), : ,Society: A tentbook of Sociology, New york: Farrar and Rinehart.
48
49. Mitchell, G. Duncan(ed.)-(1977), A Dictionary of sociology, London and Henley: Rout ledge and kegan Paul..
49
ORIGINAL_ARTICLE
روابط همسایگی در سبک زندگی اسلامی
اسلام تنها دین و آیینی است که به درستی بنای دعوت خود را بر اجتماع استوار کرده و بهلحاظ مدنیالطبع بودن انسان، امر اجتماع را در هیچ یک از شئون رها نکرده است. زندگی اجتماعی انسان در اشکال گوناگون تبلور مییابد. بیتردید، پس از خانواده که اساسیترین واحد اجتماعی بهشمار میرود، همسایگان که در قالب یک محله شکل میگیرند، مهمترین تشکیلات جامعه انسانیاند که در کنار انسجام و وحدتی که دارند، تعاملات و معاشرتهای اجتماعی تاثیرگذاری با هم دارند که زمینه ساز شکلگیری یک الگوی فرهنگی و زیستی متناسب با هویت جمعی خوداند. بحث همسایه و همسایگی، همواره از مباحث مهم مورد توجه ادیان، اندیشمندان اجتماعی و علمای علم اخلاق بوده است، تا آنجا که در الگوی اسلامی، روابط و حقوق همسایگی، پس از پرستش خداوند و نیکی به والدین، مورد تاکید قرار گرفته و حتی برای کافران حق همسایگی برشمرده شده است. در نوشتار حاضر با عنایت به مباحث امروزی در باب الگوهای زندگی اجتماعی، نخست، بهاجمال، سبک زندگی مورد بحث قرار گرفته و سپس با بهرهگیری از روش اِسنادی، تلاش شده تا آموزههای دینی متناسب با موضوع، بررسی شود و با استخراج مفاهیم و محورهای شاخص در باب روابط و حقوق همسایگی، گامی در راستای ترسیم الگوی روابط همسایگی - بر اساس دیدگاه اسلام - برداشته شود.
https://jiss.isca.ac.ir/article_8_94aa6ae7f58347b92e5f2b5dba855d0e.pdf
2014-03-21
108
137
اسلام
زندگی اجتماعی
سبک زندگی
سبک زندگی اسلامی
روابط همسایگی
سیف الله
قنبری نیک
s.qanbari@yahoo.com
1
محقق، دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(ع) و عضو انجمن مطالعات اجتماعی حوزه
AUTHOR
قرآن کریم
1
نهج البلاغه (1385)، ترجمه: فیض الاسلام، تهران: نشر زرین.
2
صحیفه سجادیه (1379)، ترجمه: حسین انصاریان، تهران: پیام آزادی.
3
ابن بابویه، محمدبن علی (1382)، ثواب الاعمال وعقاب العمال، قم: نشر نسیم کوثر.
4
ابن سینا، حسین بن عبدالله (1404ق.)، الشفا، (الهیات)، تحقیق: قنواتی و زاید، قم: انتشارات کتابخانه نجفی.
5
ابوالفتح، محمدکراجکی (1364)، نزهه النواظر، ترجمه: معدن الجواهر، ترجمه فارسی: عباس قمی، تهران: نشر اسلامیه.
6
ارسطو (1387)، سیاست، ترجمه: حمید عنایت، تهران: نشر امیرکبیر، چاپ پنجم.
7
انصاریان، حسین (بیتا)، سیری در نماز، تهران: نشر انجمن خدمات اسلامی، مجمع دینی و تحقیقاتی و علمی.
8
آمدی، عبدالواحد بن محمد (1377)، غررالحکم و دررالکلم، تحقیق: مصطفی درایتی و حسین درایتی، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
9
10. آیزنک، مایکل (1375)، روانشناسی شادی؛ ترجمه: مهرداد فیروزبخت و خشایار بیگی، تهران: انتشارات بدر.
10
11. بحرانی، شیخ حسین (1384)، تحف العقول، ترجمه: علی اکبر غفاری، تهران: انتشارات اسلامیه.
11
12. برزگر کلیمشی، ولیا.. ، (1372) اسلام و اجتماع علی بن ابیطالب(ع)، تهران: نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
12
13. پاینده، ابوالقاسم (1385)، نهجالفصاحه، تهران: انتشارات بدرقه جاویدان.
13
14. پیاژه، ژان و دیگران (۱۳۷۱)، روانشناسی و دانش آموزش و پرورش، ترجمه: علیمحمدکاردان، تهران: دانشگاه تهران، چاپ سوم.
14
15. جوادی آملی، عبدالله (1389)، تفسیر تسنیم، قم: نشر موسسه اسراء.
15
16. حمیری، عبدالله بن جعفر (1371)، قرب الاسناد، تهران: نشر موسسه آلالبیت(ع) لاحیاء التراث.
16
17. دهخدا، علی اکبر (1334)، لغتنامه، تهران: نشر مؤسسه لغتنامه دهخدا.
17
18. دیلمی، محمدحسن (1383)، ارشاد القلوب، ترجمه: سید عباس طباطبایی، قم: انتشارات اسلامی.
18
19. ذکایی، محمدسعید (1385)، «جوانان، سرمایه اجتماعی و رفتارهای داوطلبانه»، رفاه اجتماعی، ش23.
19
20. راجر، جان و ویلیامز، پیتر مک (1389)، تفکر منفی، ترجمه: مهدی قراچه داغی، تهران: نشر شباهنگ.
20
21. ساروخانی، باقر (1371)، جامعهشناسی ارتباطات، تهران: انتشارات اطلاعات.
21
22. ستوده، هدایت الله (1375)، درآمدی بر روانشناسی اجتماعی، تهران: نشر آوای نور.
22
23. سلیمی، علی و دیگران (1388)، همنشینی و کجروی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
23
24. شاپوریان، رضا (۱۳۵۷)، «بهترین کسی که از کودکی من نگهداری کند کیست»، تهران: مجله مکتب امام، ش۱۱۱.
24
25. شبر، سید عبداللّه (1412ق.)، تفسیر القرآن الکریم، قم: نشر دارالهجره، چاپ دوم.
25
26. شیخ حر عاملی، محمدبن حسن (1387)، آداب معاشرت از دیدگاه معصومین، تهران: بنیاد پژوهشهای علمی.
26
27. ـــــــــــــــــــ (1409ق.)، وسایلالشیعه، قم: موسسه آلالبیت(ع).
27
28. شیخ مفید، محمدبن نعمان (1364)، امالی، ترجمه: حسین استاد ولی، تهران: بنیاد پژوهشهاى اسلامى.
28
29. طباطبایی، سید محمدحسین (1377)، تفسیر المیزان، قم: نشر جامعه مدرسین.
29
30. ـــــــــــــــــــ (1387الف)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
30
31. ـــــــــــــــــــ (1387ب)، روابط اجتماعی در اسلام، بهکوشش: سیدهادی خسروشاهی، قم: بوستان کتاب.
31
32. طبرسی، فضل بن حسن (1368)، مجمع البیان، تصحیح: ابوالقاسم گرجی، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
32
33. طوسی، خواجه نصیرالدین (1360)، اخلاق ناصری، تهران: انتشارات خوارزمی، چاپ دوم.
33
34. عاملی، زین الدین علیبن احمد (1386)، مسکن الفؤاد فی فقد الاحبة والاولاد، قم: نشر المکتبه الحیدریه.
34
35. غزالیطوسی، محمد (1374)، کیمیایسعادت، به کوشش: حسین خدیو جم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
35
36. فارابی، ابونصر (1376)، السیاسة المدنیّة، ترجمه و شرح: حسن ملکشاهی، تهران: انتشارات سروش.
36
37. فاضلی، محمد (۱۳۸۲)، مصرف و سبک زندگی، قم: صبح صادق).
37
38. فوکویاما، فرانسیس (1379)، پایان نظم، سرمایه اجتماعی و حفظ آن، ترجمه: غلامعباس توسلی، تهران: انتشارات جامعه ایرانیان.
38
39. فیض کاشانی، ملامحسن (1372)، المحجه البیضاء فی تهذیب الاحیاء، ترجمه: محمدصادق عارف، مشهد: نشر بنیاد پژوهشهای اسلامی.
39
40. کاویانی، محمد (۱۳۸۷)، سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
40
41. کلاین برگ، اتو (۱۳۸۳)، روانشناسی اجتماعی، ترجمه: علیمحمد کاردان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
41
42. کلینی، محمد بن یعقوب (1375)، کافی، تهران: انتشارات اسوه، چاپ سوم.
42
43. گیدنز، آنتونی (1378)، تجدد و تشخص، ترجمه: ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
43
44. ـــــــــــــــــــ (1389)، جامعهشناسی، ترجمه: حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
44
45. مجلسی، محمدباقر (1361)، بحارالانوار، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
45
46. ـــــــــــــــــــ (1388)، بحارالانوار، تهران: نشر دارالکتب الاسلامیه.
46
47. مصطفوی، حسن (1368)، التحقیق فیکلماتالقرآنالکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
47
48. مطهری، مرتضی (1372)، جامعه و تاریخ(مقدمهای بر جهانبینی اسلامی)، تهران: نشر صدرا.
48
49. ـــــــــــــــــــ (1375)، حکمتها و اندرزها، تهران: نشر صدرا.
49
50. ـــــــــــــــــــ (1384)، جامعه وتاریخ، تهران: انتشارات صدرا، چاپ هفدهم.
50
51. مکارم شیرازی، ناصر (1380)، اخلاق در قرآن، با همکاری جمعی از فضلا، قم: مدرسه امامعلی(ع).
51
52. مهدوی کنی، محمد سعید (۱۳۸۷)، دین و سبک زندگی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
52
53. نوری، میرزا حسین (1408ق.)، قم: مستدرک الوسائل، موسسه آل البیت لاحیاء التراث.
53
ORIGINAL_ARTICLE
ضرورت وحی از دیدگاه علامه طباطبایی با رویکرد نیاز اجتماعی
فیلسوفان اسلامی با رهیافت اجتماعی به اثبات ضرورت وحی پرداختهاند. علامه طباطبایی نیز در این زمینه، با تأثیرپذیری از فیلسوفان پیش از خود با نوآوری و افزون مقدماتی به تبیین نوینی از برهان بر «ضرورت نیاز به وحی» پرداخته است. ایشان در برخی از مقدمات برهان (اصل ضرورت اجتماع، بروز اختلاف و ضرروت قانون) پیرو فیلسوفان پیش از خود بوده است با این تفاوت که وی اساس قانون را ایمان و اخلاق فاضله دانسته و رعایت قانون را تنها به نظم و عدالت اجتماعی محدود نمیکند، بلکه به کمالات اخروی نیز تعمیمداده که بدون آن رسیدن به سعادت حقیقی ممکن نیست؛ سه اصل (هدایت تکوینی، اصل استخدام و روشهای اعمال قانون) به شیوههای استبدادی و اجتماعی و دینی و در نهایت پذیرش اعمال دینی، از نوآوریهای ایشان است.
https://jiss.isca.ac.ir/article_9_06c6c771c478c24851876443a74488fa.pdf
2014-03-21
138
153
ضرورت وحی
اجتماع
اصل استخدام
اختلاف
قانون
حمیدرضا
سروریان
sarvarian hr@yahoo.com
1
استادیار دانشکده الاهیات و علوم اسلامی دانشگاه تبریز
AUTHOR
قادر
فقیهی
gaderfagihi@yahoo.com
2
کارشناس ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تبریز
AUTHOR
مریم
قلی پور
maryamgholipour855@yahoo.com
3
دانشجوی کارشناسی ارشد رشته کلام اسلامی، دانشگاه تبریز
AUTHOR
1. قرآن کریم.##2. ابنسینا، حسین بنعبداﷲ (1375)، الاشارات والتنبیهات، قم: نشرالبلاغه.##3.ابنسینا، حسین بنعبداﷲ (1404ق)، الهیات الشفاء، تصحیح: سعید زاید، قم: مکتبه آیةاﷲ المرعشی.##4. آشتیانی، میرزاحمد (1383)، بیست رساله، تحقیق: رضا استادی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.##5. سبزواری، ملاهادی (1383)، أسرار الحکم، تصحیح: کریم فیضی، قم: مطبوعات دینی.##6. سهروردی، شهابالدین (1375)، مجموعه مصنّفات شیخاشراق، مقدمه و تصحیح: هانری کربن و سیدحسین نصر و نجفقلی حبیبی، ج1و3، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ دوّم.##7. شیرازی، محمد بن ابراهیم (1366)، شرح اصول الکافی لصدرالمتألهین، تصحیح: محمد خواجوی و تحقیق: علی عابدی شاهرودی، ج2، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.##8. طباطبایی، سید محمدحسین (1364)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج2، تهران: انتشارات صدرا، چاپ دوم.##9. طباطبایی، سید محمدحسین (1374) ترجمه: تفسیرالمیزان، ج2و18، قم: دفترانتشارات اسلامی، چاپ پنجم.##10. طباطبایی، سید محمدحسین (1387الف)، تعالیم اسلام، محقّق و مصّحح: سیدهادی خسروشاهی، قم: بوستان کتاب.##11. طباطبایی، سید محمدحسین (1387ب)، روابط اجتماعی در اسلام، قم: مؤسسه بوستان کتاب.##12. طباطبایی، سید محمدحسین (1387ج)، مجموعه رسائل، ج1، قم: مؤسسه بوستان کتاب، چاپ اول.##13. طباطبایی، سید محمدحسین (1388الف)، بررسیهای اسلامی، قم: مؤسسه بوستان کتاب.##14. طباطبایی، سید محمدحسین (1388ب)، شیعه در اسلام، قم: مؤسسه بوستان کتاب، چاپ پنجم.##15. طباطبایی، سید محمدحسین (1388ج)، قرآن در اسلام، قم: مؤسسه بوستان کتاب، چاپ سوم.##16. طباطبایی، سید محمدحسین (1389)، نهایة الحکمه، شرح و ترجمه: علی شیروانی، ج2، قم: بوستان کتاب.##17. طباطبایی، سید محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج1، 2، 3، 4، 10، 11، 13، 16 و 20، قم: مؤسسه نشرالاسلامی، چاپ پنجم.##18. فارابی، ابونصرمحمد (1995م)، آراء اهل المدینه الفاضله و مضاداتها، شرح و تعلیق: علی بوملحم، بیروت: مکتبه الهلال.##19. فارابی، ابونصرمحمد (1996م)، السیاسة المدنیه، شرح و تعلیق: علی بوملحم، بیروت: مکتبهالهلال.##20. فیض کاشانی(1425ق)، انوار الحکمه، مراجعه و تعلیق: محسن بیدارفر، قم: انتشارات بیدار.##21. لاهیجی، عبدالرّزاق (1383)، گوهرمراد، تهران: نشر سایه.##22.مطهری، مرتضی (1378)، مجموعه آثار استاد مرتضی مطهری، ج3، تهران: انتشارات صدرا.##23. http://www. saipaonline. com/media/file/63-69. pdf##.
1